Urlop szkoleniowy dla ratownika, gdy podnosi on kwalifikacje za zgodą pracodawcy

Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu szkoleniowego ratownikowi medycznemu, który uczestniczy w kursie w ramach obowiązkowego doskonalenia zawodowego wtedy, gdy podnoszenie kwalifikacji zawodowych nastąpiło z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą wyjaśnia Monika Kwiatkowska w komentarzu w Serwisie Prawo i Zdrowie.

Pytanie

Czy pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu szkoleniowego ratownikowi medycznemu, który uczestniczy w kursie kończącym się egzaminem?

Ratownicy medyczni mają prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego zgodnie z art. 12 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Rozporządzenie wykonawcze reguluje formy tego doskonalenia. Powstaje wątpliwość, czy taki kurs doskonalący należy traktować jako podnoszenie kwalifikacji zawodowych, a co za tym idzie czy stosować zasady określone w przepisach Kodeksu pracy dotyczące między innymi udzielania urlopu szkoleniowego i zwalniania z pracy na obowiązkowe zajęcia. Jeżeli pracodawca będący dysponentem zespołów ratownictwa medycznego musiałby udzielać takich urlopów, to zważywszy liczbę zatrudnionych ratowników medycznych, zachwiałoby to jego prawidłowe funkcjonowanie.

Odpowiedź

Pracodawca w omawianej sytuacji ma obowiązek udzielić urlopu szkoleniowego ratownikowi medycznemu, który uczestniczy w kursie w ramach obowiązkowego doskonalenia zawodowego wtedy, gdy podnoszenie kwalifikacji zawodowych nastąpiło z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. W przeciwnym razie obowiązek taki nie powstaje.

Uzasadnienie

Ratownik medyczny ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego w różnych formach kształcenia. Kwestie doskonalenia zawodowego ratowników medycznych aktualnie reguluje - obowiązujące do 1 stycznia 2017 roku rozporządzenie ministra zdrowia z 14 czerwca 2007 roku w sprawie doskonalenia zawodowego ratowników medycznych. 

Do form doskonalenia zawodowego ratowników medycznych rozporządzenie zalicza: kursy doskonalące, seminaria oraz samokształcenie. Przebieg kształcenia ratownika medycznego dokumentowany jest w karcie doskonalenia zawodowego W rozporządzeniu nie określono, kto ponosi koszty związane z doskonaleniem zawodowym ratowników medycznych. W uzasadnieniu projektu rozporządzenia, wskazano, że koszty doskonalenia zawodowego może ponosić ratownik medyczny, bądź podmiot leczniczy, w którym ratownik jest zatrudniony. W kwestii tej znajdują zastosowanie przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 1031 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy - dalej k.p., przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. 

Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują: - urlop szkoleniowy; - zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Czas zwolnienia wliczany jest do czasu pracy. Zgodnie z art. 1031 § 3 k.p., za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Ustawodawca wiąże podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika z inicjatywą pracodawcy albo jego zgodą. Jeżeli zatem pracodawca nie popiera w taki sposób udziału pracownika w wybranej formie dokształcania (szkolenia), nie jest ona podnoszeniem kwalifikacji zawodowych w rozumieniu art. 1031 k.p. a zatem pracownik podejmujący jakiekolwiek szkolenie bez zgody pracodawcy nie może korzystać np. z urlopu szkoleniowego. 

Zgodnie z orzecznictwem obowiązek pracodawcy polegający na ułatwianiu pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych, nie oznacza, że poszczególny pracownik ma roszczenie domagania się na tej podstawie od pracodawcy określonego udziału w podnoszeniu swoich zawodowych kwalifikacji. Pracodawca "nie ma obowiązku stwarzania warunków do uzyskania określonych kwalifikacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 maja 2000 roku, I PKN 657/99, OSNAPiUS 2001, nr 22, poz. 660, oraz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 10 marca 2005 roku sygn. akt II PZP 2/05), w tym obowiązku ponoszenia kosztów edukacji pracownika. 

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale II PZP 2/05, do pracodawcy należy "ułatwianie" podnoszenia kwalifikacji, przez co należy rozumieć nieodmawianie bez uzasadnionych przyczyn zgody na korzystanie z wybranej przez pracownika formy kształcenia oraz tworzenie pozytywnej atmosfery wobec uczących się pracowników.

Pracodawca może wyrazić zgodę na kształcenie się pracownika (także w czasie pracy), jednak z żadnych przepisów nie wynika dla pracodawcy obowiązek ponoszenia w takiej sytuacji kosztów zdobywania przez pracownika wykształcenia. Pracodawca w omawianym zakresie powinien jednak mieć na uwadze, że pominięcie pracownika w typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe może być uznane za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 183b § 1 pkt 3 k.p.)" (K. Jaśkowski, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX/el. 2016). 

Reasumując, pracodawca w omawianej sytuacji ma obowiązek udzielić urlopu szkoleniowego ratownikowi medycznemu, który uczestniczy w kursie w ramach obowiązkowego doskonalenia zawodowego wtedy, gdy podnoszenie kwalifikacji zawodowych nastąpiło z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. W przeciwnym razie obowiązek taki nie powstaje.

Czytaj inne komentarze tej autorki:

Dokumentacja medyczna może być udostępniona bez zgody pacjenta>>>

Student nie jest uprawniony do uzyskania dostępu do dokumentacji medycznej >>>

Sprzedaż leków poza aptekami: warto edukować pacjentów i sprzedawców>>>

Pielęgniarka oddelegowana do filii nie musi otrzymać zwrotu kosztów dojazdu>>>

Monika Kwiatkowska, radca prawny autorka książek: Prawo farmaceutyczne. Poradnik dla aptek cz. I i Prawo farmaceutyczne. Poradnik dla aptek. cz. II, specjalizacja: prawo farmaceutyczne, prawo administracyjne, prawo pracy, prawo handlowe.  Współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie.