"Osoby chore psychicznie są pierwszymi ofiarami kryzysu, widzimy to zarówno w finansowaniu szpitali, w wyposażeniu szpitali psychiatrycznych, jak wskazują nasze kontrole tu jest szczególnie trudna sytuacja. Widzimy to przede wszystkim w trudnościach ze znajdowaniem miejsc pracy przez osoby już wyleczone, które nie mogą odnaleźć swojego miejsca w społeczeństwie" - powiedziała Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Irena Lipowicz.
"Zastanawiamy się wspólnie, w jaki sposób zmianami prawa, akcjami społecznymi oraz argumentami ekonomicznymi wskazywać, że Polsce opłaca się pod każdym względem - moralnym, ekonomicznym i prawnym poprawa sytuacji osób chorych psychicznie" - dodała.

Uczestnicy konferencji szczególną uwagę zwracali na potrzebę dofinansowania polskiej psychiatrii. W wystąpieniach konferencyjnych wskazywano m.in., że ustanowiony w grudniu 2010 r. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego wobec braku pieniędzy nie jest realizowany.

Program obejmuje lata 2011-2015, a jego głównym celem miała być promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. Chodzi także o zapewnienie osobom z takimi zaburzeniami lepszego dostępu do opieki zdrowotnej i form wsparcia oraz pomocy, które umożliwią im życie w rodzinie i społeczeństwie.

Prof. Andrzej Cechnicki, psychiatra z Collegium Medicum UJ wskazał, że niezbędny poziom finansowania psychiatrii, to 5 proc. budżetu służby zdrowia. Wśród innych postulatów podnoszono m.in. potrzebę zmiany tradycyjnego modelu opieki psychiatrycznej, opartego na izolacji w szpitalu, na środowiskowy, przybliżający różne formy leczenia do miejsca zamieszkania chorych.

"Władze publiczne mają tendencję do spychania problemu. Tak, jak szpitale psychiatryczne gdzieś daleko od szosy od umieszczane, tak ta problematyka w obliczu ciśnienia wielu innych spraw bywa spychana na później, na dalej, na taniej, a z tym trzeba skończyć, bo to jest poważny rządowy program i także NIK wskazuje na konieczność jego pełniejszej realizacji" - powiedziała Lipowicz.
Wprowadzeniem do konferencji RPO była część historyczna na temat zagłady chorych psychicznie w Polsce przez hitlerowskie Niemcy. RPO poparł inicjatywę lekarzy psychiatrów, by 22 września wprowadzić Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zagładzie Osób Psychicznie Chorych. Powołany ma też zostać komitet organizacyjny ds. wzniesienia w Warszawie pomnika upamiętniającego te ofiary.

"Chcielibyśmy, by powstał taki dzień pamięci oraz jakaś forma pomnika, niezależnie od płyt nagrobnych dla tych ludzi - to było często 300-500 osób rozstrzelanych, zamordowanych, zagłodzonych. Należy o nich pamiętać" - powiedziała Lipowicz.