SP ZOZ może świadczyć odpłatne zabiegi, jeżeli nie są one przedmiotem umowy zNFZ

SP ZOZ może świadczyć po godzinach wykazanych do NFZ oraz w weekendy świadczyć odpłatnie zabiegi, jeżeli realizowanego świadczenia nie będzie można zakwalifikować jako świadczenia będącego jednocześnie przedmiotem umowy z NFZ komentuje Agnieszka Pietraszewska-Macheta w Serwisie Prawo i Zdrowie.

Pytanie

Czy SP ZOZ może po godzinach wykazanych do NFZ oraz w weekendy świadczyć na przykład odpłatnie zabiegi rehabilitacyjne?

Odpowiedź

W ocenie autorki tak, w oparciu o przepis art. 44 ustawy z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej - dalej u.dz.l., jeżeli realizowanego świadczenia nie będzie można zakwalifikować jako świadczenia będącego jednocześnie przedmiotem umowy z NFZ, aczkolwiek problematyka odpłatności za świadczenia udzielane osobom uprawnionym do świadczeń opieki zdrowotnej wzbudza wiele kontrowersji i udzielenie jednoznacznej odpowiedzi jest w związku z tym utrudnione.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 44 u.d.z.l. podmiot leczniczy niebędący przedsiębiorcą, a więc również SP ZOZ, udziela świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych ubezpieczonym oraz innym osobom uprawnionym do tych świadczeń na podstawie odrębnych przepisów nieodpłatnie, za częściową odpłatnością lub całkowitą odpłatnością.

Co do zasady, sformułowanie "odpłatnie" należy odnosić do umów zawieranych z NFZ, w których NFZ zobowiązuje świadczeniodawców do realizacji świadczeń na rzecz osób uprawnionych, za określonym wynagrodzeniem, i w tym sensie świadczenia te są realizowane odpłatnie przez SP ZOZ-y, osobom uprawnionym na podstawie ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - dalej u.ś.o.z. 

A zatem nie jest dopuszczalna sytuacja, w której świadczenia opieki zdrowotne są finansowane jednocześnie przez NFZ oraz przez pacjenta. Dlatego też nie ma podstaw prawnych do pobierania opłat za świadczenia będące przedmiotem umowy z NFZ (jeśli świadczenie jest przedmiotem umowy z NFZ, pobieranie za nie opłat od uprawnionego pacjenta stanowi wykroczenia określone w art. 193 pkt 4 u.ś.o.z., jak również może być podstawą do nałożenia kary umownej przez NFZ na podstawie § 30 ust. 1 pkt 1 lit. c ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowiących załącznik do rozporządzenia ministra zdrowia z 8 września 2015 roku; Dz. U. poz. 1400 z późn. zm.)

Nie dotyczy to jednak pobierania opłat za świadczenia nie będące przedmiotem umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, ponieważ w takim przypadku nie będą obowiązywały ograniczenia wynikające z postanowień ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, a w istocie te przepisy decydują o braku podstaw prawnych do pobierania opłat od osób uprawnionych.

W konsekwencji samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej ma prawo do pobierania opłat za świadczenia w przypadku:

1) udzielania świadczeń osobom nieuprawnionym (nawet jeżeli są one przedmiotem umowy z NFZ);

2) udzielania świadczeń znajdujących się poza wykazem świadczeń gwarantowanych;

3) udzielania świadczeń, które nie są finansowane na podstawie umowy z NFZ, wtedy mogą być one finansowane przez pacjenta, na podstawie umowy z tym pacjentem, o ile nie są to świadczenia udzielone w trybie nagłym (w takiej sytuacji, świadczenia są finansowane ze środków publicznych na podstawie art. 19 u.ś.o.z.).

Cennik opłat powinien zostać określony w regulaminie organizacyjnym SPZOZ (art. 24 u.dz.l.)

Jeżeli zatem realizacja świadczeń opieki zdrowotnej poza systemem ubezpieczenia zdrowotnego jest wystarczająca wyodrębniona ze świadczeń udzielanych na podstawie umowy z NFZ, tak aby w przypadku ewentualnej kontroli NFZ nie było wątpliwości co do tego czy świadczenia za które są pobierane opłaty nie są również przedmiotem umowy z NFZ, w mojej ocenie nie ma przeszkód prawnych w zakresie pobierania opłat za te świadczenia, również przez SPZOZ. 

Warto przy tym podkreślić, że obecnie obowiązujące regulacje prawne nie rozróżniają możliwości pobierania opłat od formy prawnej pobieranej działalności, ale od tego czy dane świadczenia są lub nie przedmiotem umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.
 

Czytaj inne komentarze tej autorki:

Dodatkowe wynagrodzenie dla pielęgniarki POZ nie jest zależne od zebranych deklaracji>>>

Pacjent przebywający w ZOL może zażywać leki dostarczone przez rodzinę>>>

Lekarz POZ może wystawić receptę dla pacjenta przebywającego w sanatorium>>>

Kontrolę NFZ może przyjąć także osoba upoważniona >>>

Podmiot leczniczy nie może rozszerzyć uprawnień do świadczeń poza kolejnością >>>

Agnieszka Pietraszewska-Macheta

Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także studiów podyplomowych w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych na Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Ukończyła aplikację sądową. Od 1998 roku pracuje w systemie ubezpieczeń zdrowotnych, najpierw jako współorganizator Małopolskiej Regionalnej Kasy Chorych w Krakowie, następnie jako pracownik Małopolskiej Regionalnej Kasy Chorych oraz Branżowej Kasy Chorych dla Służb Mundurowych. Od 2003 roku jest pracownikiem Narodowego Funduszu Zdrowia, początkowo jako naczelnik Wydziału Organizacyjno-Prawnego Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w Krakowie, a obecnie jako radca prawny w Mazowieckim Oddziale Wojewódzkim NFZ w Warszawie. Jest współautorką komentarza do ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, prowadzi szkolenia i wykłady z zakresu funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, w szczególności dotyczące finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych. Współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie.