Rada Ministrów w środę przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, przedłożony przez ministra zdrowia.
- Rząd postanowił, że dopalacze będą traktowane przez prawo na równi z narkotykami. Do tej pory za handel dopalaczami groziła jedynie kara finansowa, a przepisy w tym zakresie były nieskuteczne, gdyż karom podlegali tylko dystrybutorzy dopalaczy. Według znowelizowanych przepisów za samo posiadanie znacznych ilości dopalaczy będzie groziła kara nawet do trzech lat, a za handel nimi nawet do lat 12 więzienia - podkreśla Józefa Szczurek-Żelazko, wiceminister zdrowia.
Celem wprowadzonych zmian jest skuteczniejsze przeciwdziałanie zagrożeniom dla zdrowia publicznego przez nowe substancje psychoaktywne (chodzi o ograniczenie dostępu do tych substancji). W praktyce przygotowane rozwiązania są odpowiedzią na niewystarczającą skuteczność w walce z „dopalaczami”, których zażywanie może powodować zatrucia, a nawet śmierć. Nowe regulacje mają obowiązywać od 1 listopada 2018 r.
Projekt zmienia definicję „dopalacza”, czyli nowej substancji psychoaktywnej i środka zastępczego. Za posiadanie nowej substancji psychoaktywnej będą groziły kary, jak za narkotyki. Środek zastępczy – dopóki nie ustali się jego składu – zostanie objęty karą finansową. Dopiero w przypadku wyodrębnienia z niego substancji, która zostanie wpisana do wykazu Nowych Substancji Psychoaktywnych, za jego posiadanie będzie grozić odpowiedzialność karna.
Wprowadzone regulacje obejmą nowe substancje psychoaktywne kontrolą analogiczną jak środki odurzające i substancje psychotropowe. Pozostawiona zostanie odpowiedzialność administracyjna w przypadku środków zastępczych. Oznacza to, że nadzór środkami zastępczymi nie zmieni się, i będą one podlegać analogicznym procedurom jak dotychczas.
Rejestr zatruć i zgonów
Do znowelizowanych przepisów wpisano obowiązek zgłaszania Państwowej Inspekcji Sanitarnej przypadków zatruć środkiem zastępczym lub nową substancją psychoaktywną. Placówki, które podejrzewają pacjenta o stosowanie „dopalaczy” będą musiały powiadomić o tym powiatowego inspektora sanitarnego (obecnie nie ma takiego obowiązku).
Jednocześnie informacje o osobach, które trafiły do szpitala z powodu zatrucia „dopalaczami”, trzeba będzie niezwłocznie przekazywać Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu (GIS) – obecnie takie dane zbiera konsultant krajowy w dziedzinie toksykologii we współpracy z GIS.
Szybszy wpis na listę zakazanych substancji
Po zmianach proces wpisywania nowych substancji na listę związków zakazanych (wykaz Nowych Substancji Psychoaktywnych) będzie szybszy. Od wejścia nowych regulacji w życie, wszystkie listy związków zakazanych stanowić będą załącznik do rozporządzenia ministra zdrowia, a nie do ustawy, co ułatwi ich aktualizację, a w efekcie przyspieszy delegalizację kolejnych „dopalaczy”.
Zmiany dla dla przedsiębiorców
Jednocześnie w przypadku wykonywania działalności dotyczącej wytwarzania, przetwarzania, przerabiania, przywozu, wywozu, wewnątrzwspólnotowej dostawy lub wewnątrzwspólnotowego nabycia oraz wprowadzenia do obrotu nowej substancji psychoaktywnej – przedsiębiorcy prowadzący taką działalność, co do zasady, będą musieli uzyskać zezwolenie od Inspektora ds. Substancji Chemicznych.
Przedsiębiorcę zobowiązano także do przekazywania inspektorowi do 31 marca każdego roku informacji za rok poprzedni z prowadzonej działalności. Ma też prowadzić ewidencję nowych substancji psychoaktywnych (według dat ich nabycia lub wejścia w ich posiadanie) przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego. Przedsiębiorca będący odbiorcą nowej substancji psychoaktywnej ma sporządzać dla każdej transakcji deklarację jej zastosowania.
Dopalacze jak inne uzależnienia
Nowe przepisy mają też zapewnić pomoc osobom uzależnionym od dopalaczy – dostaną oni takie samo wsparcie jak osoby uzależnione od narkotyków.
Uzależnienie od nowych substancji psychoaktywnych będzie podlegało leczeniu i rehabilitacji, tak jak uzależnienie od narkotyków. Uzależnionym będzie przysługiwać terapia w różnych formach – od diagnozy psychiatrycznej i psychologicznej, poprzez terapię uzależnień i psychoterapię. Zależnie od stanu zdrowia będzie możliwe przyjęcie na oddział stacjonarny. Będą to świadczenia z wykazu świadczeń gwarantowanych – koszyka psychiatrycznego i leczenia uzależnień.
Uzupełniono także przepisy dotyczące leczenia i rehabilitacji, bo z prowadzonych badań wynika, że nowe substancje psychoaktywne uzależniają. Ponadto, zabroniona będzie reklama i promocja substancji psychotropowych, środków odurzających, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych.
Dla kogo certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień
Jednocześnie w związku z koniecznością ujednolicenia przepisów dotyczących szkoleń certyfikujących, przyjęto, że certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień będzie mogła otrzymać osoba, która ma tytuł zawodowy lekarza lub magistra pielęgniarstwa bądź jest magistrem po studiach na kierunkach: praca socjalna, psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, socjologia, resocjalizacja, zdrowie publiczne, nauki o rodzinie, teologia