Czy samodzielne publiczne hospicjum podległe samorządowi wojewódzkiemu w przypadku przekształcenia w spółkę kapitałową będzie mogło otrzymywać darowizny przekazywane od stowarzyszeń, fundacji oraz z tytułu nawiązek sądowych?

Jesteśmy samodzielnym publicznym hospicjum podległym samorządowi wojewódzkiemu.Czy w przypadku przekształcenia w spółkę kapitałową będziemy mieli prawo do darowizn przekazywanych przez stowarzyszenia, fundacje oraz z tytułu nawiązek sądowych?

Odpowiedź

Spółki kapitałowe, zdrowotne mogą otrzymywać wskazane darowizny.
Nawiązki i środki z nawiązek zasądzane są na rzecz nie poszczególnych podmiotów, ale Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Spółka kapitałowa o ile nie działa w celu osiągnięcia zysku może, jako podmiot nie należący do sektora finansów publicznych, pozyskiwać środki z Funduszu.
 

Uzasadnienie

Żaden przepis prawny nie wyłącza możliwości otrzymywania darowizn przez spółki kapitałowe prowadzące działalność leczniczą. Darowizna na rzecz spółki kapitałowej, analogicznie jak w przypadku samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, jest zgodna z prawem.
Regulacja prawna w zakresie podmiotów uprawnionych do nawiązek uległa z dniem 1 stycznia 2012 r. zasadniczym zmianom. Do 31 grudnia 2011 r. wykaz podmiotów uprawnionych do nawiązek orzekanych przez sądy zawarty był w wykazie prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości. Wykaz ten obejmował podmioty, których podstawowym zadaniem lub celem statutowym było spełnianie świadczeń na cele bezpośrednio związane z ochroną zdrowia, z przeznaczeniem na ten cel. Wpisu do wykazu dokonywano na wniosek zainteresowanego podmiotu. Wykaz był publikowany co najmniej raz w roku, w formie obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Ministra Sprawiedliwości. Ostatnio obowiązujący wykaz został ogłoszony przez Ministra Sprawiedliwości obwieszczeniem z dnia 29 listopada 2010 r. w sprawie wykazu instytucji, organizacji społecznych, fundacji i stowarzyszeń, o których mowa w art. 47, 49 i 57a § 2 Kodeksu karnego (Dz. Urz. MS z 2011 r. Nr 1, poz. 7).
Ustawa z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy kodeks karny, ustawy-Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy Prawo o ochronie środowiska (Dz. U. Nr 40, poz. 227 z późn. zm.) utworzono z dniem 1 stycznia 2012 r. Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz pomocy Postpenitencjarnej, który jest państwowym funduszem celowym. Zgodnie z przedmiotowa ustawą nawiązki orzekane są przez sądy na rzecz Funduszu. Zgodnie ze znowelizowanym art. 43 § 8 Kodeksu karnego wykonawczego środki funduszu są przeznaczone na pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem oraz członkom ich rodzin, zwłaszcza pomoc medyczną, psychologiczną, rehabilitacyjną, prawną oraz materialną udzielaną przez jednostki niezaliczone do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, w tym stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje. Powierzenie zadań odbywać się będzie w trybie otwartego konkursu ofert. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, zgodnie z art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.) - dalej. u.f.p. stanowi jednostkę sektora finansów publicznych, co oznacza, że z dniem 1 stycznia 2012 r. SP ZOZ nie jest uprawniony do otrzymywania środków z Funduszu.
W przypadku spółek kapitałowych tworzonych na podstawie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654 z późn. zm.), w wyniku przekształcenia SP ZOZów, na obecnym etapie nie można w sposób kategoryczny przesądzić o uprawnieniu do pozyskiwania środków z Funduszu. Status tychże spółek jest złożony. Niewątpliwie stanowić one będą formę realizacji zadań przez jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 9 pkt 14 u.f.p. nie należą one do jednostek sektora finansów publicznych. Jednakże należy podkreślić, że środki z funduszu mogą pozyskiwać podmioty nie nastawione na zysk. W przypadku spółek kapitałowych samorządowych zdrowotnych spełnienie tego warunku jest kontrowersyjnym. Analiza uzasadnienia projektu ustawy o działalności leczniczej jednoznacznie wskazuje, że zgodnie z założeniami spółka ma stanowić lepszą formę gospodarki, wykonywania zadań, w tym ze szczególnym akcentem projektodawcy, na aspekty finansowe. Co prawda powyższe nie oznacza w sposób jednoznaczny potrzeby generowania zysku ani "nastawienia" na zysk spółek. Uwzględniając powyższe, na obecnym etapie, przepisy nie wyłączają spółek kapitałowych a priori z kręgu podmiotów uprawnionych do występowania o środki z Funduszu.
Rozporządzenie wykonawcze do ustawy w zakresie Funduszu, jak i konkursu ofert podpisane zostało przez Ministra sprawiedliwości 3 stycznia 2012 r.

Uwagi

Zarówno charakter spółek kapitałowych tworzonych na podstawie ustawy o działalności leczniczej przez jednostki samorządu terytorialnego, jak i zagadnienie działania tychże spółek w celu osiągnięcia zysku jest bardzo kontrowersyjne, uwzględniając z jednej strony fakt, iż stanowią one formę realizacji zadań samorządu terytorialnego, z drugiej mocno akcentowany przez ustawodawcę element finansowy prowadzenia działalności.