Lekarze mogą wystawiać zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby (e-ZLA) także podczas teleporady. Rozwiązanie to było możliwe już przed epidemia Covid-19, jednak na szeroką skalę zaczęło być wykorzystywane właśnie wtedy, gdy wizyta w placówce ochrony zdrowia wiązała się z ryzykiem zakażenia innych lub siebie. Ostatnie dane GUS - o których pisaliśmy na Prawo.pl - pokazują, że teleporady stały się popularnym sposobem kontaktu z lekarzem. W podstawowej opiece zdrowotnej w 2021 r. w tej formie zrealizowano ponad 28 proc. porad lekarskich. Z kolei z danych NFZ wynika, że w 2021 roku średnio udział świadczeń udzielanych w tej formule wyniósł 24,4 proc. To średnia, bo zdarzały się placówki, w których było to 90 proc. świadczeń.
Stan epidemii został zniesiony (obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego), a otrzymanie tzw. L4 nigdy wcześnie nie było tak proste. W internecie placówki medyczne oferują bowiem zwolnienie lekarskie w 15, a nawet w 5 minut.
Czytaj w LEX: Kontrola zwolnień lekarskich - narzędzia kontroli >>>
Zwolnienia udzielane w ramach teleporad nie są poddawane szczególnej kontroli
Zapytaliśmy ZUS, czy w szczególny sposób kontroluje zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby. - Nie ma specjalnych kontroli skierowanych na teleporady. Zweryfikowane może zostać każde zwolnienie lekarskie. Zasady dotyczące udzielania świadczeń zdrowotnych jak i ich kontroli – bez względu na formę ich udzielenia – są takie same. Dla ZUS nie ma znaczenia czy zwolnienie zostało wystawione w ramach teleporady czy też po tradycyjnym spotkaniu z pacjentem. Na zaświadczeniu lekarskim nie ma także informacji, czy zostało ono wystawiono przez lekarza w ramach teleporady - wyjaśnia rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.
Na problem zwracają uwagę pracodawcy. - Koszty krótkiego zwolnienia lekarskiego, bo o takich mówimy w kontekście teleporad, ponosi pracodawca. Potrzebujemy mechanizmu, który będzie ograniczał nadużycia. W innym wypadku odbija się to na zaufaniu pracodawców do pracowników, którzy przedstawiają zwolnienia lekarskie - mówi Katarzyna Lorenc, ekspertka BCC.
O kontrolę praktyk lekarskich zapytaliśmy też Naczelną Izbę Lekarską.
- Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej obecnie nie prowadzi żadnego postępowania w sprawie lekarzy wystawiających zwolnienia czy recepty w ramach teleporad, ale docierają do niego różne zawiadomienia, które są natychmiast przekazywane - zgodnie z właściwością - do właściwego Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, działającego w tej okręgowej izbie, której członkiem jest dany lekarz - poinformowała Renata Jeziółkowska, rzeczniczka Naczelnej Izby Lekarskiej.
Jak dodała, Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej w związku z docierającymi do niego sygnałami o nieprawidłowościach zwrócił się do Naczelnego Lekarza ZUS z prośbą o analizę wzbudzających wątpliwości zwolnień i o powiadamianie właściwego OROZ lub NROZ.
Kalendarz szkoleń online w LEX Ochrona Zdrowia >>>
Zgodnie z przepisami ustawy zasiłkowej, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wystawianiu zaświadczeń lekarskich, ZUS może cofnąć lekarzowi upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich na okres nie przekraczający 3 albo 12 miesięcy. - Rocznie kilku lekarzy traci takie uprawnienia - podkreśla Paweł Żebrowski.
Zakład - jak zaznacza rzecznik ZUS - blisko współpracuje także z organami ścigania: prokuraturą i policją. W skrajnych przypadkach wykrycia podejrzenia nadużyć ZUS kieruje sprawy właśnie tam. - Chodzi m.in. o sytuacje wystawiania zwolnień bezpodstawnie „za pieniądze”. W czasie pandemii na rynku działały podmioty, co do których takie podejrzenia występowały, że takie zaświadczenia wystawiają. Po uzyskaniu informacji ZUS kierował takie sprawy do odpowiednich służb. To jest obowiązek urzędu - mówi Paweł Żebrowski.
Kontrolą może zostać objęte każde zwolnienie lekarskie, w tym zwolnienie wystawione w ramach teleporady. To jest od wielu lat ustawowy obowiązek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Nawet w czasie epidemii ZUS nie został zwolniony z kontrolowania zaświadczeń lekarskich. - Można zatem powiedzieć, że weryfikując zwolnienia ZUS realizuje swoje podstawowe zadania - podkreśla rzecznik ZUS.
Ważność zwolnienia lekarskiego wydanego podczas teleporady
Niektórzy eksperci rynku pracy, o czym pisaliśmy w Prawo.pl, poddają w wątpliwość możliwość wystawiania tzw. zwolnień lekarskich podczas teleporad.
Czytaj także na Prawo.pl: Polacy wykorzystują teleporady do nadużywania L4
Podkreślają bowiem, że powinno ono być wystawiane w wyniku "bezpośredniego badania". Reguluje to rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim.
Z innych analiz prawnych wynika jednak, że jest to działanie uprawnione. Zasady i warunki wykonywania zawodu lekarza określa ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Art. 4 mówi, że lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością. Art. 2 par. 4 przesądza, że lekarz może udzielać świadczeń także za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.
Czytaj także na Prawo.pl: Lekarze nie mają podstaw do odmowy wystawiania zdalnie e-zwolnień>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.