Procedury w systemie zarządzania gwarantują bezpieczeństwo i wysoki poziom usług

Procedura w systemie zarządzania jakością jest elementem większej całości procesu, który przebiega przez wszystkie komponenty systemu, przez który rozumiemy szpital, przychodnię czy ośrodek medyczny. Wdrożenie i utrzymywanie SZJ ma na celu określenie metod i procedur postępowania wyjaśnia Joanna Mrowicka, audytor Centralnego Szpitala Klinicznego w Warszawie, która w dalszej kolejności zajmie się także Standardowymi Procedurami Operacyjnymi.

Procedury te dają pacjentom pewność, że świadczenia medyczne są na wysokim poziomie i gwarantują bezpieczeństwo zdrowotne i epidemiologiczne, wprowadzają także standard postepowania lekarzy i personelu medycznego w procesie leczenia. 

Świadczenie usług zdrowotnych to przede wszystkim gwarancja bezpieczeństwa pacjenta poprzez stałe podnoszenie świadomości i kwalifikacji personelu medycznego, zapewnienie nowoczesnej infrastruktury medycznej, ciągłe rozszerzanie oferty usług medycznych,  dbałość o bezpieczeństwo, działalność profilaktyczna, promocja zdrowia, bezpieczeństwo i zapobieganie zdarzeniom niepożądanym, zarządzanie procesami klinicznymi oraz ryzykiem klinicznym, ochrona  informacji, a także etyczne prowadzenie działalności. Służą temu właśnie procedury systemu zarzadzania jakością w oparciu o normę ISO 9001.

Jakość usług medycznych to stopień, w jakim potrzeba, ale i satysfakcja pacjenta zostały zaspokojone, a także efektywność ekonomiczna tego procesu. Każdy szpital jest dzisiaj poddany mechanizmom rynkowym – z jednej strony NFZ kontraktuje najchętniej świadczenia usług medycznych w tych placówkach, w których są one realizowane najbardziej kompleksowo,  z drugiej - kryterium wyboru oferty jest koszt, stąd oferowana usługa powinna być konkurencyjna pod względem ceny, terminów albo stosowanych w danej placówce medycznej rozwiązań. Koszty jakości są znaczne, stąd nieustająca dyskusja na temat progu opłacalności inwestowania w jakość usług medycznych w publicznych placówkach ochrony zdrowia. 

Przykładem procedury SZJ może być procedura gospodarki lekowej. O lekach stosowanych w szpitalu decyduje Komitet Terapeutyczny – gremium lekarzy i farmaceutów, którzy ustalają listę leków dostępnych dla lekarzy i pacjentów, zwaną receptariuszem szpitalnym. Lekarze mogą ordynować pacjentom tylko leki zawarte w tym dokumencie. Zastosowanie leku spoza receptariusza możliwe jest tylko na indywidualny wniosek lekarza, poparty przez kierownika kliniki lub oddziału, zatwierdzony przez dyrektora. Takim działaniem Komitet Terapeutyczny kształtuje politykę lekową szpitala, ale i poprzez decyzje o indywidulanym zamówieniu leku dla wskazanego we wniosku pacjenta, ma zasadniczy wpływ na kosztochłonność leczenia. 

Procedury opisanej w systemie zarządzania jakością nie należy utożsamiać z procedurą medyczną. Z punktu widzenie płatnika istotne jest określenia na co konkretnie leczony jest dany pacjent, stąd pojęcie procedury medycznej. Wszystkie procedury medyczne zostały pogrupowane przez Światową Organizacje Zdrowia według  grup leczonych narządów. 

Międzynarodowa Klasyfikacja Procedur Medycznych (ang. International Classification System for Surgical, Diagnostic and Therapeutic Procedures), zwana także klasyfikacją ICD, usystematyzowała realizację świadczeń diagnostycznych i terapeutycznych w podmiotach leczniczych. Oznaczenie numeryczne np. „ICD-9” oznacza, że WHO dokonała takiego usystematyzowania po raz dziewiąty w historii. 

Pierwsze klasyfikacje chorób powstały w XIX wieku. Zasadniczym źródłem i powodem opracowania zbiorów tego rodzaju danych były analizy przyczyn zgonów, prowadzone przez lekarzy od połowy XIX wieku. Te analizy - zawarte w trzech najważniejszych dziełach: „Genera morborum”  Linneusza, „Synopsis nosologiace methodicae” Cullena czy „Nosologia Metodica”  Sauvages de Lacroix – są dla nas dzisiaj znakomitym materiałem badawczym. Najpopularniejszą klasyfikacją zgonów i ich przyczyn była klasyfikacja Cullena. Ówczesny świat medyczny pasjonował się tym zagadnieniem do tego stopnia, że na Międzynarodowej Konferencji ds. Rewizji Międzynarodowej Listy Przyczyn Zgonów, która odbyła się w 1900 roku w Paryżu, opracowano dwie klasyfikacje: rozszerzoną, zawierającą 179 przyczyn zgonów oraz skróconą, zawierającą 35 przyczyn. Kolejne konferencje poświęcone temu zagadnieniu odbywały się w miarę systematyczne, zasadniczo co 10 lat. Od 1955 roku zwoływała je Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i to ta organizacja jest dziś odpowiedzialna za regularne rewizje list przyczyn zgonów, ich aktualizację oraz informowanie o nowych nieznanych dotychczas przyczynach zgonów. WHO co roku aktualizuje klasyfikację ICD. 

Dzisiaj klasyfikacja ICD nie ogranicza się tylko do przyczyn zgonów, ale zawiera również statystyczną klasyfikację chorób, urazów oraz przyczyn zgonów. Dlatego dzisiaj mówiąc o klasyfikacji ICD mówimy nie tyle o analizie przyczyn zgonów, ile o klasyfikacji chorób, która jest uniwersalna.

W kolejnym artykule na ten temat Joanna Mrowicka omówi Standardowe Procedury Operacyjne, które określają najważniejsze procesy postępowania z pacjentem w danym oddziale szpitalnym.

Zapraszamy 8 grudnia 2015 roku na bezpłatną debatę on-line, podczas której jednym z uczestników dyskutujących na temat ryzyka, procedur i zgodności w placówce medycznej będzie Joanna Mrowicka.

Joanna Mrowicka ukończyła studia Master of Bussiness Administration (MBA) Akademii im. Leona Koźmińskiego w Warszawie oraz studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, ma uprawnienia samodzielnego księgowego. Od wielu lat pracuje jako audytor wewnętrzny. Posiada kwalifikacje audytorskie polskie oraz międzynarodowe The Institute of Internal Auditors w zakresie audytu – CGAP oraz  w zakresie zarządzania ryzkiem – CRMA. Prowadzi szkolenia z zakresu zarządzania finansami, kontroli zarządczej i corporate goverance; jest wykładowcą Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Od wielu lat przeprowadza audyty zwłaszcza zapewniające i doradcze w obszarze zgodności (compliance) bieżących działań organizacji z regulacjami prawnymi i efektywnością ekonomiczną. Audytuje również kwalifikowalność wydatków w projektach realizowanych przez jednostki sektora finansów publicznych.