Pytanie
 
Czy ratownik medyczny w trakcie transportu sanitarnego może zastosować przymus bezpośredni wobec pobudzonego, agresywnego pacjenta?
 
Odpowiedź
 
Ratownik medyczny może zastosować przymus bezpośredni. Muszą być jednak spełnione przesłanki przewidziane w ustawie z 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego - dalej u.o.z.p. Ocena przesłanek należy do ratownika medycznego, który powinien każdorazowo zbadać czy one zaistniały. 
 

Uzasadnienie
 
Kwestie dotyczące możliwości zastosowania przymusu bezpośredniego zostały uregulowane w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego oraz w rozporządzeniu ministra zdrowia z 28 czerwca 2012 roku w sprawie sposobu stosowania i dokumentowania zastosowania przymusu bezpośredniego oraz dokonywania oceny zasadności jego stosowania. Zgodnie z nowelizacją powołanej powyżej ustawy, do grona osób uprawnionych do stosowania przymusu bezpośredniego dołączyli również ratownicy medyczni.

Artykuł 18 ust. 5 u.o.z.p. wskazuje, iż osobą uprawnioną do zastosowania przymusu bezpośredniego jest ratownik medyczny z zespołu karetek pogotowia typu P (podstawowego). Ratownik medyczny może zastosować przymus bezpośredni tylko w sytuacji, gdy na miejscu, gdzie udzielane jest świadczenie, nie ma lekarza i nie może uzyskać on jego natychmiastowej decyzji. Jeżeli na miejscu udzielania świadczenia jest lekarz, wtedy ratownik traci uprawnienie do zastosowania przymusu bezpośredniego. Ratownik medyczny może zastosować przymus bezpośredni w postaci przytrzymania lub unieruchomienia. Uprawnionym do zastosowania przymusu bezpośredniego jest tylko taki ratownik, który kieruje akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych. O zastosowaniu przymusu bezpośredniego kierujący akcją ratowniczą zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić dyspozytora. Zastosowanie każdego środka przymusu bezpośredniego wymaga odnotowania w dokumentacji medycznej zarówno indywidualnej jak zbiorczej.

Ratownik medyczny musi ocenić, czy stan zdrowia pacjenta uzasadnia stosowanie przymusu bezpośredniego. Zastosowanie przymusu bezpośredniego może mieć miejsce wobec osoby, która cierpi na zaburzenia psychiczne. Zgodnie z art. 3 pkt 1 u.o.z.p., zastosowanie przymusu bezpośredniego może mieć miejsce wobec osoby:
– chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia psychotyczne);
– upośledzonej umysłowo;
– wykazującej inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym.

Osoba wobec której można zastosować przymus bezpośredni musi:
- swoim zachowaniem dopuszczać się zamachu na zdrowie i życie własne, życie lub zdrowie innej osoby;
- zagrażać bezpieczeństwu powszechnemu;
- w sposób gwałtowny niszczyć lub uszkadzać przedmioty znajdujące się w jej otoczeniu;
- zakłócać lub uniemożliwiać funkcjonowanie placówki psychiatrycznej lub jednostki
organizacyjnej pomocy społecznej.

Z uwagi na fakt, iż przymus bezpośredni jest formą ograniczenia wolności jednostki jego stosowanie musi być ściśle zgodne z warunkami przewidzianymi w ustawie. Przesłanki zastosowania przymusu bezpośredniego nie mogą być interpretowane dowolnie.
 
Komentarz pochodzi  z Serwisu Prawo i Zdrowie


Katarzyna Lenczowska-Soboń
Prokurator Prokuratury Rejonowej Lublin Północ w Lublinie. Wykłada zagadnienia prawa medycznego na studiach podyplomowych w m.in. Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Autorka opracowań i komentarzy z tego zakresu. Stały współpracownik Serwisu Prawo i Zdrowie oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej.


Czytaj inne komentarze tej autorki:

Na szczepienie noworodka wymagana jest zgoda matki >>>

Większa świadomość pacjentów to więcej zawiadomień w sprawie błędów lekarskich >>>

Matka może przebywać z chorym dzieckiem podczas jego transportu >>>