Obywatel rosyjski, który w wieku szesnastu lat zapadł na rzadką formę raka krwi, jest obecnie leczony w Niderlandach (Holandii). Jego leczenie polega w szczególności na podawaniu marihuany leczniczej w celu uśmierzenia bólu. Stosowanie marihuany leczniczej nie jest jednak dozwolone w Rosji. Obywatel ten złożył kilka wniosków o udzielenie azylu w Niderlandach, z których ostatni rozpatrzono odmownie w 2020 r., a następnie wniósł do rechtbank Den Haag (sądu rejonowego w Hadze) skargę na wydaną wobec niego decyzję nakazującą powrót.

Czytaj także na Prawo.pl: TSUE: Sąd ma zbadać zasadność uwięzienia cudzoziemca>>

Czytaj w LEX: Chlebny Jacek - Ochrona tymczasowa przed wydaleniem cudzoziemca >>>

 

Uważa on, że należy mu wydać dokument pobytowy lub przynajmniej wstrzymać jego wydalenie na tej podstawie, że leczenie za pomocą marihuany leczniczej w Niderlandach jest dla niego tak istotne, iż nie mógłby on prowadzić godnego życia, gdyby leczenie to zostało przerwane.

Sąd rejonowy w Hadze postanowił zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości w istocie z pytaniem, czy prawo Unii stoi w takim przypadku na przeszkodzie wydaniu decyzji nakazującej powrót lub przyjęciu środka w postaci wydalenia.

Choroba może być przeszkodą do wydalenia obywatela państwa trzeciego

Trybunał orzekł, że w świetle jego własnego orzecznictwa oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, prawo Unii stoi na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie wydało decyzję nakazującą powrót lub dokonało wydalenia nielegalnie przebywającego obywatela państwa trzeciego, który cierpi na poważną chorobę, jeżeli istnieją poważne i potwierdzone postawy, by uznać, że powrót tego obywatela naraziłby go, ze względu na niedostępność odpowiedniej opieki w państwie docelowym, na rzeczywiste ryzyko szybkiego, znacznego i nieodwracalnego nasilenia się bólu powodowanego przez jego chorobę.

Warunek ten zakłada w szczególności, by zostało wykazane, że w państwie docelowym nie można go poddać legalnie jedynemu skutecznemu leczeniu przeciwbólowemu, oraz że brak takiego leczenia naraziłby go na ból o takiej intensywności, że naruszałoby to godność ludzką w zakresie, w jakim mogłoby wywołać u niego poważne i nieodwracalne zaburzenia psychiczne, a nawet doprowadzić do popełnienia samobójstwa.

 

 

Wydalenie z kraju tylko po uwzględnieniu stanu zdrowia

Jeśli chodzi o kryterium szybkości, Trybunał uściślił, że prawo Unii stoi na przeszkodzie temu, by nasilenie się bólu u obywatela państwa trzeciego w razie powrotu musiało nastąpić w terminie określonym z góry w sposób bezwzględny w prawie danego państwa członkowskiego. Jeżeli państwa członkowskie ustalą termin, powinien on mieć charakter czysto instrukcyjny i nie może on zwolnić właściwego organu krajowego z konkretnego badania sytuacji zainteresowanej osoby. Odnośnie do poszanowania prawa do życia prywatnego , w zakresie którego mieści się leczenie obywatela państwa trzeciego, nawet przebywającego nielegalnie w danym państwie członkowskim, Trybunał orzekł, że właściwy organ krajowy może wydać decyzję nakazującą powrót lub przeprowadzić wydalenie tego obywatela wyłącznie po uwzględnieniu jego stanu zdrowia.

Jednakże okoliczność, że w razie powrotu osoba ta nie miałaby już dostępu do takiego samego leczenia jak to, które jest u niej stosowane w państwie członkowskim, na którego terytorium przebywa nielegalnie, co w konsekwencji mogłoby mieć w szczególności wpływ na rozwój jej relacji społecznych w państwie docelowym, nie może sama w sobie stać na przeszkodzie wydaniu wobec niej decyzji nakazującej powrót lub podjęciu środka w postaci wydalenia, gdy brak takiego leczenia w państwie docelowym nie naraża jej na rzeczywiste niebezpieczeństwo nieludzkiego lub poniżającego traktowania.

Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego

Odesłanie prejudycjalne pozwala sądom państw członkowskich, w ramach rozpatrywanego przez nie sporu, zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię prawa Unii lub o ocenę ważności aktu Unii. Trybunał nie rozpoznaje sporu krajowego. Do sądu krajowego należy rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z orzeczeniem Trybunału. Orzeczenie to wiąże w ten sam sposób inne sądy krajowe, które spotkają się z podobnym problemem. 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.