NSA: pacjent nie musi przedstawiać dowodów na naruszenie zbiorowych praw pacjenta

Pacjent nie ma obowiązku przedstawiać rzecznikowi dowodów na naruszenie zbiorowych praw pacjenta. Wystarczy, że uprawdopodobni ich łamanie, zaś szpital powinien wykazać działanie zgodne z prawem - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Rzecznik Praw Pacjenta  w lutym 2016 roku odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów Wojewódzkiego Szpitala Psychiatrycznego w Gdańsku.

Brak tablic informacyjnych

O wszczęcie postępowania wystąpiła była pacjentka tej placówki Agnieszka B., która zauważyła brak tablic informacyjnych o dyżurach Rzecznika Praw Pacjenta. Były tablice, lecz z napisem, że to tylko  rzecznik i chorzy nie wiedzieli kogo reprezentuje, szpital czy urząd, który ma bronić ich praw ( to naruszenie art. 10a i art. 10b ustawy z 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego).

Rzecznik Praw Pacjenta w odpowiedzi przedstawił zdjęcia tablic ze szpitala. Dodał też, że wskazane przez skarżącą okoliczności, w żaden sposób nie uprawdopodobniają pozbawienia lub ograniczenia zbiorowych praw pacjentów.

Agnieszka B. skierowała skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Podkreśliła w piśmie do sądu, że w aktach sprawy brak jest dokumentów, z których wynikałoby, że pacjenci byli pouczani o konkretnych prawach.  Nie mogli więc korzystać z pomocy Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. Brak było też danych do kontaktu (numeru budynku i numeru gabinetu), a także kompetencji (wykształcenie, szkolenia itp.).

WSA oddala skargę pacjentki

WSA w styczniu 2017 roku oddalił  skargę pacjentki. Zdaniem sądu I instancji w rozpoznawanej sprawie zarzucane  wady i uchybienia nie wystąpiły.

Podstawą materialno-prawną kontrolowanej przez Sąd decyzji stanowił art. 63 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zgodnie z którym Rzecznik odmawia, w drodze decyzji, wszczęcia postępowania, jeżeli działanie lub zaniechanie w sposób oczywisty nie spełnia przesłanek określonych w art. 59 ust. 1, albo, jeżeli wnoszący o wydanie decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe prawa pacjentów nie uprawdopodobnił pozbawienia pacjentów ich praw lub ograniczenia tych praw.

W tym wypadku skarżąca nie przedstawiła dowodów potwierdzających, iż na wszystkich oddziałach szpitala nie ma informacji z danymi Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego.

NSA uchyla wyrok sądu I instancji

Pacjentka nie pogodziła się z wyrokiem Sądu I instancji i jej pełnomocnik wniósł skargę kasacyjną. Dowodzono w niej, że pacjenci szpitala nie mają zapewnionego prawa do informacji, a także, że są przytrzymywani na oddziałach bez uzasadnienia. Podaje im się leki nasenne i psychotropowe, a nie leczy.

Naczelny Sąd Administracyjny 5 września 2017 roku uchylił wyrok WSA i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Jak wyjaśniała sędzia Barbara Adamiak,  podstawą uchylenia było naruszenie przez Rzecznika Praw Pacjenta art. 63 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Podstawą wszczęcia postępowania przez rzecznika jest uprawdopodobnienie naruszenia praw pacjenta, a nie udowodnienie - stwierdziła sędzia.

NSA podkreślił, że to nie skarżąca ma  uprawdopodobniać naruszenia, ale szpital ma obowiązek dostarczyć dowody, że prawa pacjenta są zapewnione. 

Sygnatura akt II OSK 1015/17, wyrok z 5 września 2017 roku.

 [-DOKUMENT_HTML-]