Niedawno Adam Niedzielski, minister zdrowia, chwalił się podczas konferencji na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie, że do polskiego systemu przyjętych zostało już 1450 lekarzy z zagranicy, ponad połowa to osoby z Ukrainy.  A od początku agresji rosyjskiej ministerstwo wydało uprawnienia ponad 70 lekarzom z Ukrainy. Tyle, że większość decyzji w sprawie pozwolenia  na pracę wydanych przez ministra zdrowia dotyczy tzw. procedury warunkowej. A zgodnie z komunikatem Ministerstwa Zdrowia osoby, które dostały decyzję w tym trybie, by legalnie pracować, muszą jeszcze raz wystąpić do ministra zdrowia o zgodę. Skoro bowiem nie ma już oddziałów i szpitali covidowych, to nie mają gdzie pracować, a więc nie mają prawa warunkowego wykonywania zawodu i muszą dostać zgodę na wykonywanie pracy w innym miejscu. Póki jej nie dostaną, nie powinni pracować. Tylko obywatele Ukrainy są zwolnieni z tego obowiązku dzięki specustawie. Tyle, że interpretacja ministerstwa nie jest do końca zgodna z ustawą.

Czytaj też: Zatrudnianie lekarzy i pielęgniarek z Ukrainy w świetle specustawy >

 

Szczególna procedura dla obywateli Ukrainy

Zgodnie z obowiązującymi przepisami są dostępne trzy ścieżki uzyskania prawa do wykonywania zawodu lekarza w trybie uproszczonym dla osób, które dyplom uzyskały poza Unią: dwie z ustawy o zawodzie lekarza i jedna ze specustawy. Żadna nie wymaga zdania egzaminu z języka polskiego, a jedynie złożenia oświadczenia o jego znajomości.

Szczególny tryb, najprostszy, jest dla obywateli Ukrainy wprowadzony specustawą (ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa). Zgodnie z jej art. 61 od 24 lutego 2022 r., przez okres 18 miesięcy, niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje lekarza poza krajami UE można udzielić zgody na wykonywanie zawodu lekarza oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu.

Procedura jest przeprowadzana zgodnie z przepisami ustawy o zawodzie lekarza. Zgodnie z nią lekarze muszą dostać dwie decyzje - jedną od ministra zdrowia będącą pozwoleniem na pracę, i jeszcze od okręgowej izby lekarskiej uprawniającą do wykonywania zawodu. - Gdy otrzymają obie, nawet na podstawie ksero dokumentów, lekarze z Ukrainy mogą podjąć zatrudnienie, gdzie chcą na terenie Polski, muszą tylko w ciągu siedmiu dni zgłosić miejsce pracy ministrowi zdrowia - tłumaczy Radosław Tymiński, radca prawny, specjalizujący się w prawie ochrony zdrowia. W tym trybie od 24 lutego do wtorku 19 kwietnia lekarze z Ukrainy złożyli tylko 57 wniosków do ministra zdrowia, a ten wydał jedynie sześć decyzji.

Sprawdź PROCEDURĘ: Przyznawanie prawa wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty cudzoziemcowi >

Dwa tryby uproszczone dla osób spoza krajów UE

Ponadto zgodnie z ustawą o zawodzie lekarza i lekarza dentysty osoba spoza UE może uzyskać pozwolenie na pracę oraz ograniczone lub warunkowe prawo wykonywania zawodu. Czym one się różnią?

Ograniczone prawo upoważnia do pracy  w określonym zakresie czynności, czasie i miejscu. – W praktyce we wniosku o pozwolenie na pracę do ministra zdrowia trzeba wskazać konkretną placówkę, która zatrudni daną osobę na umowę o pracę na czas określony, a okręgowa izba lekarska, która rozpatruje wniosek o prawo wykonywania zawodu może zweryfikować znajomość języka polskiego – tłumaczy Dobrawa Biadun, radca prawny, specjalizująca się w prawie ochrony zdrowia. Do końca grudnia tylko 475 na 1243 wnioski o pozwolenia na wykonywanie pracy dotyczyły tego trybu. W okresie od 24 lutego do 19 kwietnia na 262 wnioski – 59.

Lekarze spoza krajów UE znacznie częściej wnioskowali o decyzję w procedurze warunkowej. Do końca grudnia 768 wniosków, a od 24 lutego do 19 kwietnia – 146. Dlaczego? – Ten tryb pozwala w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii przyznać zgodę na wykonywania pracy lekarza bez wskazywania konkretnej placówki. W decyzji określa się, czy dana osoba może wykonywać zawód samodzielnie, czy też konieczny jest jej nadzór – tłumaczy Dobrawa Biadun. Stąd więcej osób wybierało warunkowe prawo do wykonywania zawodu. Tyle, że tryb warunkowy uniemożliwia wykonywanie zawodu poza podmiotem leczniczym przeznaczonym do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19. Ponadto tryb warunkowy komunikatem Ministerstwa Zdrowia z dnia na dzień został zlikwidowane. Teraz posiadacze takiego warunkowego prawa wykonywania zawodu muszą wnioskować do ministra o zgodę na pracę poza szpitalami i oddziałami covidowymi.

Od 1 kwietnia tryb warunkowy tylko dla obywateli Ukrainy

Ministerstwo Zdrowia w komunikacie z 31 marca 2022 roku poinformowało, że od 1 kwietnia zgód warunkowych nie udziela. - W  związku ze zniesieniem od 1 kwietnia 2022 r. wyodrębniania podmiotów leczniczych przeznaczonych do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na Covid-19, a co za tym idzie w związku z brakiem możliwości wydania zgody na wykonywanie zawodu lekarza na podstawie art. 7 ust. 9 i 10 ustawy o zawodach lekarza począwszy od 1 kwietnia 2022 r. wstrzymuje się wydawanie zgody na wykonywanie zawodu na wyżej wskazanej podstawie prawnej - czytamy w komunikacie. Osoby, które dostały zgodę w takim trybie, mają ponownie wystąpić do ministra zdrowia o zgodę w trybie ograniczonym, czyli w określonym podmiocie leczniczym.

 

 

- We wniosku należy wskazać podmiot, w którym dany lekarz lub lekarz dentysta będzie wykonywał zawód – podkreśla Piotr Bromber, wiceminister zdrowia. To zaś oznacza, że tysiące lekarzy musi jeszcze raz przejść procedurę uzyskania pozwolenia na pracę i uzyskania prawa wykonywania zawodu Na 796 pozytywnych decyzji wydanych przez ministra zdrowia do końca ubiegłego roku, aż 768 było w trybie warunkowym. Choć z drugiej strony mogą pracować tam, gdzie udzielane są świadczenia obywatelom Ukrainy przebywającym w Polsce legalnie na podstawie specustawy. Te zaś udzielają wszystkie podmioty, które mają podpisaną umowę z NFZ (art. 37 specustawy). Jeśli chcą przyjmować poza NFZ, muszą uzyskać kolejną zgodę. Piotr Winciunas uważa jednak, że jeśli nie wystąpią do ministra o zmianę decyzji, zostaną skreśleni z rejestru. 

Według resortu jedynie obywatel Ukrainy nie muszą tak robić, bo zgodnie ze specustawą o pomocy obywatelom Ukrainy mogą wykonywać zawód w dowolnym podmiocie. – Przepisy, ale też ich interpretacje, są bardzo skomplikowane – przyznaje Piotr Winciunas. – Uproszczony tryb: ograniczony lub warunkowy jest zapisany w ustawie o zawodzie lekarza, a uproszczony dla lekarzy z Ukrainy w specustawie, i choć trudno w to uwierzyć, to ministerstwo zmienia przepisy ustawy komunikatem – dodaje. Mówi w nim, że w procedurze warunkowej będzie rozpatrywał tylko wnioski złożone do 31 marca i każe tym, którzy ją przeszli jeszcze raz ubiegać się o zgodę w procedurze ograniczonej. 

Tyle, że zdaniem prawników warunkowe prawo wykonywania zawodu po zniesieniu epidemii będzie nadal ważne, ponieważ ustawa wprost to przewiduje. Radca prawny Radosław Tymiński, który pomaga lekarzom spoza UE zdobyć uprawnienia w Polsce, uważa, że nie ma podstaw prawnych do nakazywania lekarzom z warunkowym prawem wykonywania zawodu ubiegania się o ponowną zgodę na prace po zakończeniu epidemii.

 

 

Trudne i skomplikowane przepisy

Zgodnie z art. 7 ust. 12 a zgody warunkowe nie są jedynie udzielane w przypadku braku wyodrębnienia podmiotów leczniczych przeznaczonych do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19. Ustęp 12 b precyzuje, że minister rozpatruje wnioski jedynie złożone przed dniem zniesienia wyodrębnienia takich podmiotów. I o ile, od 1 kwietnia rzeczywiście nie ma już oddziałów i szpitali covidowych, w tym tymczasowych, to wciąż są podmioty udzielające świadczeń opieki zdrowotnej dotyczącej przeciwdziałania COVID-19. Do końca czerwca bowiem jest jeszcze prowadzona rehabilitację pocowidowa.  A jak pisze Edyta Gadomska, zastępca dyrektora w Departamencie Rozwoju Kadr MZ w piśmie do Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych, poprzez podmioty lecznicze przeznaczone do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19, bez względu na zakres tych świadczeń, należy rozumieć podmioty wymienione w wykazie opracowywanym przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą. - Listy takich podmiotów znajdują się na stronach wojewódzkich oddziałów NFZ, w BIP OW NFZ, w zakładce „podmioty udzielające świadczeń opieki zdrowotnej dotyczącej przeciwdziałania COVID-19 – dodaje Gadomska. Tutaj ich przykładowa lista w województwie mazowieckim z dnia 19 kwietnia. 

– Przepisy są tak trudne i skomplikowane, że nawet prawnik, by je zrozumieć, musi je przeczytać kilka razy – przyznaje Dobrawa Biadun. W efekcie rzadko się zdarza, że lekarze spoza krajów UE samodzielnie występują o pozwolenie na pracę i prawo wykonywania zawodu. Raczej korzystają z pomocy prawnika. – Większość wniosków składają pełnomocnicy – przyznaje Piotr Winciunas. - Przeprowadziłem kilkanaście postępowań w trybie uproszczonym, i rzeczywiście te przepisy nie są łatwe - przyznaje mec. Tymiński.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.