1. Zagadnienia ogólne

Wprowadzając ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654 z późn. zm.) – dalej u.dz.l., ustawodawca zaplanował termin dostosowania się podmiotów wykonujących działalność leczniczą do jej przepisów do końca czerwca 2012 r., jednak ustawą z dnia 14 czerwca 2012 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 742) – dalej u.z.dz.l. – została uchwalona nowelizacja ustawy o działalności leczniczej, która wprowadza przesunięcia w tym zakresie, przedłużając okres dostosowawczy co do zasady do dnia 31 grudnia 2012 r. Wyjątkiem jest sytuacja niektórych pracodawców oraz podmiotów wykonujących działalność leczniczą jako działalność pożytku publicznego lub działalność charytatywno-opiekuńczą, dla których możliwość funkcjonowania oraz dostosowania do nowych przepisów wydłużono jeszcze na rok 2013. W pierwszym przypadku, zgodnie z art. 9 u.z.dz.l. niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej działające w dniu 30 czerwca 2011 r., które zostały utworzone i są prowadzone przez pracodawców będących ministrami, centralnymi organami administracji rządowej, wojewodami, jednostkami samorządu terytorialnego, instytucjami kultury, organami rentowymi albo uczelniami, mogą działać po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, nie dłużej jednak niż do dnia 1 lipca 2013 r. Natomiast w drugim przypadku działalność podmiotów leczniczych wykonujących działalność pożytku publicznego lub charytatywno-opiekuńczą nie będzie działalnością gospodarczą regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nadto podmioty te dostosują swoją działalność do przepisów ustawy o działalności leczniczej w terminie do dnia 1 lipca 2013 r. (art. 16 ust. 1a u.dz.l. w nowym brzmieniu oraz art. 10 u.z.dz.l.).
Nowelizacja ustawy o działalności leczniczej została uchwalona w szybkim tempie, co niewątpliwie wynika z wielu nieścisłości jej pierwotnej wersji i wątpliwości prawnych co do tego, w jakim zakresie dostosowanie podmiotów miałoby nastąpić. Ponadto nie ma jeszcze wszystkich przepisów wykonawczych, a rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2012 r. w sprawie systemu resortowych kodów identyfikacyjnych oraz szczegółowego sposobu ich nadawania (Dz. U. poz. 594) – dalej r.s.r.k. – weszło w życie dopiero w dniu 12 czerwca 2012 r. Rozporządzenie to ma istotny wpływ na proces dostosowawczy, szczególnie w zakresie kodów rodzaju działalności, których podział wynika z brzmienia przepisów ustawy o działalności leczniczej.

2. System resortowych kodów identyfikacyjnych

System resortowych kodów identyfikacyjnych ma istotne znaczenia z punktu widzenia rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą i służy zapewnieniu właściwej identyfikacji podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rejestrze. Do dnia 12 czerwca 2012 r. obowiązywało rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 lipca 2004 r. w sprawie systemu resortowych kodów identyfikacyjnych dla zakładów opieki zdrowotnej oraz szczegółowych zasad ich nadawania (Dz. U. Nr 170, poz. 1797 z późn. zm.), wydane jeszcze na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Obecnie, wobec wejścia w życie nowego rozporządzenia w sprawie kodów, pojawia się konieczność dostosowania kodów funkcjonujących w danym podmiocie leczniczym do jego przepisów. Jak wynika z treści § 15 r.s.r.k., podmiot wykonujący działalność leczniczą wpisany do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą złoży wniosek o zmianę wpisu w zakresie kodów zmienionych nowym rozporządzeniem w sprawie systemu resortowych kodów identyfikacyjnych oraz szczegółowego sposobu ich nadawania w terminie do dnia 30 czerwca 2012 r. Przepisy nie określają sankcji w przypadku niezłożenia wniosku dostosowawczego, jednak zostały wydane przed uchwaleniem nowelizacji ustawy o działalności leczniczej, można więc przypuszczać, że termin ten wskutek nowelizacji ustawy o działalności leczniczej również powinien ulec zmianie, szczególnie że dokonywanie zmian kodów resortowych stanowi jeden z elementów dostosowania podmiotów do przepisów ustawy o działalności leczniczej.
Przepisy te powinny współgrać z przepisami ustawy o działalności leczniczej ustalającymi termin dostosowania działalności na koniec grudnia 2012 r., zwłaszcza że wniosek o dostosowanie wpisu do przepisów ustawy o działalności leczniczej jest wolny od opłat, natomiast nic takiego nie wynika z przepisów § 15 r.s.r.k.
Praktycznie więc wszystkie podmioty powinny złożyć taki wniosek, jednak w zależności od indywidualnej sytuacji podmiotu wniosek będzie dotyczył wyłącznie kodów rodzajów działalności oraz kodów formy organizacyjno-prawnej lub dodatkowo jeszcze kodów komórek organizacyjnych lub dziedzin medycyny.

3. Charakter zmian wynikających z nowego rozporządzenia w sprawie kodów

Analiza nowego rozporządzenia w sprawie kodów wskazuje, że zmiany w stosunku do poprzednich przepisów odnoszą się do następujących zagadnień:

3.1. Kod podmiotu tworzącego i formy organizacyjno-prawnej

Zmiana kodów identyfikujących w tym zakresie wynika ze zmiany struktury podmiotów wykonujących działalność leczniczą w stosunku do poprzedniego stanu prawnego wynikającego z ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Obecnie organ tworzący to organ, który utworzył podmiot działający wyłącznie jako podmiot niebędący przedsiębiorcą, natomiast wszystkie pozostałe „dawne” organy założycielskie stały się podmiotami leczniczymi będącymi przedsiębiorcami. W związku z tym ustawodawca część III kodu resortowego ustalił dla podmiotów tworzących (§ 4 r.s.r.k.) oraz część IV kodu resortowego określił dla formy organizacyjnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Ponieważ kody podmiotu tworzącego w stosunku do starego rozporządzenia nie zmieniły się, oznacza to konieczność przygotowania wniosku do rejestru wyłącznie na podstawie wpisu kodu formy organizacyjno-prawnej podmiotu.

Przykład 1: Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej utworzony przez powiat będzie zobowiązany przygotować wniosek do rejestru o wpis zmiany kodu formy organizacyjno-prawnej na 0100. Nie będzie natomiast zmieniał kodu podmiotu tworzącego, który nie zmienił się w stosunku do starych przepisów – nadal jest to kod 32.
Przykład 2: Podmiot leczniczy działający w formie spółki cywilnej będzie zobowiązany przygotować wniosek o wpis zmiany kodu formy organizacyjno-prawnej na 0800.

3.2. Kod rodzaju działalności

Istotnej zmianie uległy kody prowadzonej działalności, co wynika z art. 8 u.dz.l. Zgodnie z tym przepisem rodzajami działalności leczniczej są:
• stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne szpitalne (1);
• stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne (2);
• ambulatoryjne świadczenia zdrowotne (3).
W konsekwencji kody rodzajów działalności 1, 2 i 3 odnoszą się do powyższych rodzajów działalności. Wobec nowelizacji ustawy o działalności leczniczej jasno już ustawodawca wskazał, że:
1) jeżeli podmiot wykonuje trzy rodzaje działalności, w rejestrze podmiotów wykonujących działalność leczniczą będzie musiał utworzyć trzy przedsiębiorstwa, określając je kodami działalności 1, 2 i 31;
2) podmiot leczniczy będzie zobowiązany do nadania wszystkim przedsiębiorstwom 14-cyfrowego numeru REGON dla jednostki lokalnej.
Kody rodzaju działalności 1, 2, 3 zastępują dotychczasowe kody HP.

Przykład 3: Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która prowadziła dotychczas niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, w ramach którego działał zakład opiekuńczo-leczniczy oraz poradnie specjalistyczne, będzie zobowiązana przygotować wniosek w zmianę wpisu, określając swoją działalność jako dwa przedsiębiorstwa o kodzie odpowiednio 2 i 3. Wcześniej dla każdego z tych przedsiębiorstw będzie zobowiązana złożyć do urzędu statystycznego wniosek RG-1 i nadać im 14-cyfrowe numery REGON.

(...)

Fragment komentarza zamieszczonego w całości w publikacji Serwis Prawo i Zdrowie