Obowiązek wskazywania możliwości uzyskania danego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym nie może być warunkiem do korzystania przez lekarzy z klauzuli sumienia. Taki obowiązek powinien spoczywać na urzędach publicznych, które w przeciwieństwie do lekarzy, dysponują informacjami niezbędnymi do jego realizacji. Takie stanowisko przedstawiła Naczelna Rada Lekarska w liście do Prezesa Rady Ministrów.
Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Maciej Hamankiewicz wystosował do Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska list, w którym zwrócił się do Premiera z prośbą o zmianę przepisów ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w taki sposób, aby umożliwić polskim lekarzom i lekarzom dentystom wykonywania zawodu zgodnie z nakazami ich sumień, stosownie do postanowień Rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z 7 października 2010 r. Nr 1763 w sprawie klauzuli sumienia w systemie opieki zdrowotnej.
Prezes NRL stwierdził, iż obecnie obowiązujący art. 39 ww. ustawy nakłada na lekarza powstrzymującego się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem obowiązek wskazania realnej możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym. Spełnienie tego obowiązku jest często niemożliwe, ponieważ wymaga wiedzy, którą lekarz nie dysponuje, co stawia go przed dramatycznym wyborem: czy zachować się zgodnie z nakazem sumienia, czy literą prawa.
Prezes NRL podkreślił, że przewidziane w polskim prawie ograniczenie stosowania klauzuli sumienia jest niezgodne z ww. Rezolucją Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, która nie przewiduje dodatkowych warunków stosowania tej klauzuli przez personel medyczny. Akt ten jednoznacznie potwierdza prawo personelu medycznego do powoływania się na klauzulę sumienia w przypadku zabiegów związanych z aborcją, eutanazją bądź śmiercią embrionu lub płodu ludzkiego. Dodatkowo uznaje on także, że żaden szpital, placówka czy osoba nie mogą być przedmiotem żadnej presji czy dyskryminacji ani ponosić żadnej odpowiedzialności, jeśli odmówią wykonania, asystowania czy proponowania aborcji, wywołania poronienia, dokonania eutanazji bądź jakiegokolwiek zabiegu, który mógłby spowodować śmierć embrionu lub płodu ludzkiego, bez względu na przyczynę takiego działania.
Prezes NRL dodał także, iż na wadliwość konstrukcji tzw. klauzuli sumienia w prawie polskim wskazuje również Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku w sprawie P i S przeciwko Polsce, w którym Trybunał stwierdził, że państwa są zobowiązane do takiej organizacji systemu ochrony zdrowia, aby korzystanie przez personel medyczny z klauzuli sumienia w ich pracy zawodowej nie stało na przeszkodzie realizacji przez pacjentów ich praw.
W związku z powyższym, aby polscy lekarze i lekarze dentyści byli w stanie wykonywać zawód zgodnie z nakazami ich sumień, a jednocześnie zgodnie z przepisami prawa, należy zlikwidować ciążący na nich, zgodnie z art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, obowiązek wskazywania możliwości uzyskania danego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym. Obowiązek ten powinien spoczywać natomiast na urzędach publicznych, które w przeciwieństwie do lekarzy, dysponują informacjami niezbędnymi do jego realizacji.
Opracowanie: Agnieszka Sostenes-Brązert
Źródło: www.nil.org.pl, stan z dnia 21 grudnia 2012 r.
\