Czy po wejściu w życie ustawy o działalności leczniczej samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej ma prawo pobierać opłaty za udzielone świadczenia zdrowotne od osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym i w jakich sytuacjach?
W szczególności prosimy o wyjaśnienie czy SP ZOZ może pobierać opłaty od osób ubezpieczonych, którym udziela się świadczeń, na które SP ZOZ nie ma kontraktu z NFZ lub po wyczerpaniu kontraktu?
SP ZOZ może pobierać opłaty za udzielone świadczenia zdrowotne od osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym, zarówno w sytuacji, gdy SP ZOZ nie ma zawartej z NFZ umowy na wykonywanie tych świadczeń lub po wyczerpaniu limitu na te świadczenia. Niezbędne jest jednak spełnienie następujących warunków:
a)
pacjent musi być poinformowany o możliwości oczekiwania na wykonanie świadczenia w późniejszym terminie nieodpłatnie (w sytuacji wyczerpania limitu z kontraktu z NFZ) lub też o możliwości wykonania świadczenia nieodpłatnie w innej placówce, w której jest kontrakt na określone świadczenie z NFZ;
b)
musi wyrazić świadomą zgodę na udzielenie świadczenia odpłatnie.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) – u.dz.l. w zasadzie nie zmieniła zasad finansowania świadczeń zdrowotnych w zakresie możliwości wykonywania przez SP ZOZ-y usług komercyjnych. Jak kilkakrotnie wypowiadano się już na łamach niniejszego Serwisu – brak jest przesłanek prawnych eliminujących taką możliwość. Sama ustawa o działalności leczniczej w art. 55 ust. 1 pkt 1 stanowi o możliwości uzyskiwania środków finansowych przez SP ZOZ-y z odpłatnej działalności leczniczej. Zaś art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) kreuje jedynie prawo pacjenta, a nie obowiązek korzystania z leczenie nieodpłatnie w oznaczonym zakresie.
Zatem przepisy nie stanowią przeszkody do uzyskiwania przez SP ZOZ-y dochodów z odpłatnej działalności leczniczej. Najczęstszą przeszkodę w tym względzie stanowi zachowawcze podejście do tematu organów założycielskich. Dzieje się tak głównie za przyczyną negatywnego w tej kwestii stanowiska Ministerstwa Zdrowia oraz NFZ. Interpretacje tych organów administracji oraz podawane komunikaty eliminują możliwość wykonywania usług komercyjnych przez SP ZOZ-y. Jednak uzasadnienia podawanych przyczyn nie sposób odnieść do obowiązującego stanu prawnego.
Warto w tym miejscu wskazać, iż nastąpiło pewnego rodzaju przełamanie twardego stanowiska Ministerstwa Zdrowia. W komunikacie opublikowanym na stronie internetowej z dnia 24 maja 2011 r. wyraźnie dopuszcza możliwość wykonywania odpłatnych świadczeń zdrowotnych przez SP ZOZ-y w razie braku kontraktu w tym zakresie z NFZ. http://www.mz.gov.pl/wwwmz/slajd?mr=m111111&ms=&ml=pl&mi=&mx=0&mt=&my=&ma=0017606
Wynika z tego jasno, iż ustaje nieuzasadniona prawnie uporczywość administracji publicznej szczebla centralnego w negowaniu możliwości pobierania opłat przez publiczne placówki opieki zdrowotnej.
Poza opisanymi okolicznościami faktycznymi dotyczącymi przeszkód o odpłatnej działalności, należy pamiętać o warunkach koniecznych, które SP ZOZ musi spełnić wobec pacjentów, a które wymieniono w treści odpowiedzi na niniejsze pytanie. Dodatkowo wskazuję, iż nie jest prawnie dopuszczalne pobieranie opłat, gdy na mocy obowiązującej umowy – NFZ jest zobowiązany do zapłaty za daną usługę. Stan taki istnieje, gdy SP ZOZ ma zawartą umowę na dany zakres świadczeń i limit na ten zakres się nie wyczerpał.
Paweł Kuśmierek
W szczególności prosimy o wyjaśnienie czy SP ZOZ może pobierać opłaty od osób ubezpieczonych, którym udziela się świadczeń, na które SP ZOZ nie ma kontraktu z NFZ lub po wyczerpaniu kontraktu?
SP ZOZ może pobierać opłaty za udzielone świadczenia zdrowotne od osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym, zarówno w sytuacji, gdy SP ZOZ nie ma zawartej z NFZ umowy na wykonywanie tych świadczeń lub po wyczerpaniu limitu na te świadczenia. Niezbędne jest jednak spełnienie następujących warunków:
a)
pacjent musi być poinformowany o możliwości oczekiwania na wykonanie świadczenia w późniejszym terminie nieodpłatnie (w sytuacji wyczerpania limitu z kontraktu z NFZ) lub też o możliwości wykonania świadczenia nieodpłatnie w innej placówce, w której jest kontrakt na określone świadczenie z NFZ;
b)
musi wyrazić świadomą zgodę na udzielenie świadczenia odpłatnie.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) – u.dz.l. w zasadzie nie zmieniła zasad finansowania świadczeń zdrowotnych w zakresie możliwości wykonywania przez SP ZOZ-y usług komercyjnych. Jak kilkakrotnie wypowiadano się już na łamach niniejszego Serwisu – brak jest przesłanek prawnych eliminujących taką możliwość. Sama ustawa o działalności leczniczej w art. 55 ust. 1 pkt 1 stanowi o możliwości uzyskiwania środków finansowych przez SP ZOZ-y z odpłatnej działalności leczniczej. Zaś art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) kreuje jedynie prawo pacjenta, a nie obowiązek korzystania z leczenie nieodpłatnie w oznaczonym zakresie.
Zatem przepisy nie stanowią przeszkody do uzyskiwania przez SP ZOZ-y dochodów z odpłatnej działalności leczniczej. Najczęstszą przeszkodę w tym względzie stanowi zachowawcze podejście do tematu organów założycielskich. Dzieje się tak głównie za przyczyną negatywnego w tej kwestii stanowiska Ministerstwa Zdrowia oraz NFZ. Interpretacje tych organów administracji oraz podawane komunikaty eliminują możliwość wykonywania usług komercyjnych przez SP ZOZ-y. Jednak uzasadnienia podawanych przyczyn nie sposób odnieść do obowiązującego stanu prawnego.
Warto w tym miejscu wskazać, iż nastąpiło pewnego rodzaju przełamanie twardego stanowiska Ministerstwa Zdrowia. W komunikacie opublikowanym na stronie internetowej z dnia 24 maja 2011 r. wyraźnie dopuszcza możliwość wykonywania odpłatnych świadczeń zdrowotnych przez SP ZOZ-y w razie braku kontraktu w tym zakresie z NFZ. http://www.mz.gov.pl/wwwmz/slajd?mr=m111111&ms=&ml=pl&mi=&mx=0&mt=&my=&ma=0017606
Wynika z tego jasno, iż ustaje nieuzasadniona prawnie uporczywość administracji publicznej szczebla centralnego w negowaniu możliwości pobierania opłat przez publiczne placówki opieki zdrowotnej.
Poza opisanymi okolicznościami faktycznymi dotyczącymi przeszkód o odpłatnej działalności, należy pamiętać o warunkach koniecznych, które SP ZOZ musi spełnić wobec pacjentów, a które wymieniono w treści odpowiedzi na niniejsze pytanie. Dodatkowo wskazuję, iż nie jest prawnie dopuszczalne pobieranie opłat, gdy na mocy obowiązującej umowy – NFZ jest zobowiązany do zapłaty za daną usługę. Stan taki istnieje, gdy SP ZOZ ma zawartą umowę na dany zakres świadczeń i limit na ten zakres się nie wyczerpał.
Paweł Kuśmierek