Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawo i Zdrowie

Mamy wątpliwość dotyczącą udzielania informacji na temat przebiegu leczenia pacjentów firmom ubezpieczeniowym. Obecnie przesyłane są z firm ubezpieczeniowych pisma z prośbą o udostępnienie danych medycznych bez oryginalnego podpisu podpisującego, lecz jedynie kopie lub faksymile, bez podpisu za zgodność z oryginałem, bez podpisu pacjenta pozwalającego na udostępnianie dokumentacji. Czasami firmy dołączają oświadczenie, że posiadają taką zgodę. Oczywiście widziałam Państwa interpretację, że firmy nie muszą wysyłać kopii tych zgód pacjentów, a jedynie oświadczenie. Niestety w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta jest zapis, że można udostępnić informacje za zgodą pacjenta.

Dlaczego firmy zostały zwolnione z obowiązku przedstawienia chociażby kopii takich zgód i dlaczego takie oświadczenia zakłady opieki zdrowotnej muszą respektować?

Tym bardziej, że trudno jest ocenić przy tak wielkiej różnorodności czy firma która się zwraca o udostępnienie danych jest w ogóle firmą ubezpieczeniową.

W jaki sposób postąpić, aby wyeliminować możliwość udostępnienia informacji medycznych pacjenta podmiotom nieuprawionym?

Odpowiedź:

W zakresie udostępniania danych medycznych zakładom ubezpieczeń należy rozróżnić dwie sytuacje: udostępnianie informacji nieprzetworzonej, tj. dokumentacji medycznej w takiej formie i treści, w jakiej została ona sporządzona, oraz udostępnienie informacji przetworzonej, tj. informacji o stanie zdrowia. W pierwszym przypadku udostępnienie wymaga bezwzględnie zgody pacjenta. Natomiast udzielenie informacji wymaga jedynie oświadczenia o posiadaniu takiej zgody, przy czym wnioskodawcą może być wówczas jedynie lekarz. Wykaz zakładów ubezpieczeń znajduje się na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego.

Uzasadnienie:

W zakresie udostępniania danych medycznych zakładom ubezpieczeń należy rozróżnić dwie sytuacje:

1) udostępnianie informacji nieprzetworzonej, tj. dokumentacji medycznej w takiej formie i treści, w jakiej została ona sporządzona,

2) udostępnienie informacji przetworzonej, tj. informacji o stanie zdrowia stanowiącej zbiór danych z dokumentacji medycznej zawierający jedynie wybrane i żądane przez zakład ubezpieczeń informacje oraz inne dodatkowe wnioski.

Odnośnie udostępnienia dokumentacji medycznej - w świetle art. 26 ust. 3 pkt 7 ustawa 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 poz. 159 z późn. zm.) zakładom ubezpieczeń przysługuje uprawnienie do udostępniania im dokumentacji medycznej pacjentów, zarówno w formie osobistego wglądu do dokumentacji, jak i żądania wydania wyciągów oraz kserokopii. Warunkiem korzystania z tego typu uprawnień jest przedłożenie przez zakład ubezpieczeń pisemnej zgody pacjenta albo jego przedstawiciela ustawowego na udostępnienie jego dokumentacji medycznej.

Inaczej przedstawia się kwestia prawa do określonych informacji (bez względu do samej dokumentacji medycznej), które może się odbywać się w trybie art. 22 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1206 z późn. zm.) - dalej u.dz.u. Zgodnie z powyższym przepisem zakład ubezpieczeń może uzyskać odpłatnie od podmiotów wykonujących działalność leczniczą, które udzielały świadczeń zdrowotnych ubezpieczonemu lub osobie, na rachunek której ma zostać zawarta umowa ubezpieczenia, informacje o okolicznościach związanych z:

1) oceną ryzyka ubezpieczeniowego i weryfikacją podanych przez tę osobę danych o jej stanie zdrowia,

2) ustaleniem prawa tej osoby do świadczenia z zawartej umowy ubezpieczenia i wysokością tego świadczenia,

3) informacją o przyczynie śmierci ubezpieczonego, z wyłączeniem wyników badań genetycznych (art. 22 ust. 1 u.dz.u.), oraz

4) informacjami niezbędnymi zakładowi ubezpieczeń do ustalenia prawa tej osoby do odszkodowania lub świadczenia, a także określenia jego wysokości (art. 23 u.dz.u.).

Informacja taka ma zawsze charakter przetworzony, a zatem wymagający nakładu pracy po stronie personelu medycznego, a nie jedynie skserowania dostępnej dokumentacji.

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i trybu udzielania zakładom ubezpieczeń przez podmioty wykonujące działalność leczniczą informacji o stanie zdrowia ubezpieczonych lub osób, na rzecz których ma zostać zawarta umowa ubezpieczenia, oraz sposobu ustalania wysokości opłat za udzielenie tych informacji (Dz. U. poz. 605), określającym szczegółowy tryb postępowania zakres informacji udzielanych zakładom ubezpieczeń obejmuje:

1) informacje o przyczynach hospitalizacji, wykonanych w jej trakcie badaniach diagnostycznych i ich wynikach, innych udzielonych świadczeniach zdrowotnych, wynikach leczenia i rokowaniach oraz o wynikach sekcji zwłok, jeżeli została przeprowadzona,

2) informacje o przyczynach leczenia ambulatoryjnego, wykonanych w jego trakcie badaniach diagnostycznych i ich wynikach, innych udzielonych świadczeniach zdrowotnych, wynikach leczenia i rokowaniach,

3) informacje o wynikach przeprowadzonych konsultacji.

W stosunku do obowiązującego poprzednio rozporządzenia uzupełniono zakres informacji jedynie o rokowania w wypadku leczenia ambulatoryjnego.

Zatem odmiennie niż w wypadku udostępniania dokumentacji medycznej, o udzielenie informacji może występować jedynie lekarz, a nie inny pracownik, upoważniony przez zakład ubezpieczeń. Różnicą jest również zawarcie w wystąpieniu jedynie oświadczenia o posiadaniu zgody pacjenta albo jego przedstawiciela ustawowego, bez konieczności załączania tejże zgody.

Wykaz zarejestrowanych zakładów ubezpieczeń publikowany jest na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego:

www.knf.gov.pl/dla_rynku/PODMIOTY_rynku/Podmioty_rynku_ubezpieczeniowego/index.html

i w oparciu o tam zamieszczoną informację można każdorazowo ustalić czy wnioskodawca posiada taki status.

Iwona Kaczorowska-Kossowska, autorka współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie

Odpowiedzi udzielono 21.12.2015 r.