Z dniem 27 sierpnia 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 6 lipca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. poz. 1221). Nowelizacja wprowadza istotne zmiany do ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. poz. 1741, ze zm.). Celem zmian jest usprawnienie pracy urzędów stanu cywilnego oraz poprawa obsługi obywateli.
Nowe przepisy umożliwiają pracownikom urzędu stanu cywilnego przenoszenie do rejestru stanu cywilnego aktów sporządzonych w papierowych księgach stanu cywilnego. Zgodnie z dodanym do ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego art. 124a kierownik urzędu stanu cywilnego może upoważnić pisemnie pracownika urzędu stanu cywilnego do przenoszenia aktów stanu cywilnego do rejestru stanu cywilnego.
Ustawa przewiduje dwa różne tryby unieważniania aktów stanu cywilnego. Z jednej strony rozszerzone zostały dotychczasowe uprawnienia wojewody związane z unieważnianiem aktu stanu cywilnego w drodze decyzji administracyjnej, w sytuacjach gdy doszło do zarejestrowania w rejestrze stanu cywilnego (art. 39b - dodany do ustawy) lub przeniesienia do tego rejestru (znowelizowany art. 127 ustawy) kilku aktów stwierdzających to samo zdarzenie.
Ponadto umożliwiono kierownikowi urzędu stanu cywilnego unieważnianie aktów stwierdzających to samo zdarzenie, które z przyczyn technicznych lub w wyniku niewłaściwego zastosowania funkcjonalności rejestru stanu cywilnego błędnie zarejestrowano w rejestrze (art. 39a - dodany do ustawy). Możliwe będzie również unieważnianie aktów stanu cywilnego stwierdzających to samo zdarzenie, które błędnie przeniesiono do rejestru stanu cywilnego z przyczyn technicznych, w wyniku niewłaściwego zastosowania funkcjonalności rejestru stanu cywilnego albo na skutek omyłki pisarskiej (art. 127a - dodany do ustawy). Unieważnianie przez kierownika urzędu stanu cywilnego błędnych aktów stanu cywilnego przybierać będzie formę czynności materialno-technicznej.
Dodatkowo wprowadzono możliwość unieważnienia przez kierownika urzędu stanu cywilnego w formie czynności materialno-technicznej wzmianki dodatkowej, w sytuacji gdy doszło do błędnego sporządzenia wzmianki z przyczyn technicznych lub w wyniku niewłaściwego zastosowania funkcjonalności rejestru.
Nowe przepisy wprowadzają również zasadę, zgodnie z którą, jeżeli z unieważnionego aktu stanu cywilnego lub aktu stanu cywilnego z unieważnioną wzmianką wydano wcześniej odpis, kierownik urzędu stanu cywilnego zawiadomi podmiot, który otrzymał odpis, o unieważnieniu aktu.
Nowelizacja określiła również liczbę wydawanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczeń stwierdzających brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (dwa egzemplarze) oraz liczby załączanych do tego zaświadczenia formularzy zaświadczeń niezbędnych do wypełnienia przez duchownego udzielającego małżeństwa wyznaniowego wywołującego skutki cywilnoprawne (trzy egzemplarze). Wskazała także, że jeden egzemplarz odpisu aktu stanu cywilnego jest wydawany z urzędu po sporządzeniu aktu urodzenia lub zgonu oraz po sporządzeniu aktu małżeństwa. Ponadto ustawa zmieniająca wyłącza biegłego sądowego oraz tłumacza przysięgłego z obowiązku składania przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia o wykonywaniu powierzonego zadania sumiennie i bezstronnie, dochowując tajemnicy prawnie chronionej oraz kierując się w swoim postępowaniu uczciwością i etyką.
Ponadto nowelizacja wydłuża do dnia 1 września 2021 r. termin na przeniesienie do rejestru stanu cywilnego aktów sporządzonych w okresie od dnia 1 marca do dnia 31 sierpnia 2015 r. lub do których w tym czasie dołączono wzmianki dodatkowe, czy przypiski, a których nie przeniesiono w wyznaczonym uprzednio terminie, tj. do dnia 31 grudnia 2015 r.
Ustawa weszła w życie z dniem 27 sierpnia 2016 r., za wyjątkiem przepisów wprowadzających zmiany w zakresie administracyjnego unieważniania aktów stanu cywilnego oraz wzmianek dodatkowych, które zaczną obowiązywać od dnia 1 października 2016 r.
