Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawa o odpadach zmieniły się od nowego roku. Przewidują inny sposób obliczania poziomu recyklingu – ma się odnosić do wszystkich wytworzonych odpadów, a nie jak za 2020 rok – do czterech frakcji. Tymczasem samorządowcy chcą zmian – ich zdaniem ostatnie zmiany w prawie nadal nie rozwiązują istotnych problemów zgłaszanych przez środowiska samorządowe.
Nowelizacja ustawy o czystości i porządku w gminach
Zmiany w ustawie o czystości i porządku w gminach wprowadzane są za pomocą dwóch aktów prawnych. Pierwszym z nich jest ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, która została opublikowana w Dzienniku Ustaw 28 grudnia.
Daniel Chojnacki, radca prawny z kancelarii Domański Zakrzewski Palinka wyjaśnia, że zmiany zawarte w ustawie mają na celu m.in. zagwarantowanie osiągnięcia przez gminy poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych. Ma się to odbyć poprzez:
- wprowadzenie przepisu dotyczącego obliczania poziomu recyklingu i przygotowanie do ponownego użycia za rok 2020 nadal metodą odnoszącą się do 4 frakcji odpadów. Metoda odnosząca się do wszystkich wytworzonych odpadów będzie miała zastosowanie dopiero do obliczania poziomu od roku 2021.
- zobowiązanie gmin do osiągnięcia za 2020 r. poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50 proc. wagowo.
- uszczegółowienie, że 55-proc. poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia w odniesieniu do wszystkich wytworzonych odpadów gminy będą musiały osiągnąć dopiero w 2025 r. oraz odpowiednio 60 proc. i 65 proc. za rok 2030 oraz 2035.
- usunięcie z ustawy o odpadach 30-proc. limitu udziału termicznego przekształcania odpadów komunalnych i pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych.
Apel środowisk samorządowych o dalsze zmiany
Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin i Powiatów apeluje o utrzymanie sposobu obliczenia poziomów recyklingu z zachowaniem dotychczasowych frakcji odniesienia tj. papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła także w 2021 r.
Chcą też, aby w przypadku gmin, które selektywnie zbierają popiół, a który w przygotowywanym projekcie rozporządzenia ma zostać dopuszczony do odzysku na składowiskach, zaliczać do poziomu odzysku lub alternatywnie wyłączyć go z masy odpadów, od której wylicza się poziom recyklingu.
Śląscy samorządowcy postulują następujące zmiany:
- konieczność utworzenia sieci instalacji do zagospodarowania odpadów każdego rodzaju,
- zapewnienie funkcjonowania rynku zbytu produktów powstających z odpadów w instalacjach przetwarzania odpadów,
- ustalenie wysokości i sposobu redystrybucji środków finansowych z kar i opłat, w tym m.in. postulowane wcześniej obniżenie opłaty za składowanie odpadów - tzw. opłaty marszałkowskiej, pełne finansowanie z opłat za korzystanie ze środowiska usuwania przez gminy porzuconych odpadów niebezpiecznych,
- ustalenie odpowiedniej wysokości i redystrybucji środków z systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP),
- urealnienie zasad wydawania zezwoleń na przetwarzanie, transport czy magazynowanie odpadów wraz z kontrolą tej działalności,
- wprowadzenie zasady finansowania systemów gospodarki odpadami zgodnie z regułą „zanieczyszczający płaci” - zakazującej wprost dopłacania do nich z budżetów gminnych.
Cena promocyjna: 11.9 zł
|Cena regularna: 119 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 89.25 zł
Planowana jest zmiana ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw
Kolejne zmiany w ustawie o czystości i porządku w gminach przewidziane są w projekcie zmiany ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, który jest w fazie konsultacji publicznych i zakłada nałożenie obowiązku ograniczenia składowania na gminy w celu osiągnięcia obowiązku zmniejszenia do 2035 r. do 10 proc. ilości składowanych odpadów komunalnych. Zakłada też wyłączenie odpadów budowlanych z definicji odpadów komunalnych. - W związku z tym dla odpadów budowlanych i rozbiórkowych nie będą wymagane poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami – podkreśla mec. Chojnacki.
Planowane są też zmiany mające na celu implementowanie unijnych przepisów w zakresie Gospodarki Obiegu Zamkniętego (GOZ) i Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) a także planowaną aktualizację KPGO oraz zwiększającej się roli zielonych zamówień publicznych.
Czytaj także: Jest projekt ws. indywidualnego rozliczania segregacji śmieci>>
Plany legislacyjne wprowadzenia Gospodarki Obiegu Zamkniętego (GOZ) i Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP)
W związku z przyjęciem przez Państwa Członkowskie UE tzw. pakietu odpadowego (nowelizacji sześciu dyrektyw z zakresu gospodarki odpadami), Polska rozpoczęła pracę nad transpozycją przepisów dyrektyw do porządku prawnego poprzez nowelizację ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw.
Głównym założeniem projektowanej nowelizacji jest wdrożenie sytemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, zgodnie z którym producent ma współdzielić koszty selekcji, recyklingu i utylizacji odpadów, które powstały z jego produktów. Koszty gospodarowania odpadami, w tym koszty związane z niezbędną infrastrukturą i jej eksploatacją, będą ponoszone przez pierwotnego wytwórcę odpadów lub przez obecnego lub poprzedniego posiadacza odpadów. Do kosztów tych zalicza się co najmniej koszty: selektywnej zbiórki odpadów powstałych z produktów, a następnie ich transportu i przetwarzania, informowania posiadaczy odpadów powstałych z produktów o środkach służących zapobieganiu powstawaniu odpadów, o zakładach zajmujących się ponownym użyciem i przygotowaniem do ponownego użycia, o systemach odbioru i zbierania odpadów oraz o zapobieganiu zaśmiecaniu.
Dla osiągnięcia obowiązku zmniejszenia do 2035 r. do 10 proc. ilości składowanych odpadów komunalnych planowane jest nałożenie obowiązku ograniczenia składowania na gminy.
Plany aktualizacji KPGO i WPGO
Wobec nowych obowiązków dla państw członkowskich, zostaną rozszerzone przepisy dotyczące zakresu planów gospodarki odpadami. Zakres Krajowego planu gospodarki odpadami (KPGO), zawierający program zapobiegania powstawaniu odpadów, zostanie poszerzony. Wskazane w nim zostaną stosowne działania w zakresie środków służących zapobieganiu powstawaniu odpadów, m.in. zagadnienia dotyczące zapobiegania powstawaniu odpadów żywności oraz zagospodarowanie surowcami krytycznym.
Natomiast w wojewódzkich planach gospodarki odpadami (WPGO) zostaną określone działania do realizacji przez samorząd terytorialny. Poszczególne resorty odpowiedzialne za realizację zadań zostaną zobowiązane do przekazywania co roku do Ministerstwa Klimatu i Środowiska stosownych danych i informacji dotyczących stopnia realizacji zadań i osiąganych efektów w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów.
KPGO oraz WPGO będą zawierały nowe elementy, takie jak: rozwiązania dotyczące odpadów zawierających znaczne ilości surowców krytycznych, środki na rzecz przeciwdziałania zaśmiecaniu środowiska lądowego i morskiego oraz uprzątania wszystkich rodzajów odpadów. Ponadto wojewódzkie plany gospodarki odpadami będą zawierały ocenę istniejących systemów zbierania odpadów, w tym materialnego i terytorialnego zakresu selektywnego zbierania oraz środków służących poprawie jego funkcjonowania, a także wszelkich odstępstw przyznanych zgodnie z przepisami UE.
Mec. Chojnacki podkreśla też, że w 2021 r. rozpoczną się także prace związane z opracowaniem kolejnej aktualizacji krajowego planu gospodarki odpadami. W aktualizacji zostaną zweryfikowane obecne i określone kolejne cele i działania konieczne do podjęcia w gospodarce odpadami m.in. komunalnymi na kolejne lata, w tym zostaną zweryfikowane cele dotyczące termicznego przekształcania odpadów.
Zielone zamówienia publiczne
Planowane zmiany na poziomie unijnym określa Komunikat Komisji zawierający Nowy plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym (COM (2020)98). Zgodnie z tym dokumentem w Komisja ma w planie zaproponowanie minimalnych obowiązkowych kryteriów i celów dotyczących zielonych zamówień publicznych i stopniowe wprowadzenie obowiązkowej sprawozdawczości w celu monitorowania zakresu wykorzystania zielonych zamówień publicznych bez wprowadzania nieuzasadnionych obciążeń administracyjnych dla nabywców publicznych. Przewiduje się także włączenie oceny cyklu życia do zamówień publicznych i unijnych ram zrównoważonego finansowania.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
