Odpowiedź:

Usługę transportu sanitarnego świadczeniobiorcy jest zobowiązany zapewnić podmiot zlecający transport (w którym lekarz ubezpieczenia zdrowotnego wystawiający zlecenie udziela świadczeń opieki zdrowotnej), o ile spełnione są przesłanki określone w art. 41 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r, o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z. Zdaniem autorki, w opisanej sytuacji, usługa transportu nie została zrealizowana do końca. Pacjent nie został przyjęty do szpitala, a więc po stronie szpitala nie pojawia się konieczność wystawiania zlecenia na transport sanitarny. Konieczność dokończenia usługi transportu sanitarnego obciąża zlecającego (np. lekarza poz). Transport DPS jest transportem poza systemem ubezpieczenia zdrowotnego i w tym znaczeniu jest transportem prywatnym, który nie jest finansowany przez NFZ (chyba, że transport został zlecony przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej zapewniający opiekę pacjentom DPS).

Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 u.ś.o.z., Świadczeniobiorcy, na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego, przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego, w tym lotniczego, do najbliższego podmiotu leczniczego, o którym mowa w przepisach o działalności leczniczej, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem, w przypadkach:
1) konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia w podmiocie leczniczym;
2) wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia.
Ponadto świadczeniobiorcy, na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego, przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego - w przypadku dysfunkcji narządu ruchu uniemożliwiającej korzystanie ze środków transportu publicznego, w celu odbycia leczenia - do najbliższego podmiotu leczniczego udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem. W opisanej sytuacji jeżeli transport sanitarny był zlecony przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego obejmuje również usługę „z powrotem”, jeśli szpital nie przyjął pacjenta do szpitala.
Celem tego przepisu jest realne zapewnienie możliwości skorzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej. Jeśli świadczeniobiorca nie może być przyjęty, nie ma podstaw do przyjęcia, że transport został w pełni zrealizowany i zakończony. Trudno sobie wyobrazić sytuację, że w przypadku odmowy przyjęcia do szpitala, pacjenta wymagającego leczenia pozostawia się pod szpitalem. Jak wskazano, po pierwsze, pacjent nie został przyjęty do szpitala, a więc nie jest jego pacjentem. Tym samym po stronie szpitala nie pojawia się obowiązek zlecenia kolejnego odcinka transportu sanitarnego. Po drugie, transport nie został zakończony, a więc zlecenie będzie aktualne do momentu jego zakończenia.
Transport jest zobowiązany zapewnić świadczeniodawca zlecający lub świadczeniodawca POZ, w zależności od występujących szczegółowych przesłanek. Dom Pomocy Społecznej nie jest podmiotem systemu ubezpieczenia zdrowotnego, a więc zlecany przez DPS transport sanitarny realizowany jest poza systemem, chyba, że jest to transport zlecony przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pod którego opieką znajduje się DPS.
Transport sanitarny, zgodnie z postanowieniami art. 5 pkt 34 u.ś.o.z. jest świadczeniem opieki zdrowotnej o charakterze towarzyszącym (art. 5 pkt 34 i 38 u.ś.o.z.) i jest finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Transport sanitarny co do zasady nie stanowi odrębnego przedmiotu umów zawieranych przez Fundusz ze świadczeniodawcami. Wynika to z tego, że zgodnie z postanowieniami § 8 ust. 2 ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. poz. 1400 z późn. zm.), świadczeniodawca w ramach środków finansowych określonych w umowie jest zobowiązany do zapewnienia usług transportu sanitarnego w przypadkach określonych w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, z wyjątkiem świadczeniodawców udzielających świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, o ile nie zawarli oni odrębnej umowy w tym zakresie. Wyjątkiem są umowy zawierane w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, które przewidują odrębny zakres świadczeń do finansowania transportu sanitarnego. Sytuacje, w których transport sanitarny jest zobowiązany zapewnić świadczeniodawca podstawowej opieki zdrowotnej mający zawartą umowę w zakresie transportu sanitarnego do którego zadeklarowany jest świadczeniobiorca lub zapewniającego tę usługę na zlecenie lekarza poz do którego zadeklarowany jest ten świadczeniobiorca, określa zarządzenie nr 77/2015/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna, dalej jako zarządzenie nr 77/2015/DSOZ. Jak wynika z tych przepisów transport sanitarny w poz oraz transport sanitarny „daleki” jest realizowany w POZ na podstawie zlecenia lekarza poz od poniedziałku do piątku, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy na zasadach określonych w § 29 zarządzenia nr 77/2015/DSOZ. Zgodnie z § 29 zarządzenia nr 77/2015/DSOZ świadczeniodawca realizujący świadczenia umowę poz w zakresie transportu sanitarnego, zapewnienia świadczeniobiorcom, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, przewóz środkiem transportu sanitarnego drogowego (ambulansem) do najbliższego świadczeniodawcy udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, a w przypadku świadczeń realizowanych w trybie ambulatoryjnym, także z powrotem do miejsca zamieszkania (pobytu) świadczeniobiorcy, realizowanego na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 i 2 u.ś.o.z.

Agnieszka Pietraszewska-Macheta
Odpowiedzi udzielono w dniu 14 marca 2016 r.