Czy w świetle przepisów o działalności leczniczej oraz ustawy o finansach publicznych kierownik SP ZOZ-u ma uprawnienie do dofinansowania podnoszenia kwalifikacji zawodowych lekarza zatrudnionego na "kontrakcie" (na podstawie umowy cywilnoprawnej) - np. studia podyplomowe?
Czy taka ewentualność może być zawarta w umowie cywilnoprawnej o świadczenie zdrowotne z lekarzem?

Z przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) – dalej u.dz.l. wynika, że podmiot leczniczy może finansować koszty kształcenia i podnoszenia kwalifikacji osób wykonujących zawody medyczne, przy czym ustawa nie przesądza, że chodzi tu wyłącznie o pracowników podmiotu leczniczego (art. 114 ust. 1 pkt 7 u.dz.l.). W przypadku, gdy środki przeznaczone na ten cel podmiot leczniczy otrzymał od Skarbu Państwa (reprezentowanego przez ministra, centralny organ administracji rządowej lub wojewodę), jednostki samorządu terytorialnego, uczelni medycznej lub innego podmiotu uprawnionego do finansowania tych zadań na podstawie odrębnych przepisów, to z umowy zawartej z tymi podmiotami powinno wynikać na jaki rodzaj szkolenia mają być przeznaczone te środki publiczne oraz jakie osoby (grupy osób) mogą z nich skorzystać (art. 114 i nast. u.dz.l.).
O ile więc nie ma regulacji przyjętych przez dany podmiot leczniczy lub obowiązujących ten podmiot, które zakazywałyby takiego finansowania, to należy uznać to za prawnie dopuszczalne.

Konieczne jednak wydaje się, aby sprawy z tym związane były uregulowane w umowie zawartej przez podmiot leczniczy z lekarzem (lub inną osobą), który ma otrzymać dofinansowanie kształcenia. Regulacje takie mogłyby być zawarte w umowie dotyczącej udzielania świadczeń zdrowotnych lub w innej umowie, np. dotyczącej wyłącznie spraw związanych z dofinansowaniem kształcenia. Należy zauważyć, że również w przypadku pracowników podpisywane są umowy, które regulują wzajemne zobowiązania stron w związku z dofinansowaniem czy całkowitym sfinansowaniem przez pracodawcę kształcenia pracownika, np. zobowiązanie pracownika do pracowania u danego pracodawcy przez określony czas lub zwrotu środków wydatkowanych przez pracodawcę na kształcenie pracownika w razie rozwiązania stosunku pracy przed upływem określonego okresu.

Zawarcie takiej umowy należy uznać za istotne z punktu widzenia przepisów o finansach publicznych. Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej są jednostkami sektora finansów publicznych zgodnie z art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.), co skutkuje tym, że są zobowiązane do prowadzenia gospodarki finansowej zgodnie z zasadami określonymi w tej ustawie. Konieczne jest więc istnienie uzasadnionych podstaw do wydatkowania środków finansowych na kształcenie osób niebędących pracownikami (np. podmiot leczniczy chce mieć wykwalifikowaną kadrę, ale część osób zatrudniana jest na podstawie umów cywilnoprawnych lub jakiś lekarz od wielu lat udziela świadczeń na podstawie umowy cywilnoprawnej z danym podmiotem leczniczym i strony zamierzają kontynuować taką formę zatrudnienia). W celu uniknięcia zarzutu niecelowości czy niegospodarności pożądane byłoby określenie w umowie z tą osobą jakiegoś świadczenia ekwiwalentnego (np. zobowiązania się do udzielania świadczeń zdrowotnych przez jakiś okres lub zwrotu środków w razie niedotrzymania takiego zobowiązania).

Małgorzata Brzozowska-Kruczek