Czy można udostępnić dokumentację medyczną pacjenta gdy w formie pełnomocnictwa szczególnego upoważnił on osobę fizyczną do uzyskiwania wszelkich danych o swoim stanie zdrowia, w tym dokumentacji medycznej ze wszystkich placówek leczniczych (a nie konkretnego szpitala)?
Pełnomocnictwo do uzyskiwania danych o stanie zdrowia, w tym dokumentacji medycznej – ze wszystkich placówek medycznych – co do zasady jest wystarczającą podstawą udostępnienia dokumentacji medycznej pacjenta. Dodatkowo pełnomocnictwo powinno zawierać oświadczenie mocodawcy o zwolnieniu podmiotu leczniczego z obowiązku zachowania tajemnicy danych osobowych w zakresie objętym upoważnieniem.
Zasady udostępniania dokumentacji medycznej reguluje ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. Nr 52, poz. 417 z późn. zm.) – dalej u.p.p. – oraz w ogólnym zakresie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. Nr 252, poz. 1697). Obecnie dominuje pogląd, zgodnie z którym upoważnienie do udostępnienia dokumentacji medycznej jest prawnie skuteczne jeśli są spełnione następujące minimalne warunki:
a) jest udzielone na piśmie;
b) zawiera dane pacjenta i dane osoby upoważnionej, które pozwalają na dostateczne zidentyfikowanie tych osób (najlepiej jeśli zawiera PESEL);
c) wskazuje w swej treści wyraźne upoważnienie do udostępnienia dokumentacji medycznej (nie musi wymieniać sposobu udostępnienia dokumentacji);
d) wskazuje oświadczenie pacjenta o zwolnieniu podmiotu leczniczego z obowiązku zachowania tajemnicy danych osobowych w zakresie objętym upoważnieniem.
Ani powszechnie obowiązujące przepisy prawa, ani też dotychczasowa praktyka nie obligowały do wskazywania konkretnego podmiotu leczniczego, w którym dokumentacja się znajduje. Jest to logiczna konsekwencja występujących stanów faktycznych, gdzie niejednokrotnie pacjent był leczony w kilku placówkach zdrowotnych. Zdobycie wówczas dla celów ubezpieczeniowych czy sądowych pełnej dokumentacji medycznej wymagając odrębnych upoważnień dla każdej z tych placówek – stanowiłoby zbędne utrudnienie.
W tym miejscu uwagę należy zwrócić na istotne odstępstwa praktyki i interpretacji obowiązujących przepisów prawa co do udostępniania dokumentacji w świetle ochrony danych osobowych. W art. 23 ust. 2 u.p.p. wskazano, iż dane zawarte w dokumentacji medycznej podlegają ochronie opisanej m.in. w przepisach odrębnych, a zatem również w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.). W konsekwencji ich udostępnianie może następować – w przypadku udzielenia pełnomocnictwa do udostępnienia dokumentacji – w zasadzie wyłącznie po zwolnieniu przez pacjenta z obowiązku zachowania tajemnicy danych osobowych. W praktyce tymczasem niejednokrotnie wydanie dokumentacji następuje bez klauzuli zwalniającej z ochrony danych – przyjmując niejako dorozumiane zwolnienie z ochrony przez samo udzielenie pełnomocnictwa. Jest to praktyka nieprawidłowa.
Podsumowując więc, dla prawidłowej ochrony danych pacjenta, jak również w celu należytego zabezpieczenia podmiotu leczniczego przed roszczeniami osób trzecich związanych z bezprawnych udostępnieniem danych osobowych z dokumentacji medycznej – upoważnienie do udostępnienia dokumentacji medycznej winno zawierać wszystkie wymienione na wstępie minimalne elementy.
Katarzyna Fortak-Karasińska, Paweł Kuśmierek
Pełnomocnictwo do uzyskiwania danych o stanie zdrowia, w tym dokumentacji medycznej – ze wszystkich placówek medycznych – co do zasady jest wystarczającą podstawą udostępnienia dokumentacji medycznej pacjenta. Dodatkowo pełnomocnictwo powinno zawierać oświadczenie mocodawcy o zwolnieniu podmiotu leczniczego z obowiązku zachowania tajemnicy danych osobowych w zakresie objętym upoważnieniem.
Zasady udostępniania dokumentacji medycznej reguluje ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. Nr 52, poz. 417 z późn. zm.) – dalej u.p.p. – oraz w ogólnym zakresie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. Nr 252, poz. 1697). Obecnie dominuje pogląd, zgodnie z którym upoważnienie do udostępnienia dokumentacji medycznej jest prawnie skuteczne jeśli są spełnione następujące minimalne warunki:
a) jest udzielone na piśmie;
b) zawiera dane pacjenta i dane osoby upoważnionej, które pozwalają na dostateczne zidentyfikowanie tych osób (najlepiej jeśli zawiera PESEL);
c) wskazuje w swej treści wyraźne upoważnienie do udostępnienia dokumentacji medycznej (nie musi wymieniać sposobu udostępnienia dokumentacji);
d) wskazuje oświadczenie pacjenta o zwolnieniu podmiotu leczniczego z obowiązku zachowania tajemnicy danych osobowych w zakresie objętym upoważnieniem.
Ani powszechnie obowiązujące przepisy prawa, ani też dotychczasowa praktyka nie obligowały do wskazywania konkretnego podmiotu leczniczego, w którym dokumentacja się znajduje. Jest to logiczna konsekwencja występujących stanów faktycznych, gdzie niejednokrotnie pacjent był leczony w kilku placówkach zdrowotnych. Zdobycie wówczas dla celów ubezpieczeniowych czy sądowych pełnej dokumentacji medycznej wymagając odrębnych upoważnień dla każdej z tych placówek – stanowiłoby zbędne utrudnienie.
W tym miejscu uwagę należy zwrócić na istotne odstępstwa praktyki i interpretacji obowiązujących przepisów prawa co do udostępniania dokumentacji w świetle ochrony danych osobowych. W art. 23 ust. 2 u.p.p. wskazano, iż dane zawarte w dokumentacji medycznej podlegają ochronie opisanej m.in. w przepisach odrębnych, a zatem również w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.). W konsekwencji ich udostępnianie może następować – w przypadku udzielenia pełnomocnictwa do udostępnienia dokumentacji – w zasadzie wyłącznie po zwolnieniu przez pacjenta z obowiązku zachowania tajemnicy danych osobowych. W praktyce tymczasem niejednokrotnie wydanie dokumentacji następuje bez klauzuli zwalniającej z ochrony danych – przyjmując niejako dorozumiane zwolnienie z ochrony przez samo udzielenie pełnomocnictwa. Jest to praktyka nieprawidłowa.
Podsumowując więc, dla prawidłowej ochrony danych pacjenta, jak również w celu należytego zabezpieczenia podmiotu leczniczego przed roszczeniami osób trzecich związanych z bezprawnych udostępnieniem danych osobowych z dokumentacji medycznej – upoważnienie do udostępnienia dokumentacji medycznej winno zawierać wszystkie wymienione na wstępie minimalne elementy.
Katarzyna Fortak-Karasińska, Paweł Kuśmierek