Czy ze stawki kapitacyjnej POZ można finansować świadczenia z zakresu rehabilitacji, ginekologii, czy poradni kardiologicznej?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawo i ZdrowieCzy ze stawki kapitacyjnej POZ można finansować świadczenia z zakresu rehabilitacji, ginekologii, czy poradni kardiologicznej?SP ZOZ kontraktuje świadczenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej stawką kapitacyjną. Podczas ostatniego kontraktowania SP ZOZ nie otrzymał kontraktów w zakresie poradni ginekologicznej, kardiologicznej, rehabilitacji, co spotkało się z ogromnym niezadowoleniem organu założycielskiego. W ramach struktur SP ZOZ istnieją wyżej wymienione poradnie, które udzielają świadczeń pacjentom bezpłatnie, a finansowane są z tzw. zysku wypracowanego przez SP ZOZ, którego jedynym dochodem jest kontrakt w ramach POZ.

Odpowiedź:
Narodowy Fundusz Zdrowia, w ramach realizacji przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej umowy o udzielanie świadczeń gwarantowanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej dokonuje płatności, w formie kapitacyjnej stawki rocznej, wyłącznie za świadczenia gwarantowane z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Wynagrodzenie jednak uzyskiwane z wykonywania umowy o udzielanie świadczeń gwarantowanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej powiększa przychód samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, z którego podmiot ten pokrywa koszty swojej działalności. Z perspektywy art. 52 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) - dalej u.dz.l., zgodnie z którym samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej pokrywa z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów koszty działalności i reguluje zobowiązania, możliwe jest finansowanie działalności w zakresie poradni ginekologicznej czy też kardiologicznej, jak również w zakresie rehabilitacji leczniczej, z zysku pochodzącego z wykonywania umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia w innych rodzajach świadczeń.
Na marginesie zwrócić jednak należy uwagę, iż taki sposób postępowania samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, polegający w szczególności na nieodpłatnym udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej w określonych zakresach, podlegać może ewentualnej ocenie z punktu widzenia dyscypliny finansów publicznych. Jak stanowi bowiem art. 51 u.dz.l., samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie. Oczywistym jest jednak, że gospodarka finansowa samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej ma być prowadzona nie tylko na zasadach określonych w ustawie o działalności leczniczej, lecz także na podstawie przepisów innych ustaw związanych z funkcjonowaniem podmiotu w obrocie gospodarczym, w tym na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 885 z późn. zm.) - dalej u.o.f.p., (tak np. M Dercz w: M. Dercz T. Rek, Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, Warszawa 2012, s. 217).

Uzasadnienie:
Zgodnie z przepisem § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. poz. 1248 z późn. zm.), świadczenia gwarantowane podstawowej opieki zdrowotnej obejmują świadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, świadczenia pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, świadczenia położnej podstawowej opieki zdrowotnej, świadczenia pielęgniarki lub higienistki szkolnej udzielane w środowisku nauczania i wychowania, świadczenia nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz transport sanitarny. Jak stanowi z kolei § 4 ust. 1 zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 27 listopada 2013 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna Nr 69/2013/DSOZ, przedmiot umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej stanowi realizacja świadczeń gwarantowanych, o których mowa w rozporządzeniu sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, udzielanych świadczeniobiorcom przez świadczeniodawcę w warunkach ambulatoryjnych, a w przypadkach uzasadnionych medycznie - w warunkach domowych albo w środowisku nauczania i wychowania, finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Zgodnie zaś z § 10 ust. 1 pkt 1 zarządzenia Nr 69/2013/DSOZ, kapitacyjną stawkę roczną stosuje się dla celów rozliczania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej udzielanych w ramach gotowości lekarza, pielęgniarki, położnej lub jednostki transportu sanitarnego, przy czym w przypadku świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej stawka kapitacyjna obejmuje kwotę przeznaczoną na pokrycie kosztów badań diagnostycznych wykonywanych przez lekarza w procesie udzielania świadczeń będących przedmiotem umowy.
W tym miejscu podkreślić należy również, iż zgodnie z przepisem art. 52 u.dz.l., samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej pokrywa z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów koszty działalności i reguluje zobowiązania. Co istotne, jak stanowi art. 55 ust. 1 pkt 1 u.dz.l., samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe w szczególności z odpłatnej działalności leczniczej, przy czym owa odpłatność ma zwykle charakter publiczny i zasadza się finansowaniu przez Narodowy Fundusz Zdrowia świadczeń gwarantowanych realizowanych właśnie przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej.
Odnosząc powyższe ustalenia w zakresie przepisów obowiązującego prawa do treści sformułowanego pytania stwierdzić należy, iż Narodowy Fundusz Zdrowia, w ramach realizacji przez samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej umowy o udzielanie świadczeń gwarantowanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej dokonuje płatności, w formie kapitacyjnej stawki rocznej, wyłącznie za świadczenia gwarantowane z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Teoretycznie jednak rzecz ujmując wynagrodzenie uzyskiwane z wykonywania umowy o udzielanie świadczeń gwarantowanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej powiększa przychód samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, z którego podmiot ten pokrywa koszty swojej działalności. Z perspektywy zatem normy art. 52 u.dz.l. jest finansowanie działalności w zakresie poradni ginekologicznej czy też kardiologicznej, jak również w zakresie rehabilitacji leczniczej, z zysku pochodzącego z wykonywania umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia w innych rodzajach świadczeń. Na marginesie tylko zwrócić należy uwagę, iż taki sposób postępowania samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, polegający na nieodpłatnym udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej w określonych zakresach, podlegać może ewentualnej ocenie z punktu widzenia dyscypliny finansów publicznych. Jak stanowi bowiem art. 51 u.dz.l., samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie. Oczywistym jest jednak, że gospodarka finansowa samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej ma być prowadzona nie tylko na zasadach określonych w ustawie o działalności leczniczej, lecz także na podstawie przepisów innych aktów prawnych związanych z funkcjonowaniem w obrocie gospodarczym, cywilnym, a także administracyjnym, w tym na podstawie ustawy o finansach publicznych (tak np. M Dercz w: M. Dercz T. Rek, Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, Warszawa 2012, s. 217).
 

Artur Paszkowski

Odpowiedzi udzielono 19.11.2015 r.