Urząd skarbowy nie może żądać od szpitala danych o pacjencie

Urząd skarbowy nie może skutecznie domagać się od szpitala udostępnienia informacji o okresie hospitalizacji lub innych informacji dotyczących leczenia pacjenta. Może to robić jedynie wówczas, gdy pacjent wyrazi na to pisemną zgodę wyjaśnia Wiktoria Ucieklak w komentarzu opublikowanym w Serwisie Prawo i Zdrowie.

Pytanie

Czy urząd skarbowy może domagać się od szpitala udostępniania informacji o okresie hospitalizacji lub innych informacji dotyczących leczenia pacjenta?

Odpowiedź

Co do zasady urząd skarbowy nie może skutecznie domagać się od szpitala udostępnienia informacji o okresie hospitalizacji lub innych informacji dotyczących leczenia pacjenta. Dostęp do wyżej wymienionych danych regulowany jest w sposób szczególny w ustawie z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - dalej u.p.p., oraz ustawie z 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych - dalej u.o.d.o.

 

Uzasadnienie

Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie należy mieć na względzie prawo pacjenta do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny informacji z związanych z pacjentem, które zostały pozyskały na skutek objęcia go opieką zdrowotną (art. 13 u.p.p.), ustawowy zakaz przetwarzania danych wrażliwych, jako że w myśl przepisów ustawy o ochronie danych osobowych informacje o stanie zdrowia pacjenta stanowią dane osobowe wrażliwe, objęte wzmożoną ochroną prawną (art. 6 ust. 1 u.o.d.o. w zw. z art. 27 ust. 1 u.o.d.o.) oraz ustawowy obowiązek podmiotu leczniczego zabezpieczenia dokumentacji medycznej pacjenta przed dostępem osób nieuprawnionych (art. 26 u.p.p.).

Zasadą jest, że prawo do informacji o hospitalizacji lub innych dotyczących procesu leczenia przysługuje pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu (art. 14 ust. 2 pkt 3 u.p.p.). Urząd Skarbowy zatem jedynie w wyjątkowych okolicznościach może skutecznie domagać się od szpitala udostępnienia wyżej wymienionych informacji na przykład po uprzednim wyrażeniu zgody pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego. Dla zabezpieczenia interesu podmiotu leczniczego, wskazane jest aby zgoda ta wyrażona została w formie pisemnej.

Prawo pacjenta do zachowania w tajemnicy informacji powziętych przez personel szpitala w wyniku objęcia pacjenta opieką medyczną nie jest stosowany, jeśli stanowią tak przepisy odrębnych ustaw (art. 14 ust. 2 pkt 2 u.p.p.). Takowej regulacji w odniesieniu do Urzędów Skarbowych jednak brak.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że informacje o okresie hospitalizacji i o leczeniu pacjenta zawarte są w dokumentacji medycznej pacjenta. Tryb udostępniania wyżej wymienionej dokumentacji reguluje art. 26 u.p.p. Stąd autor wskazuje również, iż incydentalnie, urząd skarbowy może uzyskać przedmiotowe informacje, po spełnieniu przesłanek wynikających z dyspozycji art. 26 ust. 3 pkt 2 u.p.p. Wskazany przepis dopuszcza bowiem udostępnienie dokumentacji medycznej organom władzy publicznej w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nie zadań, w szczególności kontroli i nadzoru, z zastrzeżeniem iż sposób przetwarzania danych, stwarza pełną gwarancję ich ochrony. 

Niemniej jednak, skorzystanie z tej podstawy znajduje uzasadnienie jedynie w przypadku, gdy pozyskanie danych nie jest możliwe inną drogą, a są one niezbędne do podjęcia dalszych czynności kontrolnych lub nadzorczych urzędu skarbowego.

W drodze wyjątku przepisy prawa dopuszczają także udzielenie informacji o stanie zdrowia, przebiegu hospitalizacji bez zgody pacjenta, uprawnionym na mocy odrębnych ustaw organom i instytucjom, jeżeli badanie zostało przeprowadzone na ich wniosek - art. 40 ust. 2 pkt 2 ustawy z 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Trudno jednak wyobrazić sobie taki stan faktyczny, w którym regulacja ta znalazłaby zastosowanie w odniesieniu do działań Urzędu Skarbowego.

Nadto autor podkreśla, że urząd skarbowy o informacje na temat hospitalizacji i inne dotyczące leczenia, w pierwszej kolejności winien zwróć się bezpośrednio do pacjenta-podatnika. Dopiero w sytuacji odmowy udzielenia wyżej wymienionych informacji przez pacjenta, w wyżej wskazanych wyjątkowych sytuacjach, urząd może skutecznie domagać się udostępniania danych od szpitala. W interesie urzędu skarbowego jest także podanie dokładnej podstawy prawnej kierowanego żądania. Szpital natomiast za każdym razem powinien dokładnie weryfikować tą podstawę. Nadto, co ważne, informacje o okresie hospitalizacji i inne dotyczące leczenia, mogą być ujawniane tylko w fragmentarycznie, czyli w niezbędnym w danych okolicznościach zakresie. W pozostałej części dane pacjenta nadal pozostają poufne i są objęte wzmożoną ochroną prawną.

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie.

Wiktoria Ucieklak

Aplikant radcowski przy OIRP w Łodzi. Absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz Podyplomowego Studium z zakresu Prawnej Obsługi Przedsiębiorców. W 2013 roku obroniła pracę magisterską w Katedrze Prawa Gospodarczego i Handlowego. Od 2013 roku współpracuje z Kancelarią Fortak & Karasiński. Interesuje się prawem medycznym, cywilnym oraz gospodarczym.