Nie można odmówić pacjentowi rejestracji na wizytę z powodu niezgłaszania się do poradni

Świadczeniodawca nie może odmówić pacjentowi rejestracji na kolejną wizytę w poradni specjalistycznej dlatego, że ten notorycznie nie zgłasza się na umówione wizyty. Przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie przewidują w takim wypadku żadnej sankcji za niedochowanie ustalanych terminów udzielenia świadczenia poza skreśleniem pacjenta z listy oczekujących informuje Artur Paszkowski w komentarzu w Serwisie Prawo i Zdrowie.

Pytanie

Czy w przypadku notorycznego nie zgłaszania się do poradni specjalistycznej (2-6 razy) można odmówić takiemu pacjentowi rejestracji na kolejną wizytę?

Odpowiedź

Zgodnie z art. 29 ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - dalej u.ś.o.z., świadczeniobiorca ma prawo wyboru świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych spośród tych świadczeniodawców, którzy zawarli umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. 

Konstrukcja cytowanego przepisu zakłada możliwość dokonywania przez pacjenta swobodnego i nieskrępowanego wyboru świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych, zaś jedynym kryterium ograniczającym wybór jest posiadanie przez świadczeniodawcę statusu strony umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia. 

Tym samym świadczeniodawca w żaden sposób nie może ograniczać ustawowego uprawnienia świadczeniobiorcy tylko z tego powodu, że ten nie zgłaszał się wcześniej na ustalone terminy leczenia. Przepisy bowiem ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie przewidują w opisywanym wypadku żadnej sankcji za niedochowanie ustalanych terminów udzielenia świadczenia, poza rzecz jasna skreślenie pacjenta z listy oczekujących na udzielenie świadczenia. Tym bardziej sankcji takich nie może więc nakładać na świadczeniobiorcę sam świadczeniodawca.

Uzasadnienie

Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 8 u.ś.o.z., w przypadku wystąpienia okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili ustalania terminu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej, a które uniemożliwiają zachowanie terminu wynikającego z listy oczekujących, świadczeniodawca informuje świadczeniobiorcę w każdy dostępny sposób o zmianie terminu wynikającego ze zmiany kolejności udzielenia świadczenia i jej przyczynie. 

Jak stanowi art. 20 ust. 9 u.ś.o.z., w przypadku gdy świadczeniobiorca nie może stawić się u świadczeniodawcy w pierwotnie zakreślonym terminie lub gdy zrezygnował ze świadczenia opieki zdrowotnej, jest on obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym świadczeniodawcę. Jednocześnie podkreślić należy, iż mimo, że opisana wyżej reguła wynikająca z normy art. 20 ust. 8 u.ś.o.z. dotyczy nade wszystko sytuacji, kiedy to zmiana terminu udzielenia świadczenia wynika z okoliczności leżących po stronie świadczeniodawcy, to literalnie rzecz ujmując brak jest jakichkolwiek podstaw by odmawiać jej stosowania w przypadkach, gdy świadczenie nie może zostać udzielone z przyczyn leżących po stronie pacjenta. 

W jednym i drugim bowiem przypadku tożsame są przesłanki stosowania konstrukcji normy art. 20 ust. 8 u.ś.o.z. - niemożność zachowania terminu wynikającego z listy oczekujących powodowana okolicznościami, których nie można było przewidzieć w chwili ustalania terminu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej. 

Wniosek o konieczności stosowania per analogiam przepisu art. 20 ust. 8 u.ś.o.z. w sytuacjach niemożności zachowania terminu udzielenia świadczenia z przyczyn leżących także i po stronie świadczeniobiorcy, wywodzić również należy z wykładni celowościowej, która w omawianym przypadku zapewniać winna pacjentowi możliwość skorzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w najbliższym możliwym terminie, a to z uwagi na fakt, iż nieudzielenie świadczenia w terminie pierwotnym wynikało z okoliczności niezawinionych przez pacjenta. Konkludując, świadczeniobiorca, który nie może skorzystać z zakreślonego pierwotnie terminu udzielenia świadczenia, winien o tym fakcie niezwłocznie powiadomić świadczeniodawcę, który to dokonuje przesunięć w zakresie prowadzonej listy oczekujących na udzielenie świadczenia.

W tym miejscu podkreślić należy, iż zgodnie z normą art. 15 ust. 1 u.ś.o.z., świadczeniobiorcy mają, na zasadach określonych w ustawie, prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, których celem jest zachowanie zdrowia, zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wykrywanie chorób, leczenie, pielęgnacja oraz zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczanie. 

Jak stanowi art. 15 ust. 2 u.ś.o.z. świadczeniobiorcy przysługują świadczenia gwarantowane z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, leczenia szpitalnego, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, rehabilitacji leczniczej, świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej, leczenia stomatologicznego, lecznictwa uzdrowiskowego, zaopatrzenia w wyroby medyczne, na zlecenie osoby uprawnionej, oraz ich naprawy, ratownictwa medycznego, opieki paliatywnej i hospicyjnej, świadczeń wysokospecjalistycznych, programów zdrowotnych, leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę, programów lekowych określonych w przepisach ustawy o refundacji, leków stosowanych w chemioterapii, leków nieposiadających pozwolenia na dopuszczenie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sprowadzanych z zagranicy na warunkach i w trybie określonym w art. 4 ustawy z 6 września 2001 roku - Prawo farmaceutyczne, pod warunkiem że w stosunku do tych leków wydano decyzję o objęciu refundacją na podstawie ustawy z 12 maja 2011 roku o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz z zakresu środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, sprowadzonych z zagranicy na warunkach i w trybie określonym w art. 29a ustawy z 25 sierpnia 2006 roku. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, pod warunkiem, że w stosunku do tych środków wydano decyzję o objęciu refundacją na podstawie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. 

Co istotne, zgodnie z przepisem art. 20 ust. 1 u.ś.o.z., świadczenia opieki zdrowotnej w szpitalach i świadczenia specjalistyczne w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej są udzielane według kolejności zgłoszenia w dniach i godzinach ich udzielania przez świadczeniodawcę, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Pamiętać również należy, iż świadczeniobiorca, po myśli art. 29 u.ś.o.z., ma prawo wyboru świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych spośród tych świadczeniodawców, którzy zawarli umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. 

Skoro zatem konstrukcja art. 20 u.ś.o.z. oraz art. 29 u.ś.o.z. przywoływanej ustawy zakłada możliwość dokonywania przez pacjenta swobodnego wyboru świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych, zaś jedynym kryterium ograniczającym wybór jest posiadanie przez świadczeniodawcę statusu strony umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia, to świadczeniodawca w żaden sposób nie może ograniczać ustawowego uprawnienia świadczeniobiorcy tylko z tego powodu, że ten nie zgłaszał się wcześniej na ustalone terminy leczenia. 

Przepisy bowiem ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie przewidują w opisywanym wypadku żadnej sankcji za niedochowanie ustalanych terminów udzielenia świadczenia. Tym bardziej sankcji takich nie może nakładać na świadczeniobiorcę sam świadczeniodawca.

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie.

Czytaj więcej komentarzy tego autora:

Specjalista AOS może skierować do szpitala w celu wykonania biopsji >>>

Od 1 stycznia 2015 leczenie na podstawie karty onkologicznej bez skierowania >>>

Skierowania lekarskie: podstawy prawne i zakres świadczeń >>>

Lekarz może przepisywać leki refundowane, gdy on lub placówka ma umowę z NFZ >>>

Artur Paszkowski

Prawnik, absolwent Wydziału Prawa i Administracji UAM w Poznaniu, od 12 lat wykładowca w Katedrze Prawa Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, przygotowuje rozprawę doktorską z zakresu prawa ubezpieczeń zdrowotnych. Autor kilkudziesięciu artykułów i opracowań. Prowadził szkolenia dla organów administracji państwowej i przedsiębiorców z takich dyscyplin prawniczych jak prawo pracy, prawo cywilne oraz prawo podatkowe. Posiada kilkuletnią praktykę w obsłudze prawnej i podatkowej spółek prawa handlowego. Od trzech lat związany ze służbą zdrowia. Pasjonat kolarstwa, literatury i języków obcych. Współpracuje z wydawnictwem Wolters Kluwer, z Serwisem Prawo i Zdrowie.