RPO: naruszane są prawa kobiet ciężarnych i rodzących w zakresie wyrażania zgody

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do ministra zdrowia oraz Naczelnej Rady Lekarskiej o w sprawie naruszenia praw kobiet ciężarnych i rodzących, w zakresie udzielania przez nie zgody na zabiegi, oraz wskazanie jakie działania podejmie samorząd zawodowy lekarzy oraz resort zdrowia, aby zapewnić przestrzeganie praw kobiet ciężarnych i rodzących.

Problem przestrzegania praw kobiet ciężarnych i rodzących dotyczący form i okoliczności udzielania przez pacjentki zgód na zabiegi mające miejsce w trakcie porodu. Z otrzymanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich informacji od pacjentek wynika, że kobiety rodzące są nakłaniane do wyrażania zgody na przeprowadzenie zabiegu już w trakcie porodu, gdy zmagając się z bólem i zmęczeniem, nie mogą w pełni świadomie podjąć takiej decyzji.

Rzecznik przypomina, że z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wynika, że lekarz może wykonać badanie lub udzielić świadczenia zdrowotnego po wyrażeniu zgody przez pacjenta. Z kolei chory po uzyskaniu od lekarza informacji o proponowanym świadczeniu może je zaaprobować lub odrzucić. Zgoda musi być wyrażona świadomie, czyli pacjent musi zrozumieć, na jakich zasadach zabieg zostanie przeprowadzony oraz jakie będą jego następstwa. 

Według RPO powyższej zasady nie spełnia tzw. zgoda blankietowa, łącznie na kilka zabiegów, pobierana między innymi od pacjentki ciężarnej podczas rejestracji w szpitalu, przed przyjęciem na oddział. Uzyskana w ten sposób akceptacja na przykład nacięcia krocza może stanowić naruszenie praw pacjentki, gdyż lekarz lub położna nie poinformowali wcześniej ciężarnej o możliwych skutkach przeprowadzanego zabiegu.

Podobnie jest w przypadku uzyskiwania od pacjentki zgody na wykonanie określonego zabiegu w trakcie samego porodu, gdy rodząca walczy z bólem, zmęczeniem i stresem. Skupiona na czynnościach porodowych i wykonywaniu poleceń personelu medycznego kobieta ma wówczas utrudnione możliwości swobodnego i świadomego podjęcia decyzji o potrzebie wykonania danego zabiegu. 

Należy też zakładać, że ciężarna nakłaniana do wyrażenia zgody na kolejne świadczenie w trakcie już udzielanych nie została o nim wcześniej wystarczająco dobrze poinformowana. Podobne praktyki stanową naruszenie praw kobiet rodzących i ciężarnych.

W związku z tym Rzecznik wystąpił do ministra zdrowia oraz samorządu lekarzy o wyjaśnienia w tej sprawie.

Źródło: www.rpo.gov.pl