Powyższe okoliczności warunkują bowiem rodzaj sekcji zwłok, która jest danym przypadku przeprowadzana, z których każda rządzi się swoimi prawami w zakresie udostępniania związanej z nią dokumentacji.

Okoliczności, w których może zostać przeprowadzona sekcja zwłok

Zasady udostępniania wyników sekcji zwłok, zależą od okoliczności w których nastąpił zgon, tj. czy:

  1. nastąpił on podczas pobytu pacjenta w podmiocie wykonującym działalność leczniczą (np. w szpitalu),
  2. zachodzi podejrzenie, iż śmierć danej osoby, była wynikiem przestępstwa lub
  3. u zmarłego rozpoznano lub podejrzewano zakażenie lub chorobę zakaźną.

 

Sprawdź w LEX: Przeprowadzanie sekcji zwłok w szpitalu - PROCEDURA krok po kroku >

Zgon pacjenta w podmiocie wykonującym działalność leczniczą

W przypadku zgonu pacjenta w podmiocie wykonującym działalność leczniczą – zgodnie z art. 31 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15.04.2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 991) – zwłoki pacjenta mogą zostać poddane sekcji, w szczególności, gdy zgon tej osoby nastąpił przed upływem 12 godzin od przyjęcia jej do placówki. Sekcja nie zostanie jednak przeprowadzona, jeżeli sprzeciwiłby się temu przedstawiciel ustawowy zmarłego lub sam zmarły przed śmiercią zaznaczyłby, że nie nią wyraża zgody.

Zgodnie z par. 22 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6.04.2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1304) – z przeprowadzonej sekcji zwłok lekarz ją wykonujący sporządza tzw. protokół badania sekcyjnego z ustalonym rozpoznaniem anatomopatologicznym. Protokół ten dołączany jest do historii choroby pacjenta i przechowywany przez podmiot wykonujący działalność leczniczą, w którym sekcja została wykonana. Stanowi on element indywidualnej, wewnętrznej (czyli przeznaczonej przede wszystkim na potrzeby podmiotu wykonującego działalność leczniczą) dokumentacji medycznej pacjenta.

To, że część dokumentacji medycznej pacjenta (w tym m.in. protokół z badania sekcyjnego) skategoryzowana jest jako „dokumentacja indywidualna wewnętrzna”, nie oznacza jednak, że pacjent, a po jego śmierci osoba, która w chwili zgonu była jego przedstawicielem ustawowym lub inna upoważniona przez niego za życia osoba, nie ma prawa dostępu do tejże dokumentacji.

Sprawdź w LEX: Jakie informacje musi zawierać protokół badania sekcyjnego? >

Osoby te mają prawo dostępu do protokołu z badania sekcyjnego zmarłego na ogólnych zasadach udostępniania dokumentacji medycznej wynikających z art. 26-28 ustawy z dnia 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 581).

Czytaj także na prawo.pl: Dokumentacja medyczna - za pierwsze udostępnienie pacjent nie płaci

Poza wymienionymi wyżej osobami dokumentacja medyczna może również zostać udostępniona innej osobie bliskiej zmarłego, tj.:

  • małżonkowi,
  • krewnemu do drugiego stopnia lub powinowatemu do drugiego stopnia w linii prostej oraz
  • osobie, która pozostawała ze zmarłym we wspólnym pożyciu,

chyba, że udostępnieniu temu sprzeciwiłaby się inna osoba bliska zmarłego lub za życia sprzeciwiłby się temu sam zmarły. Wówczas zgodę na udostępnienie dokumentacji może wyrazić wyłącznie sąd w postępowaniu nieprocesowym na wniosek osoby bliskiej lub osoby wykonującej zawód medyczny.

Protokół z badania sekcyjnego zmarłego w określonych w ustawie przypadkach może również zostać udostępniony m.in. organom władzy publicznej, podmiotom przeprowadzającym kontrole nad podmiotem leczniczym, w którym została przeprowadzona sekcja, ministrowi zdrowia, sądom, prokuratorom, lekarzom sądowym, rzecznikom odpowiedzialności zawodowej oraz zakładom ubezpieczeń.

Zgon w wyniku przestępstwa

Jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci – zgodnie z art. 209 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 37) – przeprowadza się oględziny i otwarcie zwłok. Oględzin zwłok dokonuje prokurator, sąd (z udziałem biegłego lekarza, w miarę możności z zakresu medycyny sądowej), a w przypadkach niecierpiących zwłoki – również policja. Otwarcia zwłok dokonuje natomiast biegły lekarz (w miarę możności z zakresu medycyny sądowej) w obecności prokuratora lub sądu. Z oględzin i otwarcia zwłok sporządzana jest opinia biegłego oraz protokół z przeprowadzenia wyżej wymienionych czynności.

Dokumenty te włączane są do akt postępowania przygotowawczego i dostęp do nich przysługuje na zasadach ogólnych, wynikających z art. 156 kodeksu postępowania karnego, tj. przysługuje on:

  • stronom postępowania (z racji zgonu pokrzywdzonego – w tym przypadku, tylko podejrzanemu),
  • obrońcom,
  • pełnomocnikom,
  • przedstawicielom ustawowym oraz
  • w wyjątkowych przypadkach i za zgodą prokuratora – innym osobom.

Osoby te mają prawo sporządzenia odpisów i kserokopii z akt postępowania lub wydawane im są odpłatnie uwierzytelnione odpisy lub kserokopie dokumentów. Akta mogą również zostać udostępnione przez prokuratora w postaci elektronicznej.

Odmowa udostępnienia akt postępowania przygotowawczego dopuszczalna jest wyłącznie, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ochroną ważnego interesu państwa.

Na odmowę udostępnienia akt (w tym również opinii biegłego oraz protokołu z oględzin i otwarcia zwłok), która powinna mieć formę zarządzenia prokuratora, przysługuje zażalenie do sądu.

Zobacz wzory dokumentów w LEX:

Zgon w wyniku zakażenia lub choroby zakaźnej

Ostatnim rządzącym się odmiennymi zasadami przypadkiem, w którym może zostać przeprowadzona sekcja zwłok zmarłego,  jest rozpoznanie lub podejrzenie u zmarłego zakażenia lub choroby zakaźnej. Wówczas – zgodnie z art. 33 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1284) – przeprowadzenie sekcji zwłok może w drodze decyzji administracyjnej nakazać państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny.

Wynik takiej sekcji włączany jest do dokumentacji postępowania administracyjnego, do której dostęp przysługuje na zasadach ogólnych udostępniania akt postępowania administracyjnego wynikających z art. 73-74 ustawy z dnia 14.06.1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 572).

Sprawdź w LEX: Udostępnienie akt sprawy - PROCEDURA krok po kroku >

Prawo przeglądania akt i sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów, przysługuje stronom postępowania administracyjnego. Organ administracji publicznej może odmówić stronie dostępu do całych akt postępowania wyłącznie ze względu na ważny interes państwowy, a do pojedynczych dokumentów tylko, jeżeli zawierają informacje niejawne o klauzuli tajności "tajne" lub "ściśle tajne". Odmowa powinna w takim wypadku nastąpić w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie. 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.