Do redakcji Prawo.pl trafiają pytania, czy orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu, które utraciły ważność w stanie epidemii są nadal ważne po wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego. Zadają je zarówno osoby z niepełnosprawnościami lub ich rodzice, jak i pracodawcy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami są nadal ważne, o czym przypomina na stronie internetowej Biuro pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych. 

 

Stan zagrożenia epidemicznego a ważność orzeczeń

- W związku z odwołaniem stanu epidemii w dniu 16 maja 2022 r. oraz ogłoszonym stanem zagrożenia epidemicznego na obszarze RP w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 od 16 maja 2022 r. informujemy, że orzeczenia, których ważność została przedłużona na mocy art. 15h ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zachowują ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności – czytamy na stronie pełnomocnika. Co to oznacza w praktyce? Przykładowo osoba z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności ma prawo do skorzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych w aptekach, pozwala korzystniej nabyć niektóre wyroby medyczne.

Czytaj też: II SA/Po 461/21, Przedłużenie ważności terminowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w związku z pandemią - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu >

Jak zauważa dr Maciej Borski w komentarzu do niektórych przepisów ustawy covidowej ma również ogromne znaczenie dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami. - W przypadku braku ważnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność pracodawca nie będzie mógł otrzymać wsparcia w postaci miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych - tłumaczy Borski.

Ustawa covidowa a ważność orzeczeń

Nowelizacja ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 dodała do tej ustawy art. 15h, który wciąż obowiązuje. Przepis mówi o tym, że:

  • Jeżeli orzeczenie o niepełnosprawności lub jej stopniu, wydane na czas określony, przestało być ważne do 90 dni przed wejściem w życie ustawy , tj. 8 marca 2020 r., to jego ważność zostaje przedłużona do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego orzeczenia. Warunkiem było tylko złożenie w tym czasie wniosku o wydanie nowego orzeczenia. Trzeba pamiętać, że termin 90 dni liczył się wstecz od 8  marca 2020 r. 
  • Jeżeli orzeczenie o niepełnosprawności lub jej stopniu, wydane na czas określony, przestało być ważne po wejściu w życie ustawy, czyli po 8 marca 2020 r., to jest ono ważne do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia. W tym przypadku termin upływu ważności orzeczeń trzeba liczyć od 8 marca.

Czytaj też: Orzecznictwo o niepełnosprawności - poradnik na przykładach >

- Orzeczenia, które utraciły ważność między 9 grudnia 2019 r. a 8 marca 2020 r. zachowują zatem swoją ważność do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Wprowadzona regulacja obejmuje zatem sprawy wszczęte a niezakończone wydaniem orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność wyłącznie z powodu wprowadzonego stanu epidemicznego, jak i stanu epidemii. Z kolei druga sytuacja zakłada wydłużenie terminu ważności orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, których termin ważności upłynął po 8.03.2020 r. Wydłużenie ważności tej grupy orzeczeń nie jest już warunkowane złożeniem wniosku o wydanie ponownych orzeczeń - tłumaczy dr Borski. 

Co do zasady więc orzeczenia stracą ważność po odwołaniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, choć nie od razu, tylko dopiero po 60 dniach. Obecnie, od 16 maja 2022 r. jest stan zagrożenia epidemicznego, więc terminy określone w ustawie nie zaczęły jeszcze biec dla orzeczeń, które w tym określonym czasie straciły ważność.

 

 

Karty parkingowe także są ważne

Jednym z uprawnień wydawanym na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień jest karta parkingowa. Art. 15h ust. 2 mówi zaś o tym, że karty parkingowe także zachowują ważność do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego orzeczenia. Dotyczy to kart parkingowych wydanych tak osobom prywatnym, jak i placówkom.

Świadczenia z pomocy społecznej

Trzeba pamiętać także o tym, że jeśli od orzeczenia tracącego ważność, zależna była wydana wcześniej decyzja o świadczeniu z pomocy społecznej, to okres wskazany w decyzji także ulega przedłużeniu - tak jak orzeczenie. Nie jest wtedy wymagane przeprowadzenie wywiadu środowiskowego (art. 15h ust. 4).

Orzeczenia o niezdolności do pracy

Ta sama ustawa reguluje ważność orzeczeń o niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (art. 15zc ust. 1):

  • jeśli ważność orzeczenia o niezdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji upływa w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo 30 dni po ich odwołaniu, to zachowuje ono ważność przez kolejne 3 miesiące od dnia upływu terminu jego ważności. Warunkiem jest złożenie wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres przed upływem terminu ważności tego orzeczenia. Przepis ten obowiązuje od 8 marca 2020 r.

Przedłuża się także prawo do świadczeń uzależnionych od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji - do końca miesiąca kalendarzowego, w którym upłynie wydłużony termin ważności tego orzeczenia (art. 15zc ust. 3). Nie ma konieczności wydania decyzji w tej sprawie. Przepis obowiązuje od 8 marca 2020 r. Na tej samej zasadzie ważność przedłużają legitymacje emeryta-rencisty, książki inwalidy wojennego (wojskowego), legitymacje osoby represjonowanej.

Zasady dotyczące orzeczeń o niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji mają zastosowanie także w stosunku do orzeczeń, których termin ważności upłynął przed dniem wejścia w życie ustawy - jeśli wniosek o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres został złożony przed upływem terminu ważności tego orzeczenia i nowe orzeczenie nie zostało wydane przed dniem wejścia w życie ustawy (art. 15zc ust. 5). Przepis obowiązuje od 8 marca 2020 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.