Organizacja zdrowia publicznego powinna opierać się na dokładnej analizie

Organizacja systemu zdrowia publicznego powinna być oparta na analizie specjalnie do tego celu uzyskanych danych statystycznych, epidemiologicznych i ekonomicznych, a ustawa o zdrowiu publicznym powinna być przygotowana na podstawie powyższych danych -  zwracają uwagę autorzy komentarza do tej ustawy, opublikowanego przez wydawnictwo Wolters Kluwer. 

We wstępie autorzy zaznaczyli, że podstawowe zręby ustawy o zdrowiu publicznym powinny znajdować uzasadnienie w wiedzy naukowej z dziedziny prawa, administracji, zarządzania, ekonomii i zdrowia publicznego. 

„Tymczasem, analizując oficjalne uzasadnienie projektu ustawy, można odnieść wrażenie, że jej treść jest rezultatem bardziej intuicji twórców niż wzięcia pod uwagę naukowych badań” – czytamy we wstępie. 

Według autorów komentarza regulację ustawową zdrowia publicznego należało zacząć od zdefiniowania zakresów odpowiedzialności i precyzyjnego przyporządkowania  poszczególnych zadań ze sfery zdrowia publicznego skonkretyzowanym władzom (i w miarę potrzeby innym instytucjom) publicznym. Jednak, jak podkreślają autorzy, nie zrobiono tego, pomimo że odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego i stworzenie właściwych warunków zdrowotnych dla naszej populacji nakłada na władzę publiczną bezpośrednio Konstytucja RP. 

„W regulacji funkcjonowania systemu zdrowia publicznego nie powinno się także pomijać określenia ogólnych zasad odnoszących się do funkcjonowania i organizacji publicznego płatnika. Utworzenie publicznego płatnika, działającego na rzecz zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, nie powinno być dokonane poza strukturą jednostek władzy publicznej i nie może prowadzić nawet pośrednio do rozmywania odpowiedzialności władzy publicznej za bezpieczeństwo zdrowotne obywateli. W wyniku wprowadzenia organizacji systemowej zdrowia publicznego organy władzy publicznej odpowiedzialne konstytucyjnie za zapewnienie prawa do ochrony zdrowia w naszym kraju powinny uzyskać instrumenty związane z zaplanowaniem ilościowym i terytorialnym dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej, udzielanych ze środków publicznych na poziomie zapewniającym zachowanie pewnego minimum  bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce” – czytamy we wstępie do opracowania.

Według autorów zawartość normatywna komentowanej ustawy nie przeciwstawia się także – mimo zapowiedzi w uzasadnieniu projektu – jednej z głównych przyczyn dysfunkcji organizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, jaką jest brak systemowej spójności oraz brak efektywnej koordynacji działania między głównymi jego uczestnikami: organami centralnej i wojewódzkiej administracji rządowej, jednostkami samorządu terytorialnego, NFZ i realizatorami świadczeń z zakresu zdrowia publicznego. 

Brak precyzyjnych formalnych mechanizmów koordynacji w odniesieniu do sfery zadań ze zdrowia publicznego, które powinny stanowić istotny element całego systemu ochrony zdrowia powoduje, że prowadzona przez państwo polityka zdrowotna nie tworzy spójnej całości. Wydaje się, że wadą obecnej regulacji jest także brak odpowiednich procedur określających sposoby i formy koordynacji współpracy w zakresie realizacji zadań ze sfery zdrowia publicznego pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego oraz między tymi jednostkami a administracją rządową – podkreślają autorzy.

Według autorów słabością obecnych unormowań określających ramy organizacyjne polskiego systemu zdrowia publicznego jest także brak precyzyjnego określenia funkcji nadzorczo-kontrolnych. W omawianej ustawie także te funkcje nie zostały określone wystarczająco precyzyjnie, co może powodować problemy kompetencyjne i brak efektywności w realizacji wynikających z niej merytorycznych zadań. 

 [-OFERTA_HTML-]

W komentarzu autorzy omówili zadania z zakresu zdrowia publicznego, które mają na celu poprawę sytuacji zdrowotnej społeczeństwa, a które nałożone zostały na organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego. Zadania te obejmują między innymi monitorowanie i ocenę stanu zdrowia społeczeństwa, zagrożeń zdrowia oraz jakości życia związanej ze zdrowiem społeczeństwa, edukację zdrowotną dostosowaną do potrzeb różnych grup społeczeństwa, w szczególności dzieci, młodzieży i osób starszych, działania w celu rozpoznawania, eliminowania lub ograniczania zagrożeń i szkód dla zdrowia fizycznego i psychicznego w środowisku zamieszkania, nauki, pracy oraz rekreacji, inicjowanie i prowadzenie badań naukowych oraz współpracy międzynarodowej w zakresie zdrowia publicznego a także ograniczanie nierówności w zdrowiu wynikających z uwarunkowań społeczno-ekonomicznych.

Komentarz wzbogacony został o wykaz najistotniejszych ustaw zawierających regulacje związane z realizacją zadań z zakresu zdrowia publicznego. 

Publikacja przeznaczona jest dla pracowników administracji rządowej i samorządowej zajmujących się zagadnieniami szeroko rozumianej ochrony zdrowia, pracowników podmiotów leczniczych oraz inspekcji: sanitarnej, farmaceutycznej i weterynaryjnej. Zainteresuje także adwokatów i radców prawnych prowadzących obsługę prawną tych podmiotów. Będzie mogła być także wykorzystana przez studentów administracji, prawa, zdrowia publicznego i kierunków medycznych.

Publikacja dostępna jest w Księgarni Profinfo.

Informacje o autorach

Maciej Dercz (redaktor naukowy) - doktor nauk prawnych; radca prawny; dyrektor Instytutu Prawa Ochrony Zdrowia na Uczelni Łazarskiego; lider modułu tematycznego prowadzonego przez tę uczelnię MBA w ochronie zdrowia; współpracuje z centralnymi i regionalnymi jednostkami administracji publicznej oraz instytucjami naukowymi; autor i współautor wielu publikacji dotyczących prawnych aspektów ochrony zdrowia. 

Hubert Izdebski - profesor zwyczajny na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS; radca prawny; autor książek z zakresu prawa publicznego oraz jego podstaw teoretycznych i historycznych.

Tomasz Rek - radca prawny; pracownik administracji publicznej; wykładowca w ramach modułów tematycznych MBA w ochronie zdrowia na Uczelni Łazarskiego; praktyk w zakresie obsługi prawnej podmiotów funkcjonujących w systemie ochrony zdrowia; autor i współautor licznych publikacji z zakresu prawa ochrony zdrowia.