Pytanie:
Wójt gminy w trakcie trwania kadencji złożył dokumenty potwierdzające pracę w gospodarstwie rolnym, co wpłynęło na wysokość wynagrodzenia. Biorąc pod uwagę fakt, iż należy mu naliczyć wyrównanie dodatku funkcyjnego 3 lata wstecz, to okazuje się, że w dniu przyznawania mu wynagrodzenia przez radę gminy ustalono pobory na 10.015 zł, natomiast naliczenie wyższego stażowego powoduje, że wynagrodzenie wynosi 10 265 zł.
Czy należy podjąć uchwałę rady gminy ustalającą nowe wynagrodzenie? Na jakiej podstawie oprzeć wypłatę wyrównania?
Odpowiedź:
Ustalenie wynagrodzenia wójta należy do wyłącznej właściwości rady gminy, która ustala wynagrodzenie wójta w drodze uchwały. W konsekwencji zmiana wynagrodzenia wójta będzie wymagała zmiany uchwały.
Uzasadnienie:
Zmiana wynagrodzenia wójta
Pracodawcą wójta jest urząd gminy. Czynności z zakresu prawa pracy wobec wójta, związane z nawiązaniem i rozwiązaniem stosunku pracy, wykonuje przewodniczący rady gminy, a pozostałe czynności wyznaczona przez wójta osoba zastępująca lub sekretarz gminy. Wynagrodzenie wójta ustala rada gminy, w drodze uchwały (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych - dalej u.p.s.).
Zgodnie z przepisami art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawa z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym, ustalanie wynagrodzenia wójta należy do wyłącznej właściwości rady gminy.
W przepisach art. 36 u.p.s., ustawodawca wylicza składniki wynagrodzenia za pracę przysługujące, wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), będącemu pracownikiem samorządowym, do których zalicza wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagrodę jubileuszową, jednorazową odprawę w związku z przejściem na emeryturę bądź rentę z tytułu niezdolności do pracy, dodatkowe wynagrodzenie na zasadach określonych w odrębnych przepisach, dodatek funkcyjny oraz dodatek specjalny, który przysługuje z tytułu zajmowania danego stanowiska i związanych z tym zadań.
Warunki i sposób wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru oraz maksymalny poziom dodatku funkcyjnego został określony w przepisach rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych z 18.03.2009 r. wydanego na podstawie przepisów art. 37 ust. 1 u.p.s.
Maksymalne wynagrodzenie wójta nie może przekroczyć w okresie miesiąca siedmiokrotności kwoty bazowej (2017 r. - 1789,42 zł) określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z 23.12.1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw.
Jak zatem wynika z przepisów ustalenie wynagrodzenia wójta należy do wyłącznej właściwości rady gminy, która ustala wynagrodzenie wójta w drodze uchwały. W konsekwencji zmiana wynagrodzenia wójta będzie wymagała zmiany uchwały.
Wynagrodzenie jest jednym z istotnych elementów związanym ze stosunkiem pracy. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 10.01.2006 r., II OSK 424/05, orzekł, ze "Zmiana wysokości wynagrodzenia prezydenta miasta, zatrudnionego na podstawie wyboru, wymaga pisemnego zgodnego oświadczenia woli obu stron."
Jak czytamy w uzasadnieniu w orzecznictwie i w doktrynie utrwalony jest pogląd, że do stosunku pracy na podstawie wyboru nie mają zastosowania przepisy Kodeksu pracy dotyczące zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w szczególności dotyczące wypowiedzenia warunków płacy i pracy.
Zdaniem Sądu "jeśli zatem zmiana warunków umowy o pracę wymaga formy pisemnej i dotyczy to także stosunków pracy nawiązanych na innej podstawie niż umowa o pracę, a nawiązanie stosunku pracy i ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika, to zmiana wysokości wynagrodzenia prezydenta miasta, zatrudnionego na podstawie wyboru, wymaga pisemnego zgodnego oświadczenia woli obu stron."
Prezentowane orzeczenie wskazuje, że dokonując zmiany wynagrodzenia wójta, rada gminy powinna uzyskać jego pisemną zgodę.
Z takim stanowiskiem nie zgadza się SN w wyroku z 9.06.2008 r., II PK 330/07. Jak czytamy w orzeczeniu "Kwestia zmiany wysokości (obniżenia) wynagrodzenia pracownika samorządowego zatrudnionego na podstawie wyboru nie została również uregulowana w ustawie o pracownikach samorządowych. Nie oznacza to jednak niedopuszczalności zmiany wysokości wynagrodzenia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przez radę gminy (radę miasta) w okresie trwania jego mandatu." Zdaniem Sądu obniżenie przez radę gminy wynagrodzenia nie wymaga zgody wójta.
W kwestii czy wymagane jest zgodne oświadczenie stron w przypadku zmiany wynagrodzenia wójta brak jest jednomyślności. W sytuacji opisanej w pytaniu chodzi jednak o podwyżkę wynagrodzenia, a zatem nawet gdyby taka zgoda była wymagana wójt bez wątpienia taką zgodę wyrazi. Problem ten dotyczy sytuacji, w których rada gminy podejmuje uchwałę o obniżeniu wynagrodzenia wójta.
Dodatek stażowy
Na podstawie przepisów art. 38 ust. 1 u.p.s., pracownikom przysługuje po 5 latach pracy dodatek za wieloletnią pracę w wysokości wynoszącej 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Za każdy dalszy rok pracy dodatek ten wzrasta o 1%, aż do 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 38 ust. 5 u.p.s.).
Jak wynika z przepisów ustawa z 20.07.1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy - dalej u.w.p.i.g.r. zaliczyć należy:
- okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
- przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem,
- przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (art. 1 ust. 1 pkt 2-3 u.w.p.i.g.r.).
W piśmiennictwie można spotkać dwa odmienne poglądy dotyczące tego czy dostarczenie przez pracownika w trakcie zatrudnienia, dokumentów potwierdzających dotychczas nieudokumentowany staż pracy powoduje, że pracodawca powinien wypłacić pracownikowi wyrównanie dodatku stażowego za okres, który nie uległ przedawnieniu.
Przedstawione przez pracownika dokumenty stanowią dowód w sprawie, ze pracownik posiada wymagany staż, nie wpływają jednak na termin uzyskania prawa do zwiększonego dodatku. Takie znaczenie nadał w uchwale z 27.02.1985 r. (III PZP 6/85) Sąd Najwyższy zaświadczeniu dokumentującemu prawo do zwiększonego wymiaru urlopu wypoczynkowego przez byłego pracownika. Zdaniem Sądu zaświadczenie należy traktować jako dowód w sprawie a nie dokument kształtujący prawo do zwiększonego urlopu. Przedstawione orzeczenie nie dotyczyło wprawdzie dodatku stażowego ale innych świadczeń do których pracownik uzyskuje prawo, podobnie jak do dodatku stażowego, z upływem określonych terminów i do skorzystania z których pracownik powinien przedstawić określone dokumenty lub zaświadczenia. Może to oznaczać, ze ta sama zasada powinna obowiązywać w przypadku dodatku stażowego jeśli pracownik dostarczył dokumenty, z których wynika prawo do dodatku stażowego w wyższej wysokości.
Podstawą wypłaty wyrównania jest przepis art. 38 ust. 1 i 5 u.p.s., na podstawie których dodatek przysługuje po osiągnięciu wymaganego przez prawo okresu zatrudnienia.
Należy zatem uznać, ze pracownikowi przysługuje wyrównanie dodatku za wieloletnią pracę za okres który nie uległ jeszcze przedawnieniu. Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 291 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy. Roszczenie stało się wymagalne w dniu, w którym dodatek stażowy powinien być wypłacony w prawidłowej wysokości, uwzględniającej okres udokumentowany z opóźnieniem.
