Skutkiem wejścia w życie ustawy z 22.06.2016 r. o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1020) jest zmiana w zakresie udzielania zamówień dodatkowych i uzupełniających. Zmianie uległy art. 67 ust. 1 pkt 6 i 7 Prawa zamówień publicznych z 29.01.2004 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 2164) dalej p.z.p. Konsekwencją była również zmiana art. 134 ust. 6 p.z.p., który odsyłał do zastosowania zamówienia z wolnej ręki przez zamawiających sektorowych.
Uchylono także art. 67 ust. 1 pkt 5 p.z.p., który umożliwiał udzielenie w trybie zamówienia z wolnej ręki zamówienia dodatkowego. Zbliżona do niego regulacja pojawiła się w art. 144 ust. 1 pkt 2 p.z.p. Dlatego też, od dnia wejścia w życie nowelizacji p.z.p. nie jest możliwe udzielanie zamówień dodatkowych w formie odrębnego zamówienia z wolnej ręki.
Zamawiający musi wykazać przesłanki zastosowania zamówienia z wolnej ręki >>>
Jak zaznacza Urząd Zamówień Publicznych, w wyniku zmiany art. 67 ust. 1 pkt 6 i 7 p.z.p., trwale usunięte zostały z przepisów zamówienia uzupełniające. Ustawodawca przewidział jedynie możliwość powtórzenia podobnych usług lub robót budowlanych oraz dodatkowych dostaw. Zamawiający nie będzie mógł udzielić zamówienia uzupełniającego nawet w przypadku zawarcia umowy podstawowej przed wejściem w życie nowelizacji p.z.p. Nie wpłynie na to fakt, iż postanowienia SIWZ przewidywały możliwość udzielenia takiego zamówienia lub okoliczność, w której zamawiający już w ogłoszeniu o zamówieniu przewidział udzielenie zamówienia uzupełniającego. Znowelizowane przepisy mają odrębny charakter od poprzednio obowiązujących.
Również zamawiający sektorowi zostali pozbawieni możliwości udzielenia zamówienia uzupełniającego. Ta kategoria zamawiających będzie uprawniona do stosowania znowelizowanego art. 67 ust. 1 pkt 7 p.z.p. jedynie na zasadach ogólnych. Ustawodawca podtrzymał jednak możliwość zastosowania art. 134 ust. 6 pkt 3 p.z.p., dzięki któremu zamawiający może udzielić w trybie zamówienia z wolnej ręki, w przypadku powtórzenia podobnych usług lub robót budowlanych. Odmiennie niż w art. 67 ust. 1 pkt 6 p.z.p., nie zastrzeżono jednak terminu 3 lat od dnia udzielenia zamówienia podstawowego.
Zamówienie z wolnej ręki to obiektywne ograniczenie konkurencji >>>
W odniesieniu do umów, które zostały zawarte przed dniem wejścia w życie nowelizacji p.z.p. lub umów, które zostały zawarte już po jej wejściu, ale będących skutkiem przetargów przeprowadzonych jeszcze przed obowiązywaniem nowych przepisów, ustawodawca przewidział specjalne reguły udzielania zamówień dodatkowych i uzupełniających. Na podstawie art. 19 ust. 3 pkt 2 i 3 ustawy nowelizującej, zamawiający może dokonać zmiany umowy o zamówienie publiczne, jeśli spełniony jest przynajmniej jeden z poniższych warunków:
1. w przypadku udzielania dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych zamówień dodatkowych, nieobjętych zamówieniem podstawowym i nieprzekraczających łącznie 50% wartości realizowanego zamówienia, niezbędnych do jego prawidłowego wykonania, których wykonanie stało się konieczne na skutek sytuacji niemożliwej wcześniej do przewidzenia, jeżeli:
a) z przyczyn technicznych lub gospodarczych oddzielenie zamówienia dodatkowego od zamówienia podstawowego wymagałoby poniesienia niewspółmiernie wysokich kosztów lub
b) wykonanie zamówienia podstawowego jest uzależnione od wykonania zamówienia dodatkowego,
2. w przypadku udzielenia, w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego, dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych zamówień uzupełniających, stanowiących nie więcej niż 50% wartości zamówienia podstawowego i polegających na powtórzeniu tego samego rodzaju zamówień, jeżeli zamówienie podstawowe zostało udzielone w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego, a zamówienie uzupełniające było przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu dla zamówienia podstawowego i jest zgodne z przedmiotem zamówienia podstawowego,
3. w przypadku udzielenia, w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego, dotychczasowemu wykonawcy dostaw, zamówień uzupełniających, stanowiących nie więcej niż 20% wartości zamówienia podstawowego i polegających na rozszerzeniu dostawy, jeżeli zmiana wykonawcy powodowałaby konieczność nabywania rzeczy o innych parametrach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność techniczną lub nieproporcjonalnie duże trudności techniczne w użytkowaniu i dozorze, jeżeli zamówienie podstawowe zostało udzielone w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego, a zamówienie uzupełniające było przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu dla zamówienia podstawowego i jest zgodne z przedmiotem zamówienia podstawowego.
Tożsame reguły zostały przewidziane odnośnie zmian umowy w przypadku zamawiających sektorowych.
Zamawiający z większą swobodą udzielania zamówień uzupełniających >>>
Jak zaznacza Urząd Zamówień Publicznych podstawy zawarcia aneksów do umowy są tożsame z uchylonymi przesłankami udzielania zamówień dodatkowych i uzupełniających z wolnej ręki. Ustawodawca zmienił jedynie formę ich udzielania - zamówienie z wolnej ręki zostało zastąpione odpowiednim aneksem do umowy. Możliwe jest także aneksowanie już wykonanej umowy podstawowej w celu wprowadzenia zamówienia uzupełniającego.
Zamawiający nie może jednak regulować dowolnych zapisów umowy podstawowej, a jedynie takich, które bezpośrednio wynikają z treści przepisów. Aneks powinien mieć charakter kompleksowy i zawierać w sobie zapisy o tym, jaka umowa podlega zmianie oraz określenie nazwy zamówienia uzupełniającego wraz z opisem przedmiotu zamówienia.
Warto wskazać, iż zmiana umowy nie będzie miała mocy wstecznej - nie zmieni więc zakresu świadczenia podstawowego, wynagrodzenia wykonawcy, terminu realizacji umowy podstawowej ani obowiązków i uprawnień stron umowy. Może jednak wprowadzać nowe zasady, jeśli jest to niezbędne dla należytego wykonania zamówienia oraz zawierać postanowienia dotyczące kar umownych, gwarancji jakości, rękojmi za wady fizyczne lub prawne.
Głównym celem wprowadzenia takich uregulowań intetemporalnych było uelastycznienie działań zamawiających, którzy przewidzieli na etapie organizowania postępowania możliwość udzielenia zamówienia dodatkowego lub uzupełniającego.
Na zamawiającego, który zawiera aneks do umowy o zamówienie publiczne nie zostały nałożone obowiązki informacyjne. W przeciwieństwie do udzielenia zamówienia z wolnej ręki, zamawiający nie musi informować Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o aneksowaniu umowy. Nie ma także obowiązku publikacji w Biuletynie Zamówień Publicznych lub Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszeniu o zmiany umowy.
Opinia prawna Urzędu Zamówień Publicznych pt.: "Zamówienia dodatkowe i zamówienia uzupełniające w przepisach przejściowych"
Źródło: www.uzp.gov.pl
