Odpowiedź:

Kwalifikacja ratowników medycznych od chwili zmiany treści art. 11 ustawy z dnia ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 757 z późn. zm.) - dalej u.p.r.m. stwarza szereg wątpliwości. Z mocy art. 11 u.p.r.m. ratownik medyczny może udzielać świadczeń zdrowotnych w podmiocie leczniczym. Oznacza to, że ratownik może być zatrudniony w każdej komórce organizacyjnej podmiotu leczniczego niebędącego jednostką systemu Państwowe Ratownictwo medyczne - czyli poza SOR i zespołem wyjazdowym. Należy zatem uznać, że oddział psychiatryczny także może być miejscem pracy ratownika. Ustalenie pozytywnego katalogu czynności, które może podejmować ratownik, jest zbędne wobec treści rozporządzenia. Należy opierać się w tej materii na postanowieniach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2016 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego (Dz. U. poz. 587) - dalej r.m.cz.r. Rozporządzenie kataloguje czynności objęte kompetencją ratownika medycznego. Paragraf 1 r.m.cz.r. wskazuje wprost, że określa ono szczegółowy zakres świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie lub na zlecenie.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
LEX Ochrona Zdrowia
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów

Za rozporządzeniem autorka wskazuje, że:
- świadczenia zdrowotne inne niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego samodzielnie, określa załącznik nr 3 do r.m.cz.r.
- świadczenia zdrowotne inne niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego na zlecenie, określa załącznik nr 4 do r.m.cz.r.
Rozporządzenie kataloguje świadczenia zdrowotne inne niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane samodzielnie przez ratownika medycznego i katalog ten obejmuje wyczerpująco następujące czynności:
1. Ocena stanu pacjenta.
2. Układanie pacjenta w pozycji właściwej dla stanu pacjenta lub odniesionych obrażeń.
3. Podjęcie i prowadzenie podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krążeniowo-oddechowej zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
4. Bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych.
5. Przyrządowe przywracanie i zabezpieczanie drożności dróg oddechowych z zastosowaniem w szczególności:
1) rurki ustno-gardłowej;
2) rurki nosowo-gardłowej;
3) przyrządów nadgłośniowych;
4) konikopunkcji;
6. Odsysanie dróg oddechowych.
7. Podjęcie tlenoterapii czynnej lub wspomagania oddechu lub sztucznej wentylacji płuc metodami bezprzyrządowymi i przyrządowymi, z użyciem tlenu lub powietrza, w tym z użyciem respiratora.
8. Wykonanie intubacji dotchawiczej i prowadzenie wentylacji nieinwazyjnej w nagłym zatrzymaniu krążenia.
9. Wykonanie defibrylacji zautomatyzowanej.
10. Wykonanie defibrylacji manualnej na podstawie EKG lub zapisu kardiomonitora.
11. Monitorowanie czynności układu oddechowego.
12. Monitorowanie czynności układu krążenia metodami nieinwazyjnymi.
13. Wykonanie i ocena zapisu EKG.
14. Wykonanie kaniulacji żył obwodowych oraz żyły szyjnej zewnętrznej.
15. Wykonanie dojścia doszpikowego przy użyciu gotowego zestawu.
16. Podawanie leków drogą dożylną, domięśniową, podskórną, doustną, podjęzykową, wziewną, dotchawiczą, doodbytniczą i wziewną oraz doszpikową.
17. Odbarczenie odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej.
18. Pobieranie krwi żylnej i włośniczkowej do badań diagnostycznych.
19. Opatrywanie ran.
20. Tamowanie krwawień zewnętrznych.
21. Unieruchamianie złamań, zwichnięć i skręceń.
22. Unieruchamianie kręgosłupa ze szczególnym uwzględnieniem odcinka szyjnego.
23. Przyjęcie porodu.
24. Wykonanie segregacji medycznej pierwotnej i wtórnej.
25. Cewnikowanie pęcherza moczowego.
26. Wykonanie pomiaru temperatury głębokiej.
27. Oznaczanie parametrów krytycznych z użyciem dostępnego sprzętu.
28. Przygotowanie pacjenta do transportu i opieka medyczna podczas transportu.
39. Podawanie leków wymienionych w tabeli w załączniku nr 1 do r.m.cz.r.

Tabela wskazana w punkcie 39. obejmuje 47 leków w katalogu zamkniętym.

Na zlecenie lekarskie ratownik może wykonywać tylko te czynności, które są objęte załącznikami do rozporządzenie. Poza tym katalogiem ratownik może na zlecenie asystować przy drobnych zabiegach chirurgicznych.

W zakresie dokumentacji medycznej należy wyraźnie wskazać, że wpisy w dokumentacji medycznej mogą obejmować tylko i wyłącznie realizację zleceń lekarskich lub czynności wykonane bez zlecenia wyłącznie w zakresie opisanym cytowanym rozporządzeniem. Wpisy w karcie obserwacji pielęgniarskiej nie są odrębną czynnością lecz opisem czynności podejmowanych przez ratownika. Jeżeli zgodnie z rozporządzeniem może on wykonywać określoną czynność logiczną konsekwencją jest prawo do jej opisania. Naturalnie sama czynność opisania czynności ze wskazaniem, że wykonała ją inna osoba i wskazanie tej osoby jest dopuszczalne. Niedopuszczalne jest wykonywanie czynności spoza katalogu zawartego w rozporządzeniu i w tym zakresie wpisy w dokumentacji dotyczące podejmowania takich czynności przez ratownika są wykluczone. Autorka stoi na stanowisku, że ratownik medyczny nie może wykonywać czynności takich jak mycie chorego, zmiana pozycji ciała w łóżku czy karmienie. Są to czynności z zakresu pielęgnacji chorego czyli wchodzące w kompetencje zawodu pielęgniarskiego. Autorka zawsze przykłada dużą wagę do rozgraniczania kompetencji zawodów medycznych. Taki zresztą był postulat środowiska pielęgniarskiego i rozporządzenie zdaje się ten postulat w pełni wypełniać. Kompetencje ratowników medycznych nie są alternatywą dla kompetencji pielęgniarek. Ratownicy medyczni mogą wspierać działalność innych komórek organizacyjnych własnymi kompetencjami. Nieuprawnione są próby zastępowania pracy pielęgniarek pracą ratowników medycznych. Autorka podkreśla, że prezentowane stanowisko jest oparte wyłącznie o analizę istniejącego stanu prawnego.

Autor: Agnieszka Sieńko
Data odpowiedzi: 15.06.2016 r.