Poważne wątpliwości budzi też proces wprowadzania suplementów diety do obrotu, ponieważ jest bezpłatny i wymaga od przedsiębiorcy jedynie złożenia powiadomienia do Głównego Inspektora Sanitarnego, w którym podaje się nazwę i postać produktu, proponowaną kwalifikację, skład jakościowy i ilościowy oraz wzór oznakowania w języku polskim.

Obowiązujący system notyfikacji pozwala wprowadzić do obrotu suplement diety natychmiast po złożeniu powiadomienia. Procedura jego weryfikacji ani ewentualne wszczęcie postępowania wyjaśniającego nie wstrzymują dystrybucji. W czasie trwających postępowań niezweryfikowany produkt - a jak wykazała kontrola NIK, niejednokrotnie zawierający niedozwolone, szkodliwe dla zdrowia składniki - może znajdować się w sprzedaży.

Proponowane zmiany prawa

W związku z tym Najwyższa Izba Kontroli zaproponowała szereg rekomendacji i zmian w prawie. Dotyczą one między innymi wprowadzenie systemu opłat za notyfikację suplementów diety, które powinno ograniczyć liczbę rejestrowanych produktów tylko do tych, które przedsiębiorca faktycznie zamierza wprowadzić na rynek oraz uregulowania procedur wycofywania z rynku przez producenta lub dystrybutora suplementów diety, bądź zaprzestania ich produkcji  i dystrybucji oraz rezygnacji z wprowadzania do obrotu.

Zmiany powinny także dotyczyć wprowadzenia systemu ostrzegania konsumentów przed niezbadanymi suplementami diety znajdującymi się w obrocie

  • poprzez informowanie o fakcie nienotyfikowania danego suplementu diety, 
  • wydzielenia w rejestrze GIS kategorii suplementów diety, wobec których podjęto działania weryfikujące z uwagi na wątpliwości, co do jakości zgłoszonych produktów (szczególnie ich bezpieczeństwa),
  • a także podwyższenia  kar finansowych dla podmiotów wprowadzających do obrotu niebezpieczne lub nielegalne suplementy diety do takiego poziomu, by były one skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Propozycje NIK dotyczą także podwyższenia wysokości kar pieniężnych, jakie mogą być nałożone przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na przedsiębiorcę za nieprzestrzeganie wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych, w tym w zakresie prezentacji, reklamy i promocji, wprowadzenia obowiązku monitorowania reklam suplementów diety przez Głównego Inspektora Sanitarnego i Prezesa UOKiK, wprowadzenia zakazu wskazywania na etykietach suplementów diety, ich prezentacji i reklamie na właściwości zapobiegawcze, lecznicze lub uzdrawiające oraz wprowadzenia zakazu reklamy suplementów diety z wykorzystaniem wizerunku osób ze środowiska medycznego lub farmaceutycznego lub odwoływaniu się do osób sugerujących posiadanie wykształcenia medycznego lub farmaceutycznego lub odwoływanie się do zaleceń takich osób.

Uregulowania wymaga także stosowanie przez firmy praktyki „umbrella branding” (znaków parasolowych), w celu określenia dopuszczalnego zakresu upodabniania do siebie produktów należących do różnych kategorii (dualizm produktowy).
Izba zaleciła także wprowadzenie obowiązku umieszczania na opakowaniach suplementów diety oraz w ich reklamie, w tym także telewizyjnej, odpowiednio czytelnych informacji, dostrzegalnych dla każdego konsumenta, o wielkości czcionki umożliwiającej zapoznanie się z informacją różnym grupom konsumentów, przy czym określenie "suplement diety" powinno być czytelne i zamieszczone w bezpośrednim sąsiedztwie nazwy handlowej.

Zgodnie z rekomendacjami NIK rozpoczęto prace nad skoordynowaniem działalności instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo konsumentów. Powołany został pełnomocnik ds. utworzenia jednolitej agencji odpowiedzialnej za bezpieczeństwo żywności.

W nawiązaniu do pozostałych wniosków NIK, Ministerstwo Zdrowia oraz Główny Inspektor Sanitarny przygotowali szereg zmian.

W rezultacie opłata za zgłoszenie jednego suplementu diety ma wynieść 1.000 zł, a za jego zmianę - 500 zł

Nazwa suplementu diety nie będzie mogła wprowadzać w błąd co do jego właściwości. Opakowania będą musiały być wyraźnie oznaczone. 20 procent powierzchni opakowania  będzie musiała zająć informacja o treści: „Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety”. Informacja ta ma być umieszczona w sposób czytelny, w głównym polu widzenia i oddzielona niebieskim paskiem o szerokości 1 mm. Za niewłaściwe oznakowanie suplementów diety możliwe będzie nałożenie kary w wysokości stukrotnej średniej krajowej (wymiar kary zwiększy się ze 121 tys. zł do 408 tys. zł).

Prezentacja i reklama suplementu diety powinna przedstawić suplement w sposób rzetelny i nie może wprowadzać w błąd, w szczególności musi być zgodna z wymogami rozporządzenia nr 1169/2011 i rozporządzenia 1924/2006. Prezentacja i reklama suplementu diety będzie musiała zawierać informację o treści „Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety”.

W przypadku reklam audiowizualnych informację tę trzeba będzie umieścić na płaszczyźnie stanowiącej nie mniej niż 20 procent jej powierzchni, tekst powinien się wyróżniać i ukazywać się na ekranie przez cały czas emisji reklamy. W radiu informację o charakterze produktu trzeba będzie odczytywać w sposób wyraźny przez czas nie krótszy niż pięć sekund.

Poza tym prezentacja i reklama suplementu nie będzie mogła wykorzystywać wizerunku lub rekomendacji rzeczywistego lub fikcyjnego lekarza, farmaceuty, pielęgniarki, położnej lub rzeczywistej lub fikcyjnej osoby posiadającej wykształcenie medyczne lub pokrewne.

Prezentacja i reklama suplementu diety nie będzie też mogła być emitowana podczas trwania lub w czasie poprzedzającym i następującym po emisji audycji skierowanych do osób poniżej 16 roku życia. Zabronione też będzie reklamowanie suplementów diety w kanałach przeznaczonych dla dzieci .

Nazwa suplementu diety nie będzie mogła zawierać wspólnego członu  z nazwą wyrobu medycznego czy produktu leczniczego.

Minister zdrowia określi też w drodze rozporządzenia wykaz składników roślinnych, które mogą być stosowane w suplementach diety

Natomiast GIS w drodze decyzji będzie mógł nakazać zaprzestania ukazywania się lub prowadzenia prezentacji reklamy suplementu diety sprzecznej z obowiązującymi przepisami, nakazać publikację wydanej decyzji, nakazać usunięcie stwierdzonych naruszeń czy zakazać prezentacji i reklamy suplementu diety w środkach masowego przekazu na czas określony (nie dłuższy niż 12 miesięcy).

GIS będzie też mógł nałożyć karę finansową na podmiot prowadzący sprzeczną z prawem reklamę w wysokości do 20 mln zł.

Na wniosek NIK cztery branżowe organizacje: Krajowa Rada Suplementów i Odżywek, Polski Związek Producentów Leków Bez Recepty PASMI, Związek Producentów i Dystrybutorów „Suplementy Polska” oraz Polska Izba Przemysłu Farmaceutycznego i Wyrobów Medycznych POLFARMED w listopadzie 2016 roku przyjęły Kodeks Dobrych Praktyk Reklamy Suplementów Diety. Do najważniejszych postanowień Kodeksu należy obowiązkowe i czytelne umieszczanie nazwy „suplement diety” w reklamach, podawanie źródeł prezentowanych badań, wykluczenie komunikacji sugerującej lecznicze działanie produktów, zakaz wykorzystywania wizerunku lekarzy i farmaceutów, a także kierowania przekazów do dzieci.

Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w 2016 roku łącznie 2263 kontrole jednostkowe, którymi objęto 1869 podmiotów. Kontrolowane instytucje wdrożyły lub zdecydowały o wdrożeniu ponad 3100 wniosków zawartych w wystąpieniach pokontrolnych.

W 2016 roku Izba sformułowała 125 wniosków de lege ferenda, z czego 87 odnosiło się do zmian regulacji ustawowych, a 38 do zmian w rozporządzeniach.

Źródło: www.nik.gov.pl