E-learning daje możliwość kształcenia, doszkalania czy samokształcenia pracowników za pomocą różnorodnych aplikacji. Znalazł on szerokie zastosowanie szczególnie w dużych instytucjach, gdzie skala nauczania personelu uzasadnia poczynienie inwestycji w wirtualne szkolenia i infrastrukturę, która jest do tego niezbędna 1 . Rozwój pracowników stanowi fundament systemu zarządzania wiedzą pracowników. Również w kontekście wdrożenia narzędzia informatycznego, jakim jest platforma e-learningowa, stanowi on najczęściej zasadniczy element systemu, platformy e-learningowe wdrażane są bowiem w modelu podstawowym jako system zarządzania rozwojem pracowników ze szczególnym uwzględnieniem systemu szkoleń. Dopiero w późniejszym czasie na platformie adoptowane są kolejne funkcjonalności, takie jak system motywacyjny, system rekrutacji, ocena pracownika itp. Organizacje, które rozpoczynają proces zarządzania wiedzą spotykają się z niechęcią ludzi do dzielenia się własną wiedzą, szczególnie taką, która stanowi kartę przetargową na rynku pracy. Często również pracownicy nie są zainteresowani tworzeniem i budowaniem nowej wiedzy dla organizacji, dlatego łatwiejszym sposobem jest pozyskanie nowych pracowników do zdobywania wiedzy, tworzenia jej i gromadzenia niż do dzielenia się swoją wiedzą z przedsiębiorstwem oraz z innymi pracownikami. Przyczyną takiego podejścia jest obawa pracowników przed utratą przewagi nad innymi pracownikami, uzyskanej dzięki większemu doświadczeniu, umiejętnościom czy zdolnościom, którą to przewagę przez wiele lat budowali. Pozwala ona pracownikom czuć się potrzebnymi w organizacji i być pewnymi swojego zatrudnienia, ważnymi, mogącymi decydować czy, nawet, kierować innymi ludźmi. Wspomniano już wcześniej, że system motywowania powinien być tak skonstruowany, aby opierał się na motywatorach, które zostaną docenione przez pracowników wiedzy, czyli takich, które będą ich motywować do kształtowania wartości pożądanych przez firmę, przy jednoczesnym budowaniu wartości pracowników. Pracownik powinien być tak motywowany, aby dzielił się swoją wiedzą bez obawy o utratę swej dotychczasowej pozycji. Motywatory w takim systemie ukierunkowane są na nagradzanie dzielenia się wiedzą, zaangażowanie oraz budowanie nowej wiedzy.
Nowego znaczenia nabiorą także sieci organizacyjnego uczenia się. Takim właśnie narzędziem są platformy e-learningowe, które poprzez ich modułową budowę lub tzw. otwartość kodu można wdrażać w dowolny sposób, biorąc pod uwagę fakt, jak bardzo zaawansowanym narzędziem są one w chwili obecnej i jak intensywnie stale się rozwijają, realizując już proste funkcjonalności systemu zarządzania wiedzą II generacji.
Jednym z narzędzi usprawniających funkcjonowanie organizacji, zapewniającym szerokie możliwości, są platformy e-learningowe. W podstawowym zastosowaniu platformy dają możliwość prowadzenia i koordynowania działań rozwojowych. Pojęcie e-learningu definiowane jest na wiele rozmaitych sposobów zarówno przez praktyków (dydaktyków, informatyków, metodyków), jak i przez teoretyków. W skrócie, jest to metoda zarządzania szeroko pojętym rozwojem pracowników. Definiowany jest jako jedno z narzędzi zarządzania wiedzą pracowników e-learning pozwala na zarządzanie wiedzą pracowników niezależnie od przyjętego w przedsiębiorstwie modelu oraz strategii zarządzania wiedzą pracowników. Jest metodą umożliwiającą zarządzanie wiedzą pracowników z dowolnego miejsca oraz w dowolnym czasie i tempie.
W wyniku wdrożenia e-learningu organizacja redukuje koszty logistyczne przeprowadzenia szkoleń tradycyjnych, związane z infrastrukturą szkoleniową oraz te najistotniejsze z punktu widzenia zarządzania wiedzą pracowników w przedsiębiorstwach, a mianowicie koszty nieobecności pracownika na stanowisku pracy. Warto zaznaczyć, że im wyższego stopnia ekspert, tym droższy czas jego pracy i większe straty związane z czasem, jaki musi on poświęcić na kwestie logistyczne. Wiedza na platformie e-learningowej jest cały czas dostępna oraz cyklicznie upowszechniana wśród nowych pracowników, a także stale aktualizowana w zależności od potrzeb danego przedsiębiorstwa i cyklu aktualności danej wiedzy. Udostępnianie wiedzy przez platformę e-learningową m.in. w formie różnego typu elektronicznych materiałów szkoleniowych (głównie szkoleń e-learningowych) zapewnia wprowadzenie oraz realizację szybkich procedur dystrybucji wiedzy w przedsiębiorstwach, a także zwiększenie dostępności do zasobów wiedzy z różnych poziomów struktury przedsiębiorstwa. W systemie zarządzania wiedzą pracowników dostępnych jest wiele narzędzi wspierających współpracę synchroniczną, spośród których do najczęściej stosowanych należą: grupy dyskusyjne - narzędzie, za pomocą którego możliwa jest dyskusja grup projektowych w obrębie założonych na forum wątków zapewniających śledzenie jej toku; grupy dyskusyjne są zorganizowane w strukturę hierarchiczną: społeczność - forum - wątek - temat - post, a każdy z pracowników może brać udział w dowolnej liczbie dyskusji, np. w obrębie każdego projektu, w którym bierze udział; komunikatory – narzędzie zapewniające dyskusję w czasie rzeczywistym z możliwością wymiany tekstu oraz współdzielenia głosu i obrazu; zapewniają one możliwość dyskusji grupowych oraz indywidualnych spotkań roboczych; wirtualne pokoje – narzędzie zapewniające symulację rzeczywistego spotkania pracowników: wymianę głosu oraz obrazu w trybie rzeczywistym, współdzielenie aplikacji – pracę na wspólnych aplikacjach, wspólne tworzenie dokumentów, nagrywanie spotkań dla osób, które nie mogły w nich uczestniczyć.
Profile użytkowników wiążą się nie tylko z usystematyzowaniem poszczególnych użytkowników bądź grup użytkowników, ale przede wszystkim z przydzieleniem użytkownikom odpowiednich praw dostępu do platformy e-learningowej, czyli prawa jej użytkowania. Najczęściej platformy e-learningowe wyposażone są w standardowe profile użytkowników z przydzielonymi grupami standardowych praw dostępu każdego profilu. Administrator platformy ma wszelkie możliwości do tworzenia własnych profili użytkowników i przydzielania im odpowiednich uprawnień.
Dystrybucja wiedzy polega na udostępnianiu odpowiedniej wiedzy odpowiednim użytkownikom-pracownikom platformy e-learningowej. Dystrybucja wiedzy pozwalająca w ten sposób profilować użytkowników-pracowników wynika z zasad profilowania wiedzy. Platformy e-learningowe umożliwiają grupowanie materiałów dydaktycznych w katalogi dostępne odpowiednim profilom użytkowników. Profilowanie materiałów dydaktycznych dotyczy nie tylko materiałów dydaktycznych dostępnych grupom użytkowników, ale również materiałów dla indywidualnych użytkowników. Profilowanie wiedzy w ścisły sposób powiązane jest z profilowaniem użytkowników: każdy typ użytkowników platformy (administrator, trener, kursant) korzysta z odmiennych treści dydaktycznych (np. podręcznik administratora, wskazówki metodyczne dla trenera, sylabus dla kursanta).
Podział ze względu na tryb uczestnictwa 2 :
- forma asynchroniczna, polegająca na korzystaniu z produktów rozwojowych z dowolnego miejsca, w dowolnym czasie – różnym dla każdego uczestnika; najczęściej asynchroniczna forma nauczania ogranicza się do samokształcenia, coraz częściej jednak jest wspierana różnorodnymi formami mentoringu,
- forma synchroniczna, polegająca na korzystaniu przez uczestników z treści dydaktycznych z dowolnego miejsca, ale w tym samym czasie; spotkania w sieci przyjmują najczęściej formę zorganizowanych spotkań w tzw. Wirtualnych grupach (klasach) pod opieką instruktora moderującego zajęcia, forma mieszana (b-learning), polegająca na połączeniu nauczania tradycyjnego i e-learningu; rozwiązania e-learningowe wspierają proces kształcenia prowadzony w sposób tradycyjny – jest to forma bardzo efektywna i coraz bardziej popularna.
Uczelnią, która jako jedna z pierwszych w Polsce wzbogaciła swoją ofertę kształcenia o zajęcia prowadzone metodami zdalnymi (już od roku 2002) jest Polski Uniwersytet Wirtualny razem z Akademią Humanistyczno-Ekonomiczną (AHE) w Łodzi. W ofercie PUW-u znajdują się zarówno studia I stopnia (licencjackie i inżynierskie), studia II stopnia (magisterskie), jak i studia podyplomowe. Kompetencje Uczelni w obszarze e-nauczania wyrastają z szerokiego zaplecza dydaktycznego, naukowego i organizacyjnego. Przygotowanie studiów w formule zdalnej wymaga bowiem od organizatora procesu kształcenia zbudowania interdyscyplinarnego zespołu, łączącego kompetencje z tak pozornie odległych dziedzin, jak: informatyka, andragogika, metodyka nauczania, grafika, edytorstwo, zarządzanie. Nad sprawnym przebiegiem procesu dydaktycznego czuwa zespół Polskiego Uniwersytetu Wirtualnego, wewnątrzuczelnianej jednostki odpowiedzialnej za kształcenie on-line w AHE w Łodzi. Zespół ten wspiera nauczycieli akademickich w obszarze metodyki zdalnego nauczania, opracowania materiałów edukacyjnych czy wreszcie technologii informacyjnych.
Niemal na wszystkich kierunkach oferowanych przez AHE w Łodzi część zajęć jest prowadzona z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Uczelnia realizuje te zajęcia zgodnie z rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 września 2007 r. w sprawie warunków, jakie muszą być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne na studiach mogły być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość - dalej r.w.k.n.a.
Zgodnie z § 2 pkt 1 r.w.k.n.a. uczelnia posiada kadrę nauczycieli akademickich przygotowanych do prowadzenia zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Dydaktycy aktywnie uczestniczą w procesie kształcenia na platformie edukacyjnej AHE w Łodzi. Zajęcia na platformie są prowadzone zarówno przez pracowników etatowych, jak i kontraktowych. Wszyscy dydaktycy bez wyjątku muszą zaliczyć szkolenie z metodyki zdalnego nauczania, zanim rozpoczną pracę ze studentem w trybie zdalnym. Szkolenia z metodyki zdalnego nauczania dla wykładowców organizowane są kilka razy w roku akademickim. Szkolenia prowadzone są zarówno w formie zdalnej, na Platformie Zdalnego Nauczania, jak i „na żywo”. W trakcie szkolenia zdalnego od uczestników wymagane jest codzienne (w miarę możliwości) logowanie do obszaru szkoleniowego w dowolnych godzinach, ponieważ komunikacja z osobą prowadzącą szkolenie odbywa się głównie w trybie asynchronicznym, z wykorzystaniem forów dyskusyjnych. Uczestnicy pracują pod opieką metodyka zdalnego nauczania. Obowiązkiem uczestników szkolenia jest aktywny udział w dyskusjach na forach, a także rozwiązanie zadań sprawdzających znajomość budowy platformy oraz zasad pracy e-dydaktyka. Szkolenia „na żywo” organizowane są kilka razy w roku akademickim, ze szczególnym natężeniem w okresie poprzedzającym uruchomienie nowego semestru. Dydaktycy mają stały dostęp do materiałów szkoleniowych, z których mogą korzystać w dowolnym czasie.
Dydaktyk przystępuje do zajęć wyposażony w wiedzę merytoryczną oraz metodyczną. Zajęcia odbywają się w tzw. obszarach roboczych, czyli wirtualnych klasach. Tam umieszczone są wszelkie materiały dydaktyczne przygotowane i zaprojektowane przez autora. Dydaktyk koncentruje zatem swoją uwagę na komunikacji, współpracy i budowaniu procesu zdobywania kompetencji. Dydaktyk może umieszczać w obszarze roboczym własne, dodatkowe materiały (teksty teoretyczne, prezentacje, ilustracje, przykłady, studia przypadków itd.).
Uczelnia udostępnia studentom i kadrze dydaktycznej Platformę Zdalnego Nauczania Moodle - system typu open source, oparty na technologii PHP, system operacyjny Debian Linux 6 i system bazodanowy PostgresSQL 9.2. Platforma funkcjonuje jako serwis internetowy, dostępny w globalnej sieci Internet z każdego miejsca na świecie. Każdy użytkownik posiadający komputer, łącze internetowe i przeglądarkę internetową ma możliwość korzystania z narzędzi platformy. Uczelnia zapewnia odpowiednią infrastrukturę sprzętową (serwerową), pozwalającą na dostęp do systemu przez 24 godziny na dobę.
Platforma edukacyjna używana w AHE zarządzana jest przez zespół informatyków-administratorów. Administratorzy obsługują system informatyczny i zapewniają jego bezawaryjne działanie, a także służą pomocą w wypadku problemów technicznych (helpdesk, czyli pomoc techniczna skierowana jest zarówno do studentów, jaki i do dydaktyków). Istotnym elementem kształcenia w systemie e-learningowym są narzędzia umożliwiające komunikację w relacjach dydaktyk–student oraz student–student. Dydaktyk korzysta w swej pracy z szeregu narzędzi służących do komunikacji i wymiany danych. Zgodnie z § 2 pkt 2 r.w.k.n.a. na platformie dostępne są narzędzia komunikacji synchronicznej i asynchronicznej - komunikator synchroniczny (czat), fora dyskusyjne (komunikator asynchroniczny), wewnętrzny system poczty elektronicznej.
Podstawowym narzędziem komunikacji, umożliwiającym aktywne prowadzanie zajęć, jest forum dyskusyjne, czyli miejsce, gdzie studenci mają możliwość wymiany poglądów, doświadczeń, wyjaśnienia wątpliwości. Dyskusja może przybierać różne formy, a prowadzący ma do dyspozycji wiele rożnych technik jej moderowania (metoda problemowa, debata, burza mózgów, studium przypadku). Dyskusje na forum pełnią różne funkcje - począwszy od weryfikacji zdobywanej wiedzy przez jej uzupełnianie, aż do twórczego poszukiwania dróg jej wykorzystania.
Synchronicznym narzędziem interakcji, wykorzystywanym w dydaktyce na platformie, jest czat, który umożliwia porozumiewanie się w czasie rzeczywistym. Spotkania na czacie pełnią funkcję konsultacji, w trakcie których mogą być poruszane wszelkie zagadnienia związane z treścią przedmiotu. Dydaktyk w ramach uatrakcyjnienia tej formy komunikacji może przygotować specjalne ćwiczenia dla studentów lub zorganizować spotkanie z ekspertem. Ustalenia terminów czatów dokonuje dydaktyk w porozumieniu ze studentami. Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi prowadzi archiwizację aktywności uczestników czatu, zatem każdy uczestnik ma możliwość powrotu do treści rozmowy.
Platforma Zdalnego Nauczania udostępnia również narzędzie komunikacyjne, które daje możliwość zindywidualizowanego kontaktu - wewnętrzną pocztę elektroniczną. Tą drogą studenci mogą np. prowadzić z sobą nieformalną korespondencję lub zwracać się do dydaktyka w kwestiach, których nie chcieliby poruszać na forum całej grupy.
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna zapewnia na Platformie Zdalnego Nauczania materiały dydaktyczne opracowane w formie elektronicznej (zgodnie z § 2 pkt 3 r.w.k.n.a.). Materiały te znajdują się w Bibliotece Zasobów E-learningowych będącej integralnym komponentem platformy. Są to skrypty i zestawy materiałów dodatkowych dostępne dla wszystkich studentów i wszystkich dydaktyków. Każdy materiał został opisany: zestawem słów kluczowych, spisem treści, listą zagadnień egzaminacyjnych (zaliczeniowych). Dydaktyk i studenci mający dostęp do tych zasobów edukacyjnych korzystają z treści zawartych w ramach jednego bądź wielu materiałów.
Oprócz zasadniczej treści przedmiotu (dostępnej w wygodnym do wydruku formacie .pdf) przygotowywane są liczne materiały dodatkowe - zróżnicowane pod względem treści, przeznaczenia i formy. Obszary robocze poszczególnych przedmiotów z różnych dziedzin mogą zapełniać się prezentacjami multimedialnymi, materiałami graficznymi, studiami przypadków, aktami prawnymi, mapami, wykresami, zbiorami zadań, przykładami, zestawami interaktywnych ćwiczeń. Ponadto wszyscy studenci kierunku mają dostęp do Biblioteki Zasobów E-learningowych, w której zamieszczono materiały dydaktyczne do nauczania około 300 przedmiotów na wszystkich kierunkach studiów prowadzonych w AHE w Łodzi. Możliwość korzystania z tak bogatych zasobów wiedzy niewątpliwie pozwala na wszechstronny rozwój kompetencyjny studentów.
Praca na Platformie Zdalnego Nauczania skonstruowana jest wokół aktywności, w które musi zaangażować się student, by uzyskać zaliczenie zajęć zdalnych (dopuszczające do egzaminu lub zaliczenia odbywającego się w siedzibie uczelni). Aktywności te zależą od postawionych celów dydaktycznych i oczekiwanych efektów kształcenia. Mogą być to zadania indywidualne, projekty grupowe, aktywność na formach, eseje oraz wiele innych. Zależnie od specyfiki konkretnej dziedziny autor materiałów dydaktycznych pod okiem metodyka zdalnego nauczania przygotowuje odpowiednie typy zadań.
Dydaktyk samodzielnie dokonuje wyboru sposobu weryfikacji postępów studentów w nauce. Dzięki narzędziom dostępnym na platformie wykładowca może efektywniej niż w tradycyjnym nauczaniu oceniać pracę studenta. Ocena postępów w nauce opiera się na znanych w dydaktyce zasadach dotyczących pomiaru dydaktycznego. Kryteria oceny studentów uczących się z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość są tożsame z systemem oceny pracy studentów w nauczaniu tradycyjnym.
Aktywność oceniana jest głównie na podstawie udziału studentów w dyskusjach (lub innych formach aktywności) na forach dyskusyjnych. Podstawowe kryteria brane pod uwagę przy ocenie aktywności studentów to frekwencja, jakości wypowiedzi, umiejętność zbudowania nowych wątków dyskusyjnych, oryginalnego rozwiązania postawionego problemu, umiejętność zadawania wartościowych pytań, umiejętność aktywizowania grupy, wciągnięcia do debaty pozostałych uczestników sytuacji lekcyjnej itd.
Zaliczenia i egzaminy kończące zajęcia dydaktyczne z określonego przedmiotu, weryfikujące wiedzę i umiejętności studentów odbywają się w siedzibie uczelni (zgodnie z § 2 pkt 5 r.w.k.n.a.). Jednym z warunków skutecznej edukacji on-line jest kontrola aktywności prowadzących zajęcia w środowisku wirtualnym (§ 2 pkt 6 r.w.k.n.a.). W Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi ocenie poddawane są niezależnie dwa aspekty procesu kształcenia: metodyczny i merytoryczny (przedmiotowy). W celu zapewnienia bieżącej kontroli aktywności prowadzących zajęcia na Platformie Zdalnego Nauczania wyznaczono obserwatorów, którzy regularnie przedstawiają raporty zawierające informacje dotyczące poszczególnych składowych przedmiotu (forum, ćwiczenia, zadania, quizy, materiały własne dydaktyka). Raporty obserwatorów są jedynie ogólną informacją o aktywności prowadzących zajęcia na Platformie Zdalnego Nauczania. Raport jest przekazywany pracownikom Działu Jakości Kształcenia Zdalnego. Pracownicy Działu Jakości Kształcenia Zdalnego sporządzają, na koniec każdego semestru, ocenę pracy prowadzących zajęcia na Platformie Zdalnego Nauczania - w postaci formularza. Ponadto w formularzu znajduje się opisowa ocena pracy prowadzącego zajęcia na Platformie Zdalnego Nauczania.
Końcowe wyniki oceny pracy dydaktyka wpływają na decyzję o obsadzie zajęć prowadzonych w trybie zdalnym (słabe oceny blokują możliwość współpracy on-line ze studentami). Natomiast bardzo dobre wyniki wskazują na kształtowanie się grupy liderów, najlepszych ekspertów w dziedzinie e-nauczania, którzy potrafią łączyć wiedzę merytoryczną, metodykę przedmiotową z metodami nauczania zdalnego.
Studenci, zanim rozpoczną naukę na Platformie Zdalnego Nauczania, biorą udział w szkoleniu zdalnym, przygotowującym ich do roli e-studenta. Studenci - oprócz ćwiczenia sprawności w posługiwaniu się narzędziami dostępnymi na Platformie Zdalnego Nauczania - poznają także zasady pracy obowiązujące w trakcie zajęć zdalnych. Przystępują zatem do nauki wyposażeni w wiedzę na temat między innymi: synchronicznej i asynchronicznej komunikacji, konieczności systematycznej pracy, swoich obowiązków, a także obowiązków nauczyciela akademickiego. Mają również do dyspozycji interaktywny Samouczek - materiał szkoleniowy, z którego mogą korzystać w dowolnym czasie 3 .
Obowiązek w zakresie aktualizowania wiedzy należy do ustawowych standardów wykonywania zawodu pielęgniarki. Zgodnie z art. 61 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej - dalej u.z.p.p. pielęgniarka ma obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych oraz prawo do doskonalenia zawodowego w różnych rodzajach kształcenia podyplomowego. Za spełnienie powyższego obowiązku uważa się również kształcenie podyplomowe odbywane w ramach studiów podyplomowych w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. Pielęgniarki oprócz odbywania studiów podyplomowych mogą również odbywać studia dyplomowe na tzw. studiach pomostowych. Polski Uniwersytet Wirtualny od października 2014 roku kształci na kierunku Pielęgniarstwo czynne zawodowo pielęgniarki, absolwentki szkoły średniej lub policealnej, na studiach licencjackich (pomostowych). Studia te pozwalają na uzupełnienie kwalifikacji zawodowych do poziomu licencjata pielęgniarstwa. Możliwymi wariantami uzupełnienia kształcenia są następujące ścieżki:
- AB (2 semestry) dla absolwentów pięcioletniego liceum medycznego,
- C (3 semestry) dla absolwentów dwuletniego medycznego studium zawodowego,
- D (2 semestry) dla absolwentów dwuipółletniego medycznego studium zawodowego,
- E (2 semestry) dla absolwentów trzyletniego medycznego studium zawodowego.
Celem kształcenia jest uzupełnienie kwalifikacji zawodowych do poziomu licencjata pielęgniarstwa, zwiększenie motywacji pielęgniarek do podnoszenia kwalifikacji i rozwoju kariery zawodowej, podniesienie poziomu samooceny poprzez uzyskanie kwalifikacji zawodowych na poziomie umożliwiającym ich uznanie w krajach Unii Europejskiej, zwiększenie prestiżu zawodowego i społecznego pielęgniarek, zwiększenie jakości opieki pielęgniarskiej. Jeżeli chodzi o organizację studiów, to około 60% zajęć przewidzianych programem studiów odbywa się na platformie zdalnego nauczania, natomiast pozostałych 40% zajęć - w tym wszystkie zajęcia o charakterze praktycznym są prowadzone w siedzibie uczelni. W przypadku praktyk zawodowych studenci odbywają je w podmiotach leczniczych współpracujących z uczelnią lub w podmiotach znajdujących się w miejscu zamieszkania studentów.
Dla przykładu Narodowy Fundusz Zdrowia był beneficjentem systemowym, który realizował projekt pod nazwą „Akademia NFZ”, na podstawie umowy zawartej pomiędzy Ministerstwem Zdrowia a Narodowym Funduszem Zdrowia. Projekt realizowany był od listopada 2011 roku do listopada 2015 roku i objął swoim zasięgiem całą Polskę. Współfinansowany był przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Głównym celem projektu była poprawa jakości zarządzania w systemie ochrony zdrowia poprzez poprawę polityki informacyjnej prowadzonej przez NFZ w stosunku do świadczeniodawców oraz w stosunku do świadczeniobiorców poprzez podjęcie działań edukacyjnych i informacyjnych.
Z uwagi na to, że głównym celem projektu była poprawa jakości zarządzania w systemie ochrony zdrowia poprzez poprawę polityki informacyjnej prowadzonej przez NFZ w stosunku do podmiotów wykonujących działalność leczniczą oraz pacjentów poprzez edukację i przekazywanie informacji, głównym działaniem realizowanym w ramach projektu było przeprowadzenie serii szkoleń dla pracowników podmiotów wykonujących działalność leczniczą, które posiadają umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartą z oddziałem wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia, alternatywnie udzielają świadczeń zdrowotnych na podstawie innych tytułów.
Ponadto, w ramach Projektu Narodowy Fundusz Zdrowia między innymi zrealizował organizację otwartych konferencji specjalistycznych, informujących równocześnie o postępach w realizacji Projektu, przygotował platformę e-learningową, na której uruchomione zostały szkolenia on-line oraz moduł informacyjny dla pacjentów na temat świadczeń zdrowotnych realizowanych przez podmioty wykonujące działalność leczniczą oraz praw im przysługujących, przygotował publikację instruktażową dotyczącą e-learningu w formie papierowej oraz elektronicznej, przygotował i wydał podręczniki dla pacjentów zawierające treści dotyczące praw pacjenta oraz informacje ułatwiające poruszanie się po systemie opieki zdrowotnej 4 .
Jeżeli chodzi o platformę e-learningową przygotowaną w ramach projektu, to zaczęła funkcjonować w październiku 2013 r. i do momentu zakończenia projektu, czyli do listopada 2015 r. powstało ponad 13 tys. kont użytkowników. Wśród korzystających ze szkoleń e-learningowych znaleźli się głównie świadczeniodawcy, ale również wzbudził on szerokie zainteresowanie wśród pracowników instytucji zajmujących się ochrona zdrowia. Tematyka szkoleń dostępnych na platformie e-learningowej przedstawiała się następująco 5 :
- zasady udzielania informacji o świadczeniach zdrowotnych realizowanych przez świadczeniodawców oraz prawach przysługujących pacjentom,
- zasady funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w Polsce,
- zasady prawidłowego przygotowania ofert w ramach konkursów na świadczenia medyczne finansowane ze środków publicznych,
- zasady raportowania i sprawozdawczości z realizacji usług medycznych finansowanych ze środków publicznych,
- zasady kontraktowania świadczeń zdrowotnych w Polsce.
- techniki negocjacji,
- zarządzanie sobą w czasie,
- techniki radzenia sobie ze stresem,
- komunikacja interpersonalna.
W ramach tych działań powstało również szkolenie na temat polskiego systemu ochrony zdrowia i praw pacjenta w angielskiej wersji językowej.
Przedstawione powyżej przypadki są przykładami koncepcji uczenia się przez całe życie (lifelong learning - LLL), która pozwala jednostkom i społeczeństwom sprostać wyzwaniom teraźniejszości: gwałtownemu rozwojowi technologicznemu, procesom globalizacyjnym oraz przemianom społeczno-ekonomicznym i kulturowym.
1. G. Gierszewska, Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, modele, podejścia, praktyka, Warszawa 2011, s. 190.
2. M. Plebańska, Platforma e-learningowa jako trzon systemu zarządzania wiedzą pracowników, op.cit., s. 107-199.
3. W. Przybyła, Kształcenie z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, materiały wewnętrzne, Łódź 2016.
4. Projekt Akademia NFZ, Narodowy Fundusz Zdrowia, Warszawa 2015, s. 3.
5. Ibidem, s. 19.