Szczegółowe zasady zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 22 lipca 1992 r.
w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty. *

Na podstawie art. 25 ust.4 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 i z 1992 r. Nr 21, poz. 84) zarządza się, co następuje:
§  1.
1. 1
Przy ustalaniu, czy wystąpiły okoliczności powodujące zawieszenie lub zmniejszenie emerytury i renty, określone w art. 24 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 i z 1992 r. Nr 21, poz. 84), zwanej dalej "ustawą", uwzględnia się:
1) 2
wynagrodzenie z tytułu pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy oraz na podstawie umowy o pracę nakładczą,
2)
uposażenie z tytułu służby w Wojsku Polskim, w Policji, w Urzędzie Ochrony Państwa, w Straży Granicznej, w Służbie Więziennej i w Państwowej Straży Pożarnej,
3) 3
dochody z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jeżeli wykonywanie tych umów jest objęte obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym,
4)
dochody z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, której wykonywanie podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego,
5)
dochody z tytułu wykonywania zawodu adwokata,
6)
dochodu z tytułu pracy wykonywanej w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych, spółdzielniach kółek rolniczych oraz w zespołowych gospodarstwach rolnych tych spółdzielni,

zwane dalej "dochodem", w kwotach przyjmowanych w myśl art. 7 ustawy do podstawy wymiaru emerytur i rent.

2.
Dochody, o których mowa w ust.1 pkt 3 i 4, uwzględnia się również, gdy emeryt lub rencista nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, ponieważ ma ustalone prawo do emerytury (renty) lub jest ubezpieczony z innego tytułu.
3. 4
Za dochód osiągnięty uważa się faktyczny dochód uzyskany przez emeryta lub rencistę w danym roku kalendarzowym, z zastrzeżeniem ust. 5.
4.
Dochód wypłacony z tytułu pracy, służby lub działalności, o której mowa w ust.1, wykonywanej przed miesiącem, od którego ustalono prawo do emerytury lub renty, zwanych dalej "świadczeniami", nie ma wpływu na zawieszenie ani na zmniejszenie świadczeń.
5. 5
Dochód wypłacony z tytułu pracy, służby lub działalności, o której mowa w ust. 1, wykonywanej w okresie, w którym wypłata świadczenia była zawieszona, uważa się za dochód uzyskany w tym okresie, jeżeli jest to dla emeryta lub rencisty korzystniejsze.
§  2.
1.
Dochód osiągany z dwóch lub więcej tytułów wymienionych w § 1 ust.1 sumuje się.
2.
Przy ustalaniu kwoty osiąganego dochodu dolicza się kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
§  3.
1.
Emeryt i rencista zawiadamia organ rentowy niezwłocznie o podjęciu (zaprzestaniu) pracy, służby lub działalności, o której mowa w § 1 ust.1, zwanej dalej "działalnością".
2.
Zawiadomienie, o którym mowa w ust.1, potwierdza zakład pracy, informując o wysokości ustalonego wynagrodzenia.
3.
W zawiadomieniu o podjęciu działalności emeryt i rencista składa oświadczenie, czy jego zamiarem jest osiąganie dochodu:
1)
nie powodującego zawieszenia ani zmniejszenia świadczeń,
2)
powodującego zmniejszenie świadczeń albo
3)
powodującego zawieszenie świadczeń.
§  4.
1.
Jeżeli z oświadczenia emeryta lub rencisty wynika, że jego zamiarem jest osiąganie dochodów:
1)
nie powodujących zawieszenia ani zmniejszenia świadczeń - organ rentowy wypłaca świadczenia w pełnej przysługującej wysokości,
2)
powodujących zmniejszenie świadczeń - organ rentowy zmniejsza wysokość świadczeń:
a)
o 24% kwoty bazowej - w przypadku emerytury i renty inwalidzkiej I i II grupy,
b)
o 18% kwoty bazowej - w przypadku renty inwalidzkiej III grupy,
c)
o 20,4% kwoty bazowej - w przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona jest 1 osoba,
d)
przez ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej w myśl art. 24 ust.7 ustawy - w przypadku renty rodzinnej, do której uprawnionych jest więcej osób niż 1,
3)
powodujących zawieszenie świadczeń - organ rentowy zawiesza wypłatę świadczeń.
2.
Przepis ust.1 pkt 2 określający wysokość zmniejszenia w stosunku do całej kwoty przysługującego świadczenia stosuje się odpowiednio w przypadku pobierania części świadczenia podlegającego zmniejszeniu wskutek zbiegu prawa do dwóch lub więcej świadczeń, o którym mowa w art. 23 ust.2 ustawy.
3.
Wypłata świadczeń w pełnej wysokości, zmniejszenie świadczeń albo zawieszenie wypłaty świadczeń następuje do czasu, aż emeryt lub rencista zmieni treść złożonego wcześniej oświadczenia, chyba że z zawiadomienia zakładu pracy wynika konieczność wypłaty świadczeń w pełnej wysokości, ich zmniejszenia lub zawieszenia.
§  5.
1.
Emeryt i rencista zawiadamia organ rentowy do końca lutego każdego roku o łącznej kwocie dochodu osiągniętego w ubiegłym roku kalendarzowym.
2.
Zakład pracy zawiadamia organ rentowy do końca lutego każdego roku o łącznej kwocie dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w ubiegłym roku kalendarzowym.
3.
Urząd skarbowy zawiadamia organ rentowy do końca maja każdego roku o łącznej kwocie dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w ubiegłym roku kalendarzowym z wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, wolnego zawodu lub innej samodzielnej działalności o podobnym charakterze, z wyłączeniem działalności twórczej i artystycznej.
§  6.
1.
Ustalenie, czy dochód emeryta lub rencisty uzasadniał wypłatę świadczeń w pełnej wysokości, ich zmniejszenie albo zawieszenie, następuje po upływie roku kalendarzowego na podstawie zawiadomienia zakładu pracy i emeryta lub rencisty, o których mowa w § 5.
2.
Ustalenie, o którym mowa w ust.1, może ulec zmianie na podstawie zawiadomienia urzędu skarbowego.
§  7.
1.
Organ rentowy ustala łączną kwotę dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w okresie ubiegłego roku kalendarzowego i porównuje go z sumą kwot obliczonych od kwoty bazowej dla kolejnych miesięcy tego roku kalendarzowego:
1)
wskaźnikiem 60%, zwaną dalej "niższą kwotą graniczną dochodu",
2)
wskaźnikiem 120%, zwaną dalej "wyższą kwotą graniczną dochodu".
2.
Okres, z którego ustala się łączną kwotę dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę oraz kwoty graniczne dochodu, ulega odpowiedniemu skróceniu w roku kalendarzowym, w którym powstało lub ustało prawo do świadczeń.
§  8.
1.
Jeżeli łączna kwota dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w okresie ubiegłego roku kalendarzowego nie przekroczyła niższej kwoty granicznej dochodu, organ rentowy ustala, że dochód emeryta (rencisty) nie uzasadniał zmniejszenia ani zawieszenia świadczeń, a w przypadku gdy świadczenia były zmniejszone lub zawieszone - dokonuje zwrotu różnicy między należną i wypłaconą kwotą świadczeń.
2.
Jeżeli łączna kwota dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w okresie ubiegłego roku kalendarzowego przekroczyła niższą kwotę graniczną, organ rentowy ustala:
1)
że dochód osiągnięty przez emeryta lub rencistę uzasadniał:
a)
zmniejszenie świadczeń wypłaconych za okres ubiegłego roku kalendarzowego, jeżeli dochód nie przekroczył wyższej kwoty granicznej dochodu,
b)
zawieszenie świadczeń wypłaconych za okres ubiegłego roku kalendarzowego, jeżeli dochód przekroczył wyższą kwotę graniczną dochodu,
2)
kwotę różnicy między należną a wypłaconą kwotą świadczeń, która podlega zwrotowi, z uwzględnieniem § 9.
§  9.
1. 6
Organ rentowy po ustaleniu, że łączna kwota dochodu emeryta lub rencisty przewyższyła w danym roku kalendarzowym kwotę graniczną dochodu o kwotę niższą niż kwota nienależnie pobranych świadczeń, informuje emeryta (rencistę) o możliwości uniknięcia zwrotu kwoty nienależnie pobranych świadczeń w razie przekazania na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego kwoty równej kwocie tego przekroczenia, pomniejszonej o kwotę pobranej zaliczki na podatek dochodowy, i wyznacza termin jej zwrotu.
2.
Jeżeli emeryt (rencista) nie dokonał wpłaty, o której mowa w ust.1, w określonym terminie, organ rentowy dochodzi zwrotu świadczeń na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin albo w przepisach odrębnych.
§  10.
1. 7
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ogłaszając na podstawie art. 18 ust.2 ustawy wskaźnik waloryzacji równy co najmniej 110%, informuje jednocześnie w formie komunikatu o wysokości kwot dochodu równych:
1)
60% kwoty bazowej miesięcznie,
2)
120% kwoty bazowej miesięcznie,

z zaokrągleniem w górę do 10 groszy.

2.
W listopadzie każdego roku kalendarzowego Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informuje o kwotach granicznych dochodu dla mijającego roku kalendarzowego.
§  11.
1.
Przy ustalaniu kwoty dochodu powodującej zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń na podstawie ustawy nie uwzględnia się dochodów, o których mowa w § 1 ust.1, wypłaconych z tytułu działalności wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1992 r.
2.
W stosunku do osób wykonujących pracę nauczyciela i nauczyciela akademickiego w 1992 r. okres, z którego ustala się łączną kwotę dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę oraz sumę kwot granicznych dochodu, ulega skróceniu o okres poprzedzający dzień 1 września 1992 r.
§  12.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
* Z dniem 1 stycznia 1999 r. rozporządzenie zachowuje moc w części niesprzecznej z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118), na podstawie art. 194 powołanej ustawy.
1 § 1 ust. 1 zdanie końcowe zmienione przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 5 maja 1997 r. (Dz.U.97.47.310) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 maja 1997 r., z tym że ma ono zastosowanie do wynagrodzeń, uposażeń lub dochodów osiągniętych poczynając od roku 1996.

Z dniem 8 grudnia 1997 r. daty początku zastosowania i wejścia w życie tej zmiany zostały uznane za niezgodne z art. 2 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U.97.78.483), wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 1997 r., sygn. akt U. 11/97 (Dz.U.97.145.983).

2 § 1 ust. 1 pkt 1 zmienione przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 5 maja 1997 r. (Dz.U.97.47.310) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 maja 1997 r., z tym że ma ono zastosowanie do wynagrodzeń, uposażeń lub dochodów osiągniętych poczynając od roku 1996.
3 § 1 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 1 marca 1995 r. (Dz.U.95.25.134) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 lutego 1995 r.
4 § 1 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 5 maja 1997 r. (Dz.U.97.47.310) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 maja 1997 r., z tym że ma ono zastosowanie do wynagrodzeń, uposażeń lub dochodów osiągniętych poczynając od roku 1996.
5 § 1 ust. 5 dodany przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 5 maja 1997 r. (Dz.U.97.47.310) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 maja 1997 r., z tym że ma ono zastosowanie do wynagrodzeń, uposażeń lub dochodów osiągniętych poczynając od roku 1996.
6 § 9 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 1 marca 1995 r. (Dz.U.95.25.134) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 22 lutego 1995 r.
7 § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 31 października 1994 r. (Dz.U.94.122.599) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1995 r.

Zmiany w prawie

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024
Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024
Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024
Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024
Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1992.58.290

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Szczegółowe zasady zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty.
Data aktu: 22/07/1992
Data ogłoszenia: 06/08/1992
Data wejścia w życie: 06/08/1992