Wyłączenie placówki z zespołu szkół powinno nastąpić przed dokonaniem likwidacji

Na terenie gminy istnieje zespół szkolno-przedszkolny, w skład którego wchodzi przedszkole, szkoła podstawowa i dwie filie szkoły podstawowej.

Jak powinna wyglądać procedura przekształcenia tego zespołu polegająca na:
1. likwidacji przedszkola (przedszkole publiczne, jedyne na terenie gminy),
2. likwidacji jednej filii,
3. włączenia do istniejącego zespołu gimnazjum.

Czy gmina ma obowiązek zapewnienia realizacji obowiązku przedszkolnego likwidując jedyne przedszkole publiczne?

Jeśli tak, to czy realizacja obowiązku przedszkolnego może odbywać się w niepublicznym przedszkolu?

Odpowiedź

Organ prowadzący powinien dokonać wyłączenia szkoły (lub placówki) z zespołu szkół przed dokonaniem likwidacji.

Uzasadnienie

Zgodnie z zapisem art. 62 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) - dalej u.s.o., organ prowadzący zespół szkół lub placówek albo szkół i placówek może wyłączyć z zespołu niektóre szkoły lub placówki, włączyć do zespołu inne szkoły lub placówki, a także może rozwiązać zespół. W przypadku wyłączenia szkół lub placówek z zespołu oraz rozwiązania zespołu nie mają zastosowania przepisy art. 58 i 59 u.s.o. Z zapisu tego wynika, że do procedury wyłączenia szkoły z zespołu szkół nie ma zastosowania procedura likwidacyjna, określona w art. 59 u.s.o. Potwierdzeniem tego faktu jest stanowisko judykatury w tym zakresie. W swoim wyroku z dnia 7 sierpnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (wyrok WSA z dnia 7 sierpnia 2008 r. IV SA/Gl 385/08, Lex nr 518275) uznał, że procedura likwidacyjna z art. 59 ust. 1 i 2 u.s.o. jest możliwa w odniesieniu do konkretnej szkoły działającej jako odrębna jednostka organizacyjna i nie można jej zastosować w odniesieniu do zespołu szkół. W uzasadnieniu WSA ponadto stwierdził, że w żadnym razie rozwiązanie zespołu szkół nie może być utożsamiane z likwidacją szkół.

Szkoła filialna jest organizacyjnie podporządkowana szkole macierzystej. Nie posiada statusu samodzielnej jednostki organizacyjnej. Z dorobku orzecznictwa wynika, że likwidacja szkoły filialnej nie jest jedynie zmianą struktury organizacyjnej szkoły, dlatego też na organie prowadzącym ciążą obowiązki wynikające z zapisu art. 59 u.s.o. – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 1998 r. (wyrok NSA z dnia 8 września 1998 r. I SA 798/98, Lex nr 44617). Likwidacja szkoły filialnej oznacza równocześnie zmiany w strukturze szkoły macierzystej. Organ prowadzący powinien więc w następnej kolejności dokonać przekształcenia tej szkoły, w związku z dokonywaną likwidacją filii w oparciu o zapisy art. 59 ust. 1 i 5 oraz art. 58 u.s.o.

Ostatecznie należy dokonać włączenia gimnazjum do zespołu szkół.

Odnośnie ostatniego zagadnienia należy wspomnieć, że przepisy prawa nie zabraniają zlikwidowania wszystkich przedszkoli prowadzonych przez daną gminę. W tym miejscu warto jednak powołać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lutego 2006 r. (wyrok NSA z dnia 9 lutego 2006 r. I OSK 1372/05, Lex nr 194880), zgodnie z którym obowiązkowy charakter zadań własnych gminy w postaci prowadzenia szkół podstawowych i przedszkoli powoduje, że gmina nie może z wykonywania tych zadań zrezygnować, czy też przekazać ich do wykonania innemu podmiotowi, nawet fundacji, na której powstanie i działalność będzie wywierała znaczący wpływ.

Zdaniem Sądu, nie można zlikwidować w trybie art. 59 ust. 1 u.s.o. wszystkich szkół i placówek na terenie gminy, prowadzonych przez gminę.