Może się wydawać się, że wyniki badania przeznaczone są przede wszystkim dla pacjenta i to od jego decyzji zależy czy udostępni je lekarzowi, który go na te badania skierował. Ustawodawca wprowadził jednak w tym zakresie odmienne uregulowania i to przede wszystkim lekarzowi, który skierował pacjenta na badanie – powinny zostać przekazane wyniki badań pacjenta.

Wynika to wprost z przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania. Zgodnie z par. 9 ust. 4 rozporządzenia podmiot przeprowadzający badanie, wyniki badania przekazuje podmiotowi udzielającemu świadczeń zdrowotnych, który wystawił skierowanie na to badanie. Natomiast w praktyce, bardzo często zdarza się, że placówka wykonująca badania diagnostyczne, przekazuje ich wyniki pacjentowi, nie przesyłając ich do podmiotu, który wystawił skierowanie na to badania.

 

Czytaj także na Prawo.pl: Pacjent nie dostał wyników badań - szpital naruszył jego prawa

Fakt, iż wyniki badań wykonanych na zlecenie lekarza, powinny trafić przede wszystkim do niego, wynika również z zasad prowadzenia indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta. Zgodnie z tymi zasadami na lekarzu ciąży obowiązek prowadzenia indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta, która obejmuje:

  1. dokumentację indywidualną wewnętrzną – przeznaczoną na potrzeby podmiotu oraz
  2. dokumentację indywidualną zewnętrzną – przeznaczoną na potrzeby pacjenta.

Wyniki badań diagnostycznych wraz z opisem – jak wynika z par. 2 ust. 3 pkt 20 ww. rozporządzenia – stanowią dokumentację indywidualną wewnętrzną, czyli przeznaczoną przede wszystkim na potrzeby podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych. Dokumentację indywidualną zewnętrzną, która przeznaczona jest dla pacjenta, stanowią natomiast skierowania na badanie diagnostyczne.

Ile czasu jest na przekazanie badania diagnostycznego

Podmiot, który przeprowadził badanie pacjenta (czyli np. laboratorium diagnostyczne), na przekazanie wyników podmiotowi kierującemu pacjenta na to badanie, ma siedem dni. Zasada ta nie dotyczy wyłącznie:

  • wyników badań zleconych przez lekarza udzielającego świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej,
  • wyników badań zleconych przez lekarza udzielającego świadczeń w tym samym podmiocie, który wykonał badania (czyli przypadku, gdy przychodnia posiada np. własne laboratorium) oraz
  • sytuacji, w której nastąpił zgon pacjenta.

Od strony technicznej przekazanie dokumentacji powinno nastąpić drogą elektroniczną, a dopiero, gdy nie jest to możliwe - w postaci papierowej.

Nierzetelne prowadzenie dokumentacji medycznej - konsekwencje

W przypadku niewywiązania się przez podmiot przeprowadzający badanie z obowiązku przekazania wyników tego badania podmiotowi, który wystawił skierowanie na to badanie, powstaje pytanie, kto będzie ponosił odpowiedzialność za błędną diagnozę pacjenta, która może zostać postawiona przez lekarza w związku z nieotrzymaniem przez niego wyników badania pacjenta?

Lekarz, jako podmiot zobowiązany do prowadzenia indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta, w przypadku jej nierzetelnego prowadzenia, skutkującego narażeniem pacjenta na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności na podstawie art. 160 kodeksu karnego (narażenie człowieka na niebezpieczeństwo).

Ponadto, z tytułu nieprawidłowego prowadzenia dokumentacji medycznej, skutkującej błędami w diagnozie, a przez to w leczeniu pacjenta, podmiot leczniczy, a więc również lekarz, może ponieść odpowiedzialność cywilną w oparciu o art. 445 kodeksu cywilnego i zostać zobowiązany do zapłaty na rzecz pacjenta zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (zob. M. Malczewska, komentarz do art. 41 (w:) Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, wyd. III, WKP 2022).

Czy można jednak mówić o nierzetelnym lub nieprawidłowym prowadzeniu dokumentacji medycznej, z tego powodu, że lekarz nie wymusi na podmiocie przeprowadzającym badanie, udostępnienie mu wyników badań, które podmiot ten wykonał na jego zlecenie i nie wywiązał się z obowiązku przekazania mu ich wyników?

Ustawodawca nie wyposażył lekarzy w narzędzia takiego przymusu ani nie nałożył na nich obowiązku ubiegania się o udostępnianie im wyników badań pacjentów od podmiotów przeprowadzających te badania – dlatego byłaby to bardzo daleko idąca interpretacja. Jednocześnie, nie zostały jednak również przewidziane sankcje dla podmiotów przeprowadzających badania, za nieprzestrzeganie zasad prawidłowego obiegu dokumentacji medycznej, które skutkowałyby narażeniem pacjenta na uszczerbek na zdrowiu lub nawet na niebezpieczeństwo utraty życia, w związku z brakiem lub błędną diagnozą lekarską.

Pacjent ma prawo wglądu do wyników badania niezależnie od wizyty u lekarza

Należy oczywiście podkreślić, że fakt, iż wyniki badań powinny trafić przede wszystkim do podmiotu, który wystawił na nie skierowanie, nie oznacza, iż pacjent nie ma prawa do zapoznania się z tymi wynikami. Do wyników badań, stosuje się bowiem zasady ogólne dotyczące udostępniania pacjentom dokumentacji medycznej, zawarte w art. 27 ustawy z dnia 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1545), zgodnie z którym dokumentacja medyczna jest udostępniana:

  1. do wglądu, w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych,
  2. poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów, kopii lub wydruków,
  3. poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, jeżeli uprawniony organ lub podmiot zażąda udostępnienia oryginałów tej dokumentacji,
  4. za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej lub
  5. na informatycznym nośniku danych.

Wybór formy udostępnienia wyników badań, należy do pacjenta. Warto przy tym mieć świadomość, że za pierwsze udostępnienie wyników badania (niezależnie od formy przekazania dokumentu) – placówka medyczna nie ma prawa pobrać od pacjenta żadnej opłaty.

Czytaj także na prawo.pl: Dokumentacja medyczna - za pierwsze udostępnienie pacjent nie płaci

Co więcej – zgodnie z komunikatem Rzecznika Praw Pacjenta – pacjenci mają prawo do zapoznania się z wynikami badań nie tylko podczas wizyty u lekarza, który wystawił skierowanie na badanie. Zgodnie z rozporządzeniem, wyniki badań stanowią bowiem część dokumentacji medycznej pacjenta i niezasadne byłoby takie uzależnianie dostępu do nich – uzasadnił rzecznik.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.