Zmiany wprowadziła nowelizacja ustawy Karta Nauczyciela, ustawy o instytutach badawczych, ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Jak wyjaśniali autorzy projektu zmian - konieczność wprowadzenia możliwości waloryzacji opłat za studia wynika z bieżącej sytuacji ekonomicznej, w szczególności z aktualnego wskaźnika inflacji, którego przy tworzeniu pierwotnych przepisów nie można było przewidzieć.
Będzie łatwiej utworzyć nowy kierunek lekarski - projekt już w Sejmie>>
Waloryzacja o wskaźnik inflacji
Chodzi o zmianę art. 80 ust. 3 Prawa o szkolnictwie wyższym (d. PSWiN). Dotychczas zakazywał on podnoszenia opłat do czasu ukończenia studiów przez osoby przyjęte na studia na dany rok akademicki. Nie dotyczy to zwiększania wysokości opłat za prowadzenie zajęć nieobjętych programem studiów oraz za korzystanie z domów studenckich i stołówek studenckich. Po zmianach można to będzie robić raz w roku - maksymalna podwyżka nie może być większa niż wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedni. Po drugie, skumulowane wzrosty nie będą mogły przekroczyć 30 proc. całego czesnego. Dobrą wiadomością dla obecnie studiujących jest to, że przepisy stosowane będą do opłat pobieranych od osób, które zostały przyjęte na pierwszy rok studiów, począwszy od roku akademickiego 2023/2024.
Od 1 października art. 80 ust. 3 Prawa o szkolnictwie wyższym będzie brzmi: "Do czasu ukończenia studiów przez osoby przyjęte na studia na dany rok akademicki uczelnia nie może wprowadzić dla nich nowych opłat, a zwiększenia wysokości opłat, o których mowa w ust. 2, może dokonać raz w roku akademickim i nie więcej niż o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym, ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672), łącznie nie więcej niż o 30 proc. wysokości tych opłat."
Czytaj w LEX: Monitorowanie i ocena kontroli zarządczej w uczelniach wyższych >
- W tak bardzo dynamicznie zmieniających się czasach – jak te obecne – oczywistym jest fakt, iż wspomniane zmiany dotkną każdego sektora naszego życia - mówił Prawo.pl Kewin Lewicki, przewodniczący Parlamentu Studentów RP w trakcie prac parlamentarnych nad nowelizacją. - Edukacja jest jednym z jego filarów, dlatego też rozważne podejście do tego aspektu, leży w społecznym interesie nas wszystkich. Mając na uwadze ten niezwykle istotny fakt rozumiemy, iż zwiększenie czesnego za studia, o wskaźnik inflacji, jest rozwiązaniem potrzebnym i poniekąd wymuszonym przez otaczającą nas rzeczywistość - wskazywał. Dodał, że niezbędne było również uzależnienie kryterium dochodowego od płacy minimalnej. - Trudno bowiem przewidzieć takie sytuacje jak pandemia koronawirusa czy wybuch wojny w Ukrainie. Te i wiele innych czynników zaowocowało wzrostem cen energii, światła itp. A to z kolei przekłada się na szeroko rozumianą eksploatację i związane z nią koszty kształcenia - tłumaczył Kewin Lewicki.
Zmiany także dla doktorantów - opłaty za postępowanie na innej uczelni
Autorzy nowelizacji zaproponowali też doprecyzowanie art. 182 ust. 4 PSWiN - po zmianach będzie on wskazywał, że możliwość bezpłatnego przeprowadzenia postępowania w sprawie nadania stopnia doktora dotyczy wyłącznie rozprawy doktorskiej przygotowanej i złożonej w ramach kształcenia w szkole doktorskiej.
Sprawdź w LEX: Czy doktorant pobierający stypendium doktoranckie może być uczestnikiem PPK? >
- Przepis jasno wskaże, iż osoba, która ukończyła kształcenie w szkole doktorskiej, nie będzie ponosiła kosztów postępowania w sprawie nadania stopnia doktora wyłącznie wówczas, gdy podmiot doktoryzujący będzie tożsamy z podmiotem, w którym ukończyła ona ww. kształcenie - tłumaczy serwisowi Prawo.pl dr hab. Grzegorz Krawiec, prof. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Chodzi tu o uniknięcie sytuacji, w której osoba, która ukończyła kształcenie w szkole doktorskiej i uzyskała stopień doktora w tym podmiocie, będzie ubiegała się w nim (w trybie eksternistycznym) ponownie o nadanie tego stopnia (np. w innej dyscyplinie naukowej albo artystycznej), wnioskując o zwolnienie z kosztów postępowania awansowego w związku z zakończeniem w przeszłości kształcenia w szkole doktorskiej. Jak wyjaśniali autorzy noweli, zmiana rozstrzygnie też, co z kosztami, gdy uczestnik szkoły doktorskiej, który zakończył kształcenie w szkole prowadzonej przez podmiot X, złożył wniosek o przeprowadzenie tego postępowania w podmiocie Y. Zgodnie z art. 182 ust. 3 PSWiN wysokość opłaty za przeprowadzenie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora nie może przekraczać jego kosztów, uwzględniających w szczególności koszty wynagrodzeń promotora lub promotorów, promotora pomocniczego i recenzentów.
Czytaj w LEX: Kała Dariusz P., Szczegółowe przesłanki nadania stopnia doktora habilitowanego >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.