Gminy znów będą mogły zatwierdzać taryfy za wodę i ścieki - jest projekt

Ponownie wyłączną kompetencją rady gminy będzie zatwierdzanie taryf za wodę i ścieki. Wody Polskie mogłyby ingerować w taryfy tylko w ograniczonym zakresie w dwóch przypadkach. Gmina będzie też mogła wprowadzić taryfę progresywną - wynika z projektu nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

Opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy - Prawo wodne zakłada częściowy powrót do rozwiązań, które obowiązywały do 2017 roku. Wtedy sprawy dotyczące zbiorowego zaopatrzenia w wodę, w tym nadzór nad przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi (wod-kan), obejmujący weryfikację planów inwestycyjnych i kalkulacji taryf, znajdowały się w kompetencjach samorządów. Po zmianie przepisów nowelą z 27 października 2017 r. organem regulacyjnym stały się Wody Polskie, czyli dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej. Organem odwoławczym jest z kolei prezes Wód Polskich.

Samorządy wielokrotnie wskazywały, że w stanie prawnym przed 2017 rokiem była zapewniona odpowiednia elastyczność i szybkość rozpatrywanych wniosków, co można było osiągnąć przez zatwierdzanie taryf w ramach jednoinstancyjnego postępowania przed radą gminy, bez konieczności stosowania sformalizowanych instrumentów prawnych stosowanych w ramach procedury administracyjnej.

Rząd uzasadnia, że z jednej strony zaproponowane rozwiązania prawne będą zgodne z oczekiwaniami strony samorządowej, zmierzającymi do ponownego powierzenia gminom kompetencji do zatwierdzania taryf, z drugiej zaś - zapewnią realizację wniosków Najwyższej Izby Kontroli w zakresie ograniczaniu konfliktu interesów oraz ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnioną zmianą cen usług wodociągowo-kanalizacyjnych.

Przeczytaj także:

• Spółki wodne chcą wyższych taryf opłat za wodę i ścieki
• NIK: Liczne nieprawidłowości przy zatwierdzaniu taryf za wodę
• Bunt przeciwko Wodom Polskim narasta - samorządy proponują trzy rozwiązania

Główne kierunki zmian przepisów

• częściowy powrót do uregulowań obowiązujących przed wejściem w życie przepisów nowelizujących ustawę obejmujące w szczególności:
• przywrócenie radzie gminy kompetencji w zakresie zatwierdzania taryf za wodę i ścieki
• zatwierdzanie taryfy w drodze uchwały rady gminy, a nie w drodze decyzji administracyjnej, co wyklucza tryb odwoławczy;
• wprowadzenie uzgodnienia projektu taryfy przez organ regulacyjny w celu zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przez nieuzasadnioną zmianą cen – tylko jeżeli zakładana zmiana taryfy będzie przekraczała wzrost inflacyjny albo wzrost 15 proc.  względem poprzednio obowiązującej taryfy dla danego przedsiębiorstwa oraz przy uznaniu wzrostu taryfy na poziomie wskaźnika inflacji za zasadny;
• wprowadzenie obowiązku dokonywania przez wójta oceny taryfy i przedstawiania w tym zakresie swoich zaleceń do rady gminy;
• zmiana organu wymierzającego kary pieniężne związane z zatwierdzaniem taryf z organu regulacyjnego na gminę;
• zniesienie opłaty za zatwierdzenie taryfy – ponoszonej dotychczas przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne na rzecz PGW WP;
• wprowadzenia uprawnienia dla gminy do stosowania taryfy progresywnej. Wprowadzenie takich taryf ma odbywać się na podstawie odpowiedniego aktu prawa miejscowego; musiałby on zawierać poszczególne progi w postaci pobranej wody i różnice pomiędzy wysokością stawek ujętych poszczególnych progach.

Czytaj w LEX: Administracyjne kary pieniężne w Prawie wodnym >

Burmistrz sprawdzi, rada zatwierdzi

Projekt zakłada, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne będzie inicjowało procedurę, przekazując wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosek o zatwierdzenie taryfy wraz z jej projektem z uzasadnieniem w odpowiednim terminie, przed dniem upływu okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) dokona sprawdzenia projektu taryfy pod względem zgodności z przepisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz przepisami ustawy Prawo wodne i opracuje w tym zakresie rekomendacje dla rady gminy.

Rada gminy podejmie uchwałę o zatwierdzeniu taryf, w odpowiednim terminie od dnia złożenia wniosku albo o odmowie zatwierdzenia taryfy. Jeżeli rada nie podejmie uchwały w ustawowym terminie od dnia otrzymania wniosku o ich zatwierdzanie, taryfy zweryfikowane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wejdą w życie.

Ograniczona rola Wód Polskich

Zgodnie z projektem Wody Polskie będą miały prawo do ingerencji w proces zatwierdzania taryf jedynie w dwóch przypadkach:

• obowiązkowo, gdy  zmiana planowanej taryfy względem poprzednio obowiązujących średnich taryf z okresu 3 lat dla danego przedsiębiorstwa przekroczy 15 proc.
• fakultatywnie w przypadku zakładanych zmian w wysokości niższej niż 15 proc.

W takiej sytuacji rada gminy będzie mogła wystąpić o uzgodnienie taryfy do organu regulacyjnego w określonym terminie od dnia wpływu wniosku o zatwierdzenie taryfy.

Negatywne stanowisko Wód Polskich nie będzie automatycznie prowadzić do obniżenia ceny ujętej w projekcie taryfy. Autorzy noweli uzasadniają to tym, że potencjalnie mogą wystąpić przypadki, gdy negatywne stanowisko będzie wynikało z innych okoliczności niż nieuzasadniona zmiana ceny. Sytuacja może mieć miejsce np. w przypadku gdy zmiana taryfy jest zasadna z uwagi na planowane inwestycje, jednak nie została odpowiednio uzasadniona.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.