Marian H. (imię zmienione) wystąpił do Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Lublinie z wnioskiem o udzielenie mu informacji dotyczących jego dwójki dzieci w zakresie: szkół, do jakich chodzą, wyników osiąganych w nauce oraz konkursach i olimpiadach (w latach 2013-2018), opinii wychowawców dzieci z całego okresu nauki, stanu ich zdrowia, uczestnictwa w nabożeństwach.
Chciał także wiedzieć, czy dzieci chcą mieć kontakt z ojcem, jaki jest stan zdrowia i miejsce pracy matki dzieci, czy do dzieci docierają alimenty od ojca oraz dziadków i w jakiej wysokości. Dane te organ miał uzyskać z wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w miejscu zamieszkania dzieci. Do pisma załączono kserokopię zawiadomienia Komisariatu III Policji w Lublinie z dnia 27 grudnia 2017 r. o wszczęciu dochodzenia w związku znęcaniem się nad małoletnimi dziećmi.
Dyrektor MOPR odpisał, że udzielnie tych informacji nie jest możliwe z uwagi na przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - o ochronie danych osobowych.
Potrzebujesz więcej informacji z zakresu pomocy społecznej?
Poznaj serwis LEX Pomoc Społeczna>>
Pomagaj ludziom, a zawiłości prawne zostaw nam
Odmowę udzielenia informacji mężczyzna zaskarżył do sądu administracyjnego. W odpowiedzi na skargę dyrektor MOPR wniósł o odrzucenie, ewentualnie oddalenie skargi. Wyjaśnił, że w 2005 r. mężczyzna został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad dziećmi i posiada sądowy zakaz styczności z nimi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odrzucił skargę. Sąd uzasadnił, że skoro istotą żądań mężczyzny jest uzyskanie informacji dotyczących jego dzieci, to odpowiedź organu na powyższe żądanie nie stanowiła żadnej z form działania organów administracji publicznej o której mowa w art. 3 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, które określają zakres przedmiotowy postępowania sądowo administracyjnego. Treść żądań nie pozwala na przyjęcie, że skarży on bezczynność organu w zakresie któregokolwiek z aktów lub czynności objętych zakresem kognicji sądu administracyjnego.
Sąd podniósł, że skarżący jest pozbawiony władzy rodzicielskiej i ma zakaz zbliżania się do dzieci. Jedna z córek osiągnęła już pełnoletniość, zatem zgodnie z art. 92 w zw. z art. 170 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy władza rodzicielska nad nią wygasła z mocy prawa. Natomiast z uwagi na pozbawienie go władzy rodzicielskiej w stosunku do młodszej córki również nie przysługują mu prawa strony w takim postępowaniu, w którym przeprowadzany jest wywiad środowiskowy.
Stosownie do przepisów ustawy o pomocy społecznej rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się u osób i rodzin korzystających lub ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej w celu ustalenia ich sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej oraz u osób w przypadku zawarcia umowy o wysokości świadczenia. Wywiad środowiskowy jest więc postępowaniem wpadkowym w stosunku do postępowania w zakresie przyznawania świadczeń z pomocy społecznej, którego skarżący nie może być stroną, ani uczestnikiem z przyczyn wskazanych wyżej. Z tej też przyczyny nie może otrzymać odpisu takiego wywiadu, ani nie przysługuje mu prawo wglądu do akt sprawy na potrzeby, której wywiad środowiskowy jest sporządzany.
Sąd stwierdził, że zasadnie MOPR odmówił udostępnienia wnioskowanych danych z uwagi na ochronę danych osobowych wynikająca z art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. Przepisy ustawy nie precyzują formy w jakiej powinno dokonać się odmowy udostępnienia danych osobowych, zatem uznać należy, że może zostać dokonana w dowolnej formie. Pisemna odmowa została dokonana więc sposób prawidłowy. Od odmowy udostępnienia danych osobowych przez ich administratora nie przysługuje żaden środek odwoławczy. Organem właściwym w zakresie ochrony danych osobowych jest Generalny Inspektor Danych Osobowych i to do niego może zwrócić się skarżący ze stosownym wnioskiem.
Postanowienie WSA Lublin z 27 kwietnia 2018 r. (sygn. akt III SA/Lu 187/18)