Do szpitalnego oddziału ratunkowego (SOR) powinny zgłaszać się tylko osoby w stanie zagrażającym utracie życia, poważnym uszkodzeniem funkcji organizmu lub uszkodzeniem ciała.
Zgodnie z ustawą z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 652) SOR stanowi komórkę organizacyjną szpitala stanowiącą jednostkę systemu państwowego ratownictwa medycznego (PRM), udzielającą świadczeń opieki zdrowotnej osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
Poza SOR, w skład systemu PRM, wchodzą również zespoły ratownictwa medycznego, udzielające pacjentom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, medycznych czynności ratunkowych i transportujące ich do najbliższego SOR lub szpitala pod względem czasu dotarcia.
Po przetransportowaniu pacjenta do SOR – pacjentowi, który znajduje się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, są tam udzielane świadczenia opieki zdrowotnej, polegające na wstępnej diagnostyce oraz podjęciu leczenia w zakresie niezbędnym dla stabilizacji jego funkcji życiowych.
Pacjent w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego może również zgłosić się do SOR samodzielnie. W żadnym przypadku, do SOR nie są jednak przyjmowani pacjenci skierowani na leczenie szpitalne w trybie planowym.
Sprawdź w LEX: Czy możliwe jest zawieszenie działalności SOR z powodu braków kadrowych? >
SOR tylko dla pacjentów w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia
SOR to miejsce, w którym ratuje się życie i nagle zagrożone zdrowie człowieka. Powinni zgłaszać się do niego tylko pacjenci wymagający udzielenia pomocy medycznej ze względu na nagłe zagrożenie zdrowia lub życia. Tak zwany stan nagłego zagrożenia zdrowotnego polega na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała lub utrata życia. Takie objawy to np.: napad drgawek, nagły silny ból brzucha, krwawienie z przewodu pokarmowego, silne krwawienie z dróg rodnych lub dróg moczowych, uraz lub zatrucie. Stan ten wymaga podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych oraz leczenia.
Do SOR nie powinni natomiast zgłaszać się pacjenci, których nagłe zachorowanie nie stanowi zagrożenia życia i nie zagraża poważnym uszkodzeniem funkcji organizmu lub uszkodzeniem ciała – Ci bowiem powinni udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Jeżeli natomiast lekarz rodzinny nie jest w danym momencie dostępny, ponieważ przychodnia POZ nie pełni dyżurów całodobowych, wówczas pomocy medycznej udzielają przychodnie nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej (NiŚOZ), które świadczą usługi w dni powszednie w godzinach od 18.00 do 8.00 rano oraz całodobowo w dni ustawowo wolne od pracy.
Sprawdź w LEX: Jakie kwalifikacje są wymagane od pielęgniarki oddziałowej zatrudnionej w SOR? >
W SOR, przykładowo, nie dokonuje się:
- zmiany opatrunków,
- zleconych iniekcji,
- zdejmowania szwów,
- przepisywania leków, które się pacjentowi skończyły, a są zlecone do systematycznego przyjmowania,
- nie wydaje się rutynowych zaświadczeń o stanie zdrowia oraz
- nie wykonuje się badań dodatkowych i konsultacji specjalistycznych zleconych w ramach wcześniejszego leczenia.
W SOR dokonywana jest wstępna diagnostyka oraz podejmowane jest leczenie w zakresie niezbędnym dla stabilizacji funkcji życiowych osoby, które znajduje się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Po zdiagnozowaniu pacjenta oraz ustabilizowaniu jego funkcji życiowych jest on wypisywany lub – jeśli wymaga dalszego leczenia – przekazywany do oddziału szpitalnego, który zajmuje się leczeniem danej jednostki chorobowej.
Warto również wspomnieć, że od 31 grudnia 2024 r. każdy szpital, w którym znajduje się SOR, będzie miał obowiązek posiadania, w tym samym budynku, miejsca udzielania świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. W związku z powyższą zmianą kolejki na SOR-ach mają być krótsze, ponieważ pacjenci, którzy nie potrzebują pilnej interwencji ratującej ich zdrowie czy życie, będą trafiać do tych właśnie punktów NiŚOZ.
Termin na dostosowanie się przez szpitale do powyższego wymogu był już kilkakrotnie przesuwany, a najnowszy znów zostanie przesunięty o pół roku, z 30 czerwca na 31 grudnia 2024 r. na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 maja 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (wejdzie w życie 12 czerwca).
Czytaj także na Prawo.pl: Na SOR na badania? Szpitale obawiają się oblężenia
Czytaj także na Prawo.pl: Nocna i świąteczna opieka medyczna ma być przy każdym SOR-ze i w szpitalu
O kolejności przyjęć decyduje stan zdrowia, a nie kolejność zgłoszeń
W SOR nie obowiązuje kolejność przyjęć według czasu przybycia. To personel medyczny, czyli lekarz, ratownik medyczny lub pielęgniarka (nie pracownik rejestracji), ocenia stan zdrowia pacjentów i na tej podstawie decyduje, kogo ratować w pierwszej kolejności, czyli – ustala priorytet udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w SOR. Procedura ta nazywana jest segregacją medyczną lub triażem.
W ramach segregacji medycznej każdemu pacjentowi przydzielana jest jedna z pięciu kategorii zróżnicowanych pod względem stopnia pilności udzielenia mu świadczeń zdrowotnych, tj.:
- kolor czerwony, który oznacza konieczność natychmiastowego kontaktu z lekarzem,
- kolor pomarańczowy, który oznacza czas oczekiwania na pierwszy kontakt z lekarzem do 10 minut,
- kolor żółty, który oznacza czas oczekiwania na pierwszy kontakt z lekarzem do 60 minut,
- kolor zielony, który oznacza czas oczekiwania na pierwszy kontakt z lekarzem do 120 minut lub
- kolor niebieski, który oznacza czas oczekiwania na pierwszy kontakt z lekarzem do 240 minut.
Osoby, którym w wyniku segregacji, zostanie przydzielona kategoria pilności oznaczona kolorem zielonym lub niebieskim – mogą od razu zostać przekierowane do miejsc udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, czyli do przychodni POZ lub NiŚOZ, bez konieczności oczekiwania na kontakt z lekarzem dyżurnym SOR.
W takim przypadku – zgodnie ze zmianą rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6.04.2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, która weszła w życie 12 marca 2024 r., karta informacyjna z leczenia szpitalnego zostaje zastąpiona kartą segregacji medycznej, którą wystawia osoba przeprowadzająca triaż. Datę wypisu za szpitala stanowi natomiast data i godzina zakończenia segregacji medycznej.
Czytaj także na Prawo.pl: Szpitalny triaż coraz bliżej - pacjent nie będzie czekał na lekarza SOR-u
Sprawdź w LEX: Czy pacjentowi SOR przysługują napoje i wyżywienie? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
