Czytaj: Prezydent wybrany do parlamentu - bezkrólewie w miastach>>
W drodze nowelizacji Kodeksu wyborczego, która weszła w życie 13 lutego 2019 roku, dodano przepis, zgodnie z którym wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek wyboru na posła na Sejm, senatora albo posła do Parlamentu Europejskiego (art. 492 § 1 pkt 5a Kodeksu wyborczego). Wprowadzona zmiana koresponduje z zasadą niepołączalności funkcji wójta z mandatem posła lub senatora, zawartą w ustawie o samorządzie gminnym.
Komisarz ma dwa tygodnie na stwierdzenie wygaśnięcia
W Kodeksie wyborczym wprowadzono regulację przyznającą komisarzowi wyborczemu kompetencję do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta – z przyczyn o jakich wyżej mowa – w drodze postanowienia wydanego w terminie 14 dni od dnia wystąpienia przyczyny. Zgodnie z nowymi przepisami, postanowienie komisarza wyborczego o wygaśnięciu mandatu doręcza się niezwłocznie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) i przesyła wojewodzie oraz przewodniczącemu rady gminy. Ponadto ogłasza się je w wojewódzkim dzienniku urzędowym i podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej. Postanowienie komisarza wyborczego jest aktem o charakterze deklaratoryjnym. Wygaśnięcie mandatu wójta następuje z mocy prawa wskutek spełnienia ustawowej przesłanki (wybór na posła), to jednak wymaga to urzędowego potwierdzenia w formie postanowienia komisarza. W orzecznictwie stwierdzono, że w takim przypadku mandat wygasa dopiero z chwilą wydania tego aktu. Kodeks wyborczy nie przewiduje żadnego środka zaskarżenia przedmiotowego postanowienia. Należy uznać, że dopiero z chwilą doręczenia postanowienia wójtowi traci on uprawnienia do sprawowania swojego urzędu.
Nie ma terminu na wyznaczenie komisarza
Zgodnie z art. 28e ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.), wygaśnięcie mandatu wójta przed upływem kadencji, jest równoznaczne z odwołaniem jego zastępcy lub zastępców. Do czasu wyboru nowego wójta, jego obowiązki pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów (art. 28 f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Przepisy ustrojowe nie określają jednak żadnego terminu w jakim powinno to nastąpić. Regulacje w tym zakresie są lakoniczne, budząc wątpliwości interpretacyjne. Ze względu na konsekwencje związane z brakiem organu gminy, w doktrynie uznaje się, że wyznaczenie osoby pełniącej obowiązki wójta powinno nastąpić niezwłocznie.
Termin „niezwłocznie” nie został jednoznacznie wyjaśniony, chociaż pojawia się on zarówno na gruncie przepisów prawa publicznego, jak i prywatnego. W orzecznictwie sądowym wykształcił się pogląd, że termin „niezwłocznie” należy identyfikować z terminem realnie umożliwiającym wykonanie określonej czynności. W doktrynie przyjmuje się, że termin „niezwłocznie” to tyle co „bez zbędnej zwłoki ”.
Premier ma zapewnić ciągłość władzy
Celem ustawodawcy wprowadzającego przepis art. 28 f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, było zapewnienie ciągłości sprawowania władzy wykonawczej, wyznaczenie tej osoby powinno nastąpić w takim czasie, aby z momentem, gdy gmina utraci piastuna organu wykonawczego, następca wstąpił w jego prawa i obowiązki. Premier powinien zatem dopełnić wszelkich starań, aby zapewnić tę ciągłość, jednakże prawodawca nie przewidział konsekwencji niezapewnienia nieprzerwanego sprawowania władzy wykonawczej w gminie.
Czytaj także: Mandat radnego wybranego do parlamentu wygasa i nie można go odzyskać>>
