Patronat nad akcją objęło Polskie Towarzystwo Hepatologiczne.

Sondaż zaprezentowano w czwartek na konferencji prasowej w Warszawie. Został on przeprowadzony przez grupę badawczą Ipsos w październiku 2013 r. wśród 1005 osób w wieku 15 lat i więcej.

Choć wiedzę na temat wątroby zadeklarowało 72 proc. badanych, to niecała połowa z nich faktycznie potrafiła wskazać przynajmniej jedną z najważniejszych funkcji tego narządu. Najczęściej podawano: oczyszczanie organizmu z toksyn (41 proc. badanych) oraz produkcję i wydzielanie żółci potrzebnej w procesie trawienia (38 proc.).

Jak wyjaśnił obecny na konferencji prezes Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego prof. Robert Flisiak wątroba jest największym narządem wewnętrznym człowieka. Zależy od niej sprawne działanie całego ciała.

„Jest to największe laboratorium chemiczne naszego organizmu. Zachodzi w niej synteza różnych substancji: hormonów, enzymów, białek transportujących, które są niezbędne do funkcjonowania innych narządów” – tłumaczył specjalista.

Inną kluczową rolą wątroby jest oczyszczanie organizmu z toksyn i filtrowanie krwi. Trafiają do niej zarówno pożyteczne, jak i szkodliwe, a nawet groźne dla życia substancje. „Te szkodliwe są w wątrobie przetwarzane do takiej formy, która będzie szybko i bezpiecznie wydalona z organizmu, bez czynienia mu szkody” – powiedział prof. Flisiak.

Narząd ten stanowi również ważną linię obrony organizmu przed drobnoustrojami. Przez niego przepływa cała krew, która jest filtrowana i wychwytywane są z niej czynniki zakaźne.

W wątrobie magazynowane są cukry, białka i tłuszcze. W razie potrzeby uwalniana jest z niej glukoza, która stanowi paliwo dla mózgu i dla całego organizmu. Natomiast nadmierne gromadzenie tłuszczów może być dla wątroby bardzo szkodliwe i prowadzić do jej stłuszczenia. W narządzie tym magazynowane są ponadto różne witaminy (A, D, K, B12 i C) oraz składniki mineralne (np. miedź, żelazo).

Wątroba wydziela też żółć, niezbędną do trawienia, zwłaszcza ciężkostrawnych pokarmów. Pomaga również utrzymać właściwą ciepłotę ciała, wymieniał ekspert.

Zaznaczył, że o wątrobę warto troszczyć się regularnie. Z najnowszych badań wynika jednak, że stara się to robić tylko 27 proc. Polaków. Najczęściej stosują w tym celu zdrową, mniej tłustą dietę - 68 proc., unikają picia alkoholu lub nadużywania go - 29 proc.

Według prof. Flisiaka, aby dobrze dbać o ten narząd należy być aktywnym fizycznie, prowadzić regularny tryb życia, stosować zdrową, niezbyt tłustą dietę, nie nadużywać leków i aplikować je tylko zgodnie z zaleceniami lekarza. Ważna jest również profilaktyka zakażeń wirusami zapalenia wątroby typu B (HBV) oraz C (HCV), które niszczą wątrobę i mogą doprowadzić do jej zwłóknienia, marskości oraz raka.

Tylko 35 proc. uczestników najnowszego sondażu wskazało, że wie jakie badania wykonać, by wykryć nieprawidłowości w działaniu wątroby. 72 proc. tej grupy wskazało badanie ogólne krwi, a 50 proc. - badanie USG wątroby. USG pozwala ocenić strukturę i rozmiary narządu, a także sprawdzić drogi żółciowe. Zaobserwowanie w nim jakichś nieprawidłowości jest podstawą do pogłębionej diagnostyki chorób wątroby.

W ramach akcji „Pierwsze Ogólnopolskie Badanie Wątroby” w dniach 14 października - 5 listopada 2013 r. wykonano USG wątroby u blisko 2 600 osób w 15 miastach Polski. 76 proc. z nich miało więcej niż 60 lat. Powiększenie wątroby stwierdzono u 25 proc. mężczyzn i 13 proc. kobiet. Z kolei tzw. wzmożoną echogenność (czyli zdolność do odbijania fal elektromagnetycznych) zaobserwowano u blisko połowy panów (48 proc.) i 37 proc. kobiet. Echogenność ta może świadczyć o stłuszczeniu wątroby, stanie zapalnym, a nawet jej marskości.