Projekt przygotowany został przez specjalnie w tym celu powołaną pełnomocniczkę rządu, wiceminister zdrowia Beatę Małecką-Liberę.
W uzasadnieniu projektu zapisano, że dzięki realizacji określonych w nim zadań możliwa będzie "znacząca poprawa sytuacji zdrowotnej" polskiego społeczeństwa.

- Projektowana ustawa wzmocni mechanizmy diagnozowania problemów zdrowia publicznego i racjonalnego planowania interwencji, które będą wytyczną do działań podmiotów odpowiedzialnych za prowadzenie polityki zdrowotnej, w tym jednostek samorządu terytorialnego, NFZ, służby medycyny pracy, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, kuratoriów oświaty, szkół czy uczelni wyższych - czytamy w uzasadnieniu. Nowe przepisy mają też ułatwić wspieranie jednostek samorządu terytorialnego, w szczególności małych gmin, w realizowaniu ustawowych obowiązków związanych z promowaniem i ochroną zdrowia.

Projekt zakłada utworzenie stanowiska Pełnomocnika Rządu ds. Zdrowia Publicznego. Ma on być w randze wiceministra zdrowia, powoływać i odwoływać go będzie premier. Do zadań pełnomocnika będzie należało przygotowywanie projektów Narodowego Programu Zdrowia (NPZ) - strategicznego dokumentu w zakresie polityki zdrowia publicznego - oraz gromadzenie informacji dotyczących sytuacji zdrowotnej społeczeństwa.

Pełnomocnik ma też sygnalizować właściwym organom i podmiotom potrzebę podjęcia określonych zadań z zakresu zdrowia publicznego, a także sporządzać informację o zadaniach z zakresu zdrowia publicznego, zrealizowanych w danym roku na podstawie NPZ.

Czytaj: Pełnomocnik rządu i fundusz zdrowia publicznego to kluczowe elementy ustawy >>>
Zgodnie z projektem powołana miałaby zostać także Rada do Spraw Zdrowia Publicznego - jako organ opiniodawczo-doradczy pełnomocnika. Do jej zadań ma należeć opiniowanie projektów NPZ i przedstawianie pełnomocnikowi propozycji zadań w zakresie zdrowia publicznego.

W skład rady weszliby między innymi  przedstawiciele prezydenta, ministrów i konsultanci krajowy w dziedzinach: zdrowia publicznego, epidemiologii, chorób zakaźnych, kardiologii, onkologii klinicznej, diabetologii, psychiatrii, medycyny pracy, zdrowia środowiskowego oraz pielęgniarstwa.

W Radzie zasiedliby też przedstawiciele samorządu terytorialnego, PAN, NFZ, Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Rzecznika Praw Pacjenta, NIZP - PZH, GIS, a także samorządów lekarzy, pielęgniarek, aptekarzy i diagnostów laboratoryjnych.
Projekt przewiduje, że NPZ, w drodze rozporządzenia, ustanawiać będzie rząd. Ma to być strategiczny dokument, oparty na współdziałaniu organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych.
NPZ ma być przyjmowany na czas nie krótszy niż pięć lat. Określanie sposobów realizacji jego celów oraz bieżąca koordynacja działań wynikających z programu ma należeć do Komitetu Sterującego NPZ. W skład Komitetu ma wejść pełnomocnik rządu oraz przedstawiciele ministrów.

W dołączonym do projektu ustawy projekcie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 zapisano, że jego celem strategicznym jest "wydłużenie życia, poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszenie nierówności społecznych w zdrowiu".

Wśród efektów realizacji NPZ wymieniono: zatrzymanie wzrostu otyłości i cukrzycy do 2025 roku., dalsze zmniejszenie odsetka palących (o 2 procent w ciągu 5 lat); zmniejszenie odsetka osób nieuprawiających aktywności fizycznej (o 10 procent do 2025 roku)z zmniejszenie liczby osób pijących szkodliwie alkohol (także o 10 procent do 2025 roku), zmniejszenie różnicy w przeciętnej długości życia między kobietami a mężczyznami z 8 lat do 6 lat, a także ograniczenie nierówności społecznych w zdrowiu.

W latach 2016-2025 maksymalny limit wydatków będących skutkiem finansowym ustawy dla budżetu państwa ustalono na poziomie blisko 2,9 mld zł. Wydatki związane z realizacją NPZ to 1,5 mld zł.

W projekcie ustawy zapisano, że zadania z zakresu zdrowia publicznego są finansowane ze środków pozostających w dyspozycji ministra zdrowia, innych ministrów, centralnych organów administracji rządowej, agencji wykonawczych i państwowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania z zakresu zdrowia publicznego a także ze środków jednostek samorządu terytorialnego.
 

W projekcie skierowanym do rozpatrzenia przez Komitet Stały Rady Ministrów nie ma znajdującego się we wcześniejszej wersji zapisu o tym, że zadania określone w NPZ będą finansowane z Funduszu Zdrowia Publicznego. Ze środków tego funduszu miały być finansowane  koszty wdrażania Krajowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowego Programu Ograniczania Następstw Zdrowotnych Palenia Tytoniu oraz Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii.

Zgodnie z wyjściowym projektem ustawy Fundusz Zdrowia Publicznego miał być zasilany między innymi z 1 procenta wpływów z akcyzy od napojów alkoholowych, 0,5 procenta wpływów z akcyzy od wyrobów tytoniowych oraz 3 procent wpływów z gier hazardowych objętych monopolem państwa. Dysponentem funduszu miał być minister zdrowia.(pap)