1. Wstęp
 
Ustawodawca ustanawia jednakowe zasady przekazywania środków publicznych podmiotom wykonującym działalność leczniczą. Jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) – dalej u.dz.l., „podmioty prowadzące działalność leczniczą będą na jednakowych zasadach traktowane w zakresie dostępu do środków publicznych, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.)". Przekazywanie środków publicznych ustawodawca powiązał z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zasady przekazywania środków publicznych podmiotom wykonującym działalność leczniczą regulowane są przepisami działu V ustawy o działalności leczniczej. Systematyka ustawy wskazuje w sposób jednoznaczny, że zasady te odnoszą się do wszystkich podmiotów, bez względu na ich formułę prawną (samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, przedsiębiorca). Odrębne zasady przekazywania środków publicznych odnoszą się jedynie do podmiotu leczniczego w formie jednostki budżetowej, co wynika z art. 117 u.dz.l. Zasady przekazywania i wykorzystywania środków publicznych przez jednostki budżetowe regulowane są ustawą o finansach publicznych.

2. Przeznaczenie środków publicznych
 
Podmiot wykonujący działalność leczniczą (podmiot leczniczy oraz praktyka zawodowa) może otrzymać środki publiczne z przeznaczeniem na:
– realizację zadań w zakresie programów zdrowotnych i promocji zdrowia, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego oraz wykonanie innych inwestycji koniecznych do realizacji tych zadań,
– inne niż powyżej wskazane inwestycje, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego,
– remonty,
– realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), lub innych niż wymienione środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
– cele określone w odrębnych przepisach oraz umowach międzynarodowych,
– realizację programów wieloletnich,
– pokrycie kosztów kształcenia i podnoszenia kwalifikacji osób wykonujących zawody medyczne.
Ustawodawca w art. 114 ust. 2 u.dz.l. wprowadza zastrzeżenie, zgodnie z którym na realizację zadań w zakresie programów zdrowotnych i promocji zdrowia, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego oraz wykonanie innych inwestycji koniecznych do realizacji tych zadań, inne inwestycje, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego, czy remonty podmiot wykonujący działalność leczniczą może otrzymywać środki publiczne w zakresie, w jakim realizacja tych zadań służy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.). Nadto wysokość środków publicznych nie może przekroczyć kosztów koniecznych do realizacji całości zadania. Tym samym środki publiczne przekazane na realizację zadań nie mogą stanowić „zysku" dla podmiotu wykonującego działalność leczniczą.
Środki publiczne przekazywane są w wysokości obliczonej według wzoru: W = K × P0,
gdzie współczynnik P0 = , a poszczególne symbole oznaczają:
W – wysokość środków publicznych,
K – planowany koszt realizacji zadania,
a0 – przychody podmiotu wykonującego działalność leczniczą z tytułu świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych uzyskane w poprzednim roku obrotowym w rozumieniu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
b0 – przychody podmiotu wykonującego działalność leczniczą z tytułu świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków innych niż określone dla symbolu a0 uzyskane w poprzednim roku obrotowym.
Zauważyć należy, że uwzględniając zasady przekazywania środków publicznych, tj. powiązanie ich wysokości z przychodami podmiotu wykonującego działalność leczniczą z tytułu świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w poprzednim roku obrotowym (wobec roku obrotowego, w którym ma nastąpić przekazanie środków finansowych), podmiot wykonujący działalność leczniczą nie otrzyma tych środków w pierwszym roku obrotowym, w którym zaczyna udzielać świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Wyjątek stanowić będą te podmioty wykonujące działalność leczniczą, które na mocy przepisów szczególnych są następcami prawnymi.
 
Przykład 1
Praktyka lekarska udzielała świadczeń opieki zdrowotnej do 2012 r. wyłącznie „komercyjnie"; nie były to świadczenia, o których mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Świadczenia, o których mowa w ustawie, były udzielane przez praktykę dopiero od roku 2013. Uwzględniając zasady przekazywania środków publicznych określone ustawą o działalności leczniczej, takiej praktyce lekarskiej mogą być przekazane środki publiczne na remont dopiero w roku 2014.
 
Przykład 2
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej został przekształcony w spółkę kapitałową na zasadach określonych w ustawie o działalności leczniczej w roku 2012. Należy uznać, że wobec wprowadzonego art. 80 ust. 4 u.dz.l. następstwa prawnego powstałej spółki spółka ta jako podmiot wykonujący działalność leczniczą może pozyskiwać środki publiczne na zasadach określonych ustawą o działalności leczniczej od pierwszego roku swego funkcjonowania.
 
Wątpliwości powstają w zakresie wysokości i możliwości przekazywania środków spółkom, które powstały w oparciu o dotychczasową praktykę, tj. poprzez likwidację samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w pierwszym roku obrotowym ich funkcjonowania. Należy zauważyć, że powstała spółka nie jest następcą prawnym samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej.
(...)