Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 15 lutego 2011 r., III CZP 90/10.
Sąd Najwyższy udzielił tym samym odpowiedzi na pytanie prawne składu 3 sędziów Sądu Najwyższego przedstawione do rozpoznania przez skład 7 sędziów Sądu Najwyższego: „Czy rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych chroni nabywcę użytkowania wieczystego w przypadkach wadliwego wpisu w księdze wieczystej Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego jako właściciela nieruchomości?”.
Sąd Najwyższy już w wyroku z dnia 21 czerwca 1968 r., III CRN 139/68, LEX nr 839 uznał, że nabycie użytkowania wieczystego w drodze ustanowienia go przez odpowiedni organ Państwa co do nieruchomości nie będącej własnością państwową nie jest możliwe, choćby nawet nabywca działał - będąc w dobrej wierze - w zaufaniu do księgi wieczystej.
Sąd Najwyższy stwierdził wówczas, że przyjęcie poglądu, w myśl którego osoba nabywająca w drodze umowy ze Skarbem Państwa użytkowanie wieczyste na nieruchomości nie będącej własnością Państwa, nabywa to użytkowanie na podstawie przepisu o rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, prowadziłoby do sprzeczności z podstawową zasadą art. 232 k.c., w myśl której użytkowanie wieczyste może być ustanowione tylko na gruncie stanowiącym własność państwową. Ta rozbieżność między zasadą rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych a zasadą wypowiedzianą w art. 232 k.c. nakazuje dać pierwszeństwo tej ostatniej zasadzie, jako niewątpliwie mającej w naszych warunkach społeczno-gospodarczych bardziej podstawowe znaczenie. W konsekwencji prowadzi to do wniosku, że nabycie użytkowania wieczystego w drodze ustanowienia go przez odpowiedni organ Państwa co do nieruchomości nie będącej własnością państwową nie jest możliwe, choćby nawet nabywca działał, będąc w dobrej wierze, w zaufaniu do księgi wieczystej.
Takie rozwiązanie, zdaniem Sądu Najwyższego, niekorzystne dla osób nabywających od Skarbu Państwa użytkowanie wieczyste, nie łączy się z niebezpieczeństwem dla interesu społecznego, a nawet dla interesów osób zainteresowanych. Po pierwsze dlatego, że wypadki oddania przez Państwo w użytkowanie wieczyste gruntu nie stanowiącego własności państwowej będą należały do zupełnie wyjątkowych. Po drugie z tej przyczyny, że w razie istnienia tego rodzaju pomyłki organy Państwa z reguły dysponują możliwością zapobieżenia niekorzystnym jej skutkom dla nabywcy przez oddanie mu w użytkowanie wieczyste innej nieruchomości.
Stanowisko z wyroku z 1968 r. zostało potwierdzone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 1986 r., II CR 28/86, LEX nr 3273 . Sąd Najwyższy, odwołując się do argumentacji z uzasadnienia do wyroku z 1968 r., stwierdził wówczas, że zasada wiarygodności ksiąg wieczystych nie wchodzi w grę w wypadku użytkowania wieczystego.
Zmiana linii orzeczniczej nastąpiła w 1989 r. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 października 1989 r., III CRN 298/89, LEX nr 8989 , orzekł, że zasada wiarygodności ksiąg wieczystych odnosi się także do użytkowania wieczystego.
Argumentacja Sądu Najwyższego sprowadziła się wówczas do stwierdzenia, że nie ma uzasadnionych argumentów prawnych przemawiających za koncepcją, iż zasada wiarygodności ksiąg wieczystych nie wchodzi w grę w wypadku użytkowania wieczystego. Zasada ta ma odpowiednie w tym wypadku zastosowanie. Budzi zastrzeżenia stanowisko, według którego zasada wiarygodności ksiąg wieczystych powinna ustąpić przed zasadą, wedle której użytkowanie można ustanowić tylko na terenie państwowym. W stanowisku tym pomija się sytuację, kiedy określona nieruchomość zmienia w czasie swój charakter prawny. Poza tym wadliwości w postępowaniu Skarbu Państwa nie mogą pozbawiać użytkowników wieczystych ochrony prawnej nawet wobec właściciela. Nie do przyjęcia jest konsekwencja kwestionowanej wykładni, według której użytkownicy wieczyści powinni być traktowani jako posiadacze cudzej nieruchomość bez tytułu prawnego. Stanowisko to budzi zastrzeżenia zarówno w świetle teoretycznej koncepcji ujmującej użytkowanie wieczyste jako konstrukcję pośrednią między własnością a prawami rzeczowymi ograniczonymi, wobec czego do obrony użytkowania wieczystego należy w drodze analogii stosować przepisy o ochronie własności, jak i w świetle koncepcji zaliczającej użytkowanie wieczyste do praw rzeczowych ograniczonych z konsekwencją stosowania art. 251 k.c.
Zobacz orzeczenie:
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1986 r., sygn. II CR 28/86 LEX nr 3273
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 1968 r., sygn. III CRN 139/68 LEX nr 839
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1989 r., sygn. III CRN 298/89 LEX nr 8989
Wieloletni spór dotyczący rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych został rozstrzygnięty
Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych chroni nabywcę użytkowania wieczystego także w razie wadliwego wpisu w księdze wieczystej Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego jako właściciela nieruchomości.