Pytanie
Czy z rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie sposobu organizacji obsługi bibliotecznej w podmiotach leczniczych oraz sposobu współdziałania bibliotek publicznych w wykonywaniu tej obsługi wynika konieczność założenia punktu bibliotecznego w szpitalu uzdrowiskowym?
Odpowiedź
Z uwagi na fakt, że szpital uzdrowiskowy jest zakładem lecznictwa uzdrowiskowego, w którym wykonuje się stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, podmiot leczniczy go prowadzący jest zobowiązany zapewnić pacjentom obsługę biblioteczną. Obsługa ta może być realizowana w formie biblioteki lub punktu bibliotecznego zorganizowanego przez sam podmiot leczniczy albo w formie filii lub punktu bibliotecznego zorganizowanego we współpracy z biblioteką publiczną na podstawie zawartego porozumienia. Z obowiązku zapewnienia obsługi bibliotecznej zwolnione są te podmioty lecznicze, w których wykonuje się wyłącznie świadczenia zdrowotne z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie nieprzekraczającym 24 godzin.
Uzasadnienie
Działalność szpitali uzdrowiskowych uregulowana jest w ustawie z 28 lipca 2005 roku o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 651 z późn. zm.) - dalej u.l.u., dodatkowo art. 15 u.l.u. w zakresie nieuregulowanym w ustawie co do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego odsyła do przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 roku poz. 217) - dalej u.dz.l. Działalność bibliotek natomiast, znajduje swoje uregulowanie w ustawie z 27 czerwca 1997 roku o bibliotekach (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 642 z późn. zm.) - dalej u.o.b.
Podstawą do prowadzenia działalności bibliotecznej w podmiotach leczniczych jest art. 26 ust. 1 u.o.b., który stanowi, iż biblioteki prowadzone są między innymi w podmiotach leczniczych – celem jest zapewnienie obsługi bibliotecznej specjalnych grup użytkowników (w tym wypadku – przede wszystkim pacjentów). Szczegółowe zasady organizacji bibliotek w podmiotach leczniczych wynikają z wydanego na podstawie art. 26 ust. 2 u.o.b. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 grudnia 2012 r. sprawie sposobu organizacji obsługi bibliotecznej w podmiotach leczniczych oraz sposobu współdziałania bibliotek publicznych w wykonywaniu tej obsługi (Dz. U. poz. 1406) - dalej r.o.b.
Rozporządzenie to było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 26 września 2000 roku w sprawie zasad organizacji obsługi bibliotecznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz zasad współdziałania bibliotek publicznych w wykonywaniu tej obsługi (Dz. U. Nr 91, poz. 1014 z późn. zm.), które straciło moc obowiązującą w dniu 2 lipca 2012 roku w związku z treścią art. 5 pkt 7 w zw. z art. 13 pkt 3 ustawy z dnia 31 sierpnia 2011 roku o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 207, poz. 1230).
Z brzmienia § 1 ust. 1 r.o.b. wynika, że podmiot leczniczy wykonujący działalność w zakresie stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić obsługę biblioteczną pacjentów. Z obowiązku tego zwolnione są te podmioty, które wykonują działalność leczniczą wyłącznie w zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie nieprzekraczającym 24 godzin. Obsługa biblioteczna może być realizowana w jednej z czterech form: biblioteki utworzonej przez podmiot leczniczy lub punktu bibliotecznego takiej biblioteki albo filii lub punktu bibliotecznego biblioteki publicznej (§ 1 ust. 1 pkt 1 i 2 r.o.b.). Współpraca z biblioteką publiczną wymaga zawarcia z nią przez podmiot leczniczy porozumienia, które reguluje organizację i funkcjonowanie filii lub punktu bibliotecznego.
Regulacja § 1 ust. 1 r.o.b. odpowiada co do zasady treści § 1 poprzednio obowiązującego rozporządzenia, który również nakładał na zakłady opieki zdrowotnej udzielające całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych obowiązek zapewnienia pacjentom obsługi bibliotecznej.
Co do zakresu pojęcia "obsługa biblioteczna" sięgnąć trzeba do art. 4 ust. 1 pkt 2 u.o.b., który stanowi, że do podstawowych zadań biblioteki należy obsługa użytkowników, przede wszystkim udostępnianie zbiorów oraz prowadzenie działalności informacyjnej, zwłaszcza informowanie o zbiorach własnych, innych bibliotek, muzeów i ośrodków informacji naukowej, a także współdziałanie z archiwami w tym zakresie.
Z powyższego zestawienia wynika, że udzielenie odpowiedzi na postawione pytanie wymaga sprawdzenia, czy działalność szpitala uzdrowiskowego jest równoznaczna z działalnością podmiotu leczniczego wykonującego działalność w zakresie stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych. Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Znajduje ona potwierdzenie bezpośrednio w treści przepisów ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym. Po pierwsze, zgodnie z art. 2 pkt 10 u.l.u. zakładem lecznictwa uzdrowiskowego jest przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne lub stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, działające na obszarze uzdrowiska (...). Oznacza to, że obowiązek zapewnienia obsługi bibliotecznej pacjentów dotyczyć będzie nie wszystkich zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, ale tylko tych, które w swojej działalności udzielają stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych. Istota działalności szpitala uzdrowiskowego, który zgodnie z art. 6 pkt 1 u.l.u. jest jednym z "typów" zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, jest właśnie udzielanie stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych – wynika to z treści art. 8 u.l.u., który wymienia je wśród podstawowych zadań szpitala uzdrowiskowego. Dla przypomnienia, dodać należy, że zgodnie z art. 8 pkt 1 u.dz.l. stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne mogą mieć charakter świadczeń szpitalnych lub świadczeń innych niż szpitalne, które szczegółowo charakteryzuje art. 9 u.dz.l. Może zatem zdarzyć się tak, że szpital uzdrowiskowy prowadzi działalność wyłącznie w zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie nieprzekraczającym 24 godzin (ale muszą być w nim udzielanie tylko takie świadczenia) i wtedy będzie zwolniony z obowiązku zapewnienia obsługi bibliotecznej pacjentów.
Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie
Biblioteka obowiązkowa w szpitalu uzdrowiskowym
Podmiot leczniczy prowadzący szpital uzdrowiskowy jest zobowiązany zapewnić pacjentom obsługę biblioteczną. Z obowiązku takiego zwolnione są te podmioty lecznicze, w których wykonuje się wyłącznie świadczenia zdrowotne z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie nieprzekraczającym 24 godzin