RPO: nawet wrażliwe tematy mogą być przedmiotem aktów prawnych

Nawet tematy, które są bardzo wrażliwe ideologiczne, mogą stać się przedmiotem racjonalnej debaty i przyjęcia określonych aktów prawnych. Wierzę, że dialog RPO z poszczególnymi resortami doprowadzi do tego, że nawet wrażliwe kwestie zostaną odpowiednio uregulowane - mówił rzecznik praw obywatelskich, dr Adam Bodnar, podczas seminarium pt. „Wybrane aspekty praw człowieka a bioetyka. Prawa pacjenta umierającego”, które odbyło się w Biurze Rzecznika.

Adam Bodnar  przypomniał, że od lat w Polsce zwracał uwagę na problem leczenia bólu, co ma szczególne znaczenie w kontekście opieki paliatywnej, czy w kontekście praw pacjenta umierającego, a niedawno parlament przyjął ustawę o medycznej marihuanie, co będzie nadzieją dla osób cierpiących.

Przedstawiciel Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, profesor Roman Sławeta, przedstawił kierunek prac nad rozwiązaniami dotyczącymi oświadczeń pro futuro, w tym w szczególności pełnomocnictwa medycznego, które prowadzone są w ramach zespołu doradczego ds. ochrony praw człowieka w kontekście rozwoju nauk biologicznych i medycznych, a przedstawiciel Rzecznika Praw Pacjenta podkreślił znaczenie podjęcia publicznej dyskusji, dotyczącej problematyki praw pacjenta umierającego. Wskazał  on jednocześnie, że Rzecznik Praw Pacjenta otrzymuje nieliczne skargi obywateli w zakresie naruszenia praw pacjentów chorych terminalnie.

Anna Jochim-Labuda, wiceprezes zarządu Puckiego Hospicjum pw. św. Ojca Pio podkreślała, że współczesne społeczeństwo musi na nowo nauczyć się przeżywać śmierć osób bliskich. Wszechobecny kult młodości i nowy model rodziny, daleki od modelu rodziny wielopokoleniowej, są nierzadko przyczyną nieumiejętności radzenia sobie z odchodzeniem.
Prezes podkreśliła także konieczność zagwarantowania przez państwo realnego wsparcia finansowego dla hospicjów. Brak funduszy zarówno na opiekę hospicyjną, jak i na łagodzenie bólu pacjentów chorych terminalnie oraz istnienie przepisów prawnych, ograniczających dostęp do opieki hospicyjnej jedynie dla wybranych grup pacjentów, powodują, że zapewnienie chorym spokojnego i godnego umierania staje się trudne.

Dyskusja dotyczyła między innymi wydatków na opiekę paliatywną czy konieczności uwzględniania woli pacjentów, wyrażonej przed utratą przez nich przytomności. Obecni na sali lekarze, podzielili się ze zgromadzonymi osobistymi doświadczeniami w zakresie opieki nad pacjentem chorym terminalnie. Wskazywali na koniczność poszanowania jego autonomii oraz otoczenia go szczególną opieką, także opieką psychologiczną i duchową.

Profesor Małgorzaty Krajnik podkreśliła konieczność holistycznego podejścia do pacjenta chorego terminalnie. W jej ocenie odpowiednia opieka nad takim pacjentem powinna uwzględniać nie tylko łagodzenie bólu fizycznego, ale także poszanowanie jego autonomii poprzez uwzględnianie jego zdania w podejmowaniu nawet najbardziej prozaicznych decyzji, dotyczących opieki nad nim. Istotnym jest też realizacja jego potrzeb duchowych oraz zapewnienie wsparcia rodzinie i bliskim pacjenta.

Wystąpienie doktora Leszka Pawłowskiego skoncentrowało się na wyzwaniach systemowych, związanych z zagwarantowaniem należytej opieki paliatywnej pacjentowi. Zagadnienie to zostało przedstawione z uwzględnieniem perspektywy prawno-człowieczej. Na arenie międzynarodowej coraz częściej podkreśla się istnienie ścisłego związku prawa do opieki paliatywnej z prawem do świadczeń zdrowotnych na najwyższym możliwym poziomie, a nieposzanowanie tego prawa bywa uznawane za równoznaczne z nieludzkim bądź poniżającym traktowaniem.

 [-DOKUMENT_HTML-]

Dr Joanna Różyńska, przedstawiła zagadnienie compassionate use. Pacjent chory terminalnie, ze względu na stan w jakim się znajduje, nie ma co do zasady możliwości udziału w badaniach klinicznych nowych produktów leczniczych. Coraz częściej wysuwane są więc postulaty umożliwienia takim pacjentom skorzystania z procedur o niepotwierdzonej skuteczności klinicznej. Doktor Różyńska wskazała na zagrożenia i potencjalne korzyści, jakie może za sobą nieść takie rozwiązanie. W jej ocenie w obowiązującym w Polsce stanie prawnym pacjenci chorzy terminalnie nie mogą skorzystać z procedur medycznych w ramach compassionate use. W ocenie dr Różyńskiej wspomniane zagadnienie wymaga podjęcia inicjatywy przez polskiego prawodawcę.

Natomiast dr hab. Beata Janiszewska z Uniwersytetu Warszawskiego, przedstawiła rozwój orzecznictwa i doktryny prawnej w zakresie oświadczeń pro futuro. Wskazywała na szereg praktycznych trudności, związanych z ustaleniem aktualności oraz wiarygodności takich oświadczeń.

W seminarium wzięli udział między innymi przedstawiciele Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznika Praw Pacjenta, Komitetu Bioetyki PAN, środowiska medycznego i akademickiego, a także profesor Irena Lipowicz, była Rzecznik Praw Obywatelskich.

Źródło: www.rpo.gov.pl

 [-OFERTA_HTML-]