Organ nadzoru budowlanego z uwagi na nie wykonanie obowiązku rozbiórki obiektu budowlanego, nałożył na zobowiązanych grzywnę w celu przymuszenia. W postanowieniu określił również opłatę egzekucyjną za wydanie postanowienia. Zobowiązani, po uprawomocnieniu się postanowienia wykonali obowiązek rozbiórki. Jednak nie wystąpili z wnioskiem o umorzenie grzywny.

Co powinien zrobić organ nadzoru z tym postanowieniem, grzywną i opłata egzekucyjną, bowiem grzywna wraz z opłata została naliczona i przypisana jako zobowiązanie?

Czy należy umorzyć z urzędu, czy przekazać do urzędu skarbowego celem ściągnięcia niezapłaconej grzywny i opłaty egzekucyjnej?

Odpowiedź
W sytuacji gdy zobowiązany nie złoży stosownego wniosku o umorzenie nałożonej grzywny, organ egzekucyjny powinien wystawić tytuł wykonawczy i skierować do właściwego urzędu skarbowego wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Wykonanie obowiązku przez zobowiązanego nie skutkuje umorzeniem grzywny z urzędu, lecz w celu uzyskania postanowienia w sprawie umorzenia grzywny zobowiązany powinien złożyć stosowny wniosek do organu egzekucyjnego.

Uzasadnienie
Grzywna w celu przymuszenia, która uregulowana jest w rozdziale 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - dalej u.p.e.a. nie jest karą dla zobowiązanego, lecz formą nacisku mającą na celu skłonienie go poprzez dolegliwość finansową, do określonego zachowania się. Aby środek ten nabrał charakteru dyscyplinującego, nałożona grzywna powinna być na tyle wysoka, aby w ocenie zobowiązanego nieopłacalnym było jej uiszczenie tylko dla odłożenia w czasie egzekwowanego obowiązku. Szerokie możliwości uniknięcia lub zwrotu zapłaconej grzywny czynią z tego środka egzekucyjnego mniej uciążliwy od wykonania zastępczego, które to ma charakter bezwzględnie obciążający zobowiązanego. Z tych też przyczyn w ramach uznania administracyjnego, wymierzając przedmiotową grzywnę, organ egzekucyjny kieruje się się zasadą celowości i skuteczności podjętych działań.

Unormowanie art. 125 u.p.e.a. reguluje sytuacjęwykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym przez zobowiązanego wskazując, że nałożone, a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny w celu przymuszenia podlegają wówczas umorzeniu. Jednocześnie zgodnie z § 2 przywołanego przepisu postanowienie w sprawie umorzenia grzywny wydaje organ egzekucyjny na wniosek zobowiązanego.

W judykaturze wskazuje się, że w razie wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym (a więc osiągnięcia zamierzonego celu) nałożone, a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny w celu przymuszenia podlegają umorzeniu. Wykonanie obowiązku nie skutkuje jednak umorzeniem grzywny z urzędu, lecz w celu uzyskania postanowienia w sprawie umorzenia grzywny zobowiązany powinien złożyć wniosek do organu egzekucyjnego (vide: wyrok WSA w Gdańsku z dnia 9 lipca 2014 r., II SA/Gd 230/14).

W literaturze przedmiotu wyjaśniono, że grzywna w celu przymuszenia może być umorzona wyłącznie na wniosek zobowiązanego, albowiem umorzenie nie następuje z mocy prawa, organ nie ma podstaw do działania z urzędu.

Jeżeli zobowiązany nie wystąpi z wnioskiem o umorzenie grzywny w celu przymuszenia, organ egzekucyjny właściwy w sprawie egzekucji obowiązku niepieniężnego powinien wystawić tytuł wykonawczy i skierować do właściwego urzędu skarbowego wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego obowiązku o charakterze pieniężnym (tak: Joanna Radwanowicz-Wanczewska w: Komentarz do art. 125 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz Piotr Marek Przybysz w: Komentarz do art. 125 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).

Jednocześnie podkreśla się, że ustawodawca nie określił terminu, w jakim zobowiązany powinien wystąpić z wnioskiem o umorzenie grzywny, dlatego może on wystąpić z takim wnioskiem w dowolnym czasie, także po wszczęciu postępowania mającego na celu przymusowe wykonanie nałożonej grzywny.