Gowin: nowy algorytm nie spowoduje zwolnień na uczelniach

Wprowadzenie nowych zasad finansowania nie będzie skutkowało masowymi zwolnieniami nauczycieli akademickich. Wprost przeciwnie, będzie zachętą do zwiększania kadry powiedział podczas spotkania z dziennikarzami Jarosław Gowin, wicepremier i minister nauki i szkolnictwa wyższego.

Nowy algorytm to kolejny po deregulacji oraz konkursie na Ustawę 2.0 sposób na poprawę sytuacji polskich uczelni. Minister Gowin wraz z wiceminister Teresą Czerwińską zaprezentowali w poniedziałek 21 listopdada br. kluczowe założenia nowego rozporządzenia w sprawie sposobu podziału dotacji dla uczelni, które zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2017 roku.

Jak mówili, punktem wyjścia do zmian było przeświadczenie, że dotychczasowy sposób finansowania promuje masowość, a nie jakość kształcenia. Rozwiązaniem tego stanu rzeczy jest wprowadzenie mechanizmów projakościowych do zasad podziału środków, a także uproszczenie istniejącego algorytmu. Zmiany są ponadto odpowiedzią na dynamicznie zmieniającą się sytuację gospodarczą i demograficzną w Polsce. Tak poważne kwestie, jak formułowanie nowych zasad przyznawania dotacji, nie mogły odbyć się bez szerokich konsultacji społecznych. Wskutek rozmów ze środowiskiem akademickim ministerstwo wprowadziło szereg rozwiazań, stabilizujących finanse uczelni. 

Prace nad nowymi zasadami podziału środków rozpoczęły się w kwietniu 2016 r. Przygotowaniem nowej koncepcji zajął się zespół kierowany przez podsekretarz stanu, dr hab. Teresę Czerwińską. Jego głównym zadaniem było opracowanie nowego mechanizmu podziału dotacji podstawowej, który pozwoliłby na premiowanie jakości dydaktycznej, doskonałości naukowej oraz wspierał procesy umiędzynarodowienia.

Stopniowe obniżanie stałej przeniesienia
Jedną z najważniejszych wprowadzonych zmian jest zmniejszenie tzw. stałej przeniesienia z 65% do 50%, która zacznie obowiązywać od stycznia 2018 roku. Stała przeniesienia to część dotacji, jaką otrzymuje uczelnia na podstawie wyników z poprzedniego roku. Zmniejszenie tego czynnika będzie zachętą dla rektorów do szybszych i efektywniejszych zmian. Jednocześnie resort nauki zadbał o to, aby zmiany algorytmu nie wpłynęły na kondycję finansową żadnej uczelni, wprowadzając tzw. bezpiecznik, który ograniczy spadek i wzrost dotacji do 5% w pierwszym roku obowiązywania rozporządzenia.

Wychodząc naprzeciw postulatom zgłaszanym podczas konsultacji społecznych, ustalono, że dla uczelni nadzorowanych przez MNiSW stała przeniesienia w pierwszym roku obowiązywania rozporządzenia (czyli 2017) wyniesie 57%.
Według ministra zalety tej zmiany to:
- zmniejszenie stałej przeniesienia zwiększy znaczenie bieżących parametrów uwzględnianych w algorytmie;
- pięcioprocentowy korytarz ograniczający spadek i wzrost zagwarantuje stabilności finansową uczelni;

Zmodyfikowanie i  uproszczenie wskaźnika dostępności dydaktycznej
Modyfikacja wskaźnika dostępności dydaktycznej to kolejna kluczowa zmiana, jaką wprowadzi MNiSW. Najbardziej optymalny wskaźnik dla SSR (Student Staff Ratio), który określa stosunek liczbowy kadry do studentów, wynosić będzie 1 do 11-13. W związku z tym, że określenie przedziału referencyjnego dla SSR na tym poziomie wywołało w środowisku akademickim obawy, odstąpiono od mechanizmu redukcji liczby studentów zaliczanych do podziału dotacji, dla których SSR jest poniżej 11. Złagodzono jednocześnie działanie wskaźnika dla uczelni, dla których SSR jest znacznie powyżej 13. Tym samym wprowadzono kolejny mechanizm zabezpieczającym finanse uczelni, które swoją działalność opierały głównie na masowości kształcenia. Jednocześnie nadal utrzymana jest silna zachęta do rozważnego procesu przyszłych rekrutacji na studia.

– Chciałbym rozwiać wątpliwości tych, którzy obawiają się, że wskutek wprowadzanych zmian dojdzie z jednej strony do redukcji etatów lub – z drugiej – usuwania studentów z uczelni. Zależy nam przede wszystkim na podniesieniu jakości kształcenia, a więc dobru studentów. Jeżeli do czegoś namawiamy rektorów, to do zwiększenia liczby nauczycieli akademickich po to, aby studenci mieli jak najlepsze wsparcie ze strony kadry naukowej – podkreślił Jarosław Gowin.
 

Według MNiSW zalety nowego systemu to:
- zmiana wskaźnika dostępności dydaktycznej będzie w istotny sposób wspierała wysoką jakość kształcenia;
- poprzez złagodzenie działania wskaźnika dla uczelni, dla których SSR jest znacznie powyżej 13, ministerstwo wprowadziło kolejny mechanizm zabezpieczającym finanse szkół wyższych;
- uwzględnienie projektów realizowanych przez uczelnie w ramach POWER - projekty realizowane w ramach działań 1–3 III osi priorytetowej dotyczą jakości kształcenia kadr, co wprost wpisuje się w stawiane przed uczelniami cele i pożądane kierunki zmian.