Rzecznik przypomina, że powołanie się na tzw. klauzulę sumienia jest prawem lekarza. Jednak w takiej sytuacji lekarz ma obowiązek wskazać pacjentowi realne możliwości uzyskania danego świadczenia u innego lekarza lub innym podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Ponadto lekarz wykonujący zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma obowiązek uprzedniego powiadomienia o tym na piśmie przełożonego.

Jeśli lekarz odmawia udzielenia świadczeń zdrowotnych, ale nie dopełnia tych obowiązków, pacjent w pierwszej kolejności powinien poinformować o tym kierownika podmiotu leczniczego i zwrócić się do niego z prośbą o wyjaśnienia. Jeżeli interwencja nie przyniesie oczekiwanego skutku, a także w przypadku jakichkolwiek pytań, należy skontaktować się z Biurem Rzecznika Praw Pacjenta.

Wówczas Rzecznik Praw Pacjenta w zakresie ustawowych kompetencji może między innymi poinformować o możliwości złożenia skargi do właściwego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej przy Okręgowej Izbie Lekarskiej jako organu właściwego w sprawach naruszenia przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza oraz zbadać czy powstrzymanie się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z sumieniem lekarza odbyło się z zachowaniem wymogów formalnych.

W przypadku stwierdzenia naruszenia Rzecznik może wystąpić do osoby kierującej podmiotem leczniczym o wyciągnięcie konsekwencji służbowych w stosunku do lekarza oraz poinformować właściwego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej przy Okręgowej Izbie Lekarskiej.