Uczestnicy konferencji „Informatyzacja w samorządach jako istotny element dobrej administracji” podkreślali, że obywatele oczekują, iż administracja umożliwi im załatwianie prac przez Internet. 

- Kluczowe usługi publiczne związane z podstawowymi dziedzinami życia są realizowane przez samorząd, więc to w samorządzie obywatele korzystają z informatyzacji – powiedział Piotr Benedykt Zientarski, przewodniczący senackiej komisji samorządu.

Prof. Elżbieta Ura z Uniwersytetu Rzeszowskiego przyznała, że informatyzacja wkracza do samorządów w szybkim tempie. - Czy administracja jest dobra, można ocenić na podstawie bezpośredniego styku w samorządach przy załatwianiu spraw, informatyzacja ma służyć usprawnieniu i efektywności działania – podkreśliła.

Jej zdaniem wiele małych gmin wiejskich ma opóźnienia w informatyzacji, nie wszędzie dociera też świadomość, edukacja jest więc niezbędna. Element edukacji społeczeństwa jest również zawarty w podstawach prawnych. 

Podstawy prawne informatyzacji 

Plan Działania UE 2016-2020 wskazuje na zasady dotyczące zinformatyzowanej administracji publicznej wprost. Prof. Ura podkreśliła główne zasady - zasada polegająca na ponownym wykorzystaniu wcześniej podanych informacji, zasada powszechności, żeby usługi były dostępne dla wszystkich. Ważna jest też otwartość i przejrzystość – możliwość dostępu i poprawiania danych, zasada niezawodności i bezpieczeństwa czyli ochrona i zabezpieczenie przed atakami.

Według profesor, w Polsce nie jest łatwe ustalenie początków informatyzacji pod względem rozwiązań prawnych. Pierwsze działania regulowane były w ustawie o działach z 1997 roku, gdzie  wprowadzono dział „informatyzacja”. Od lipca 2002 roku określa ona zakres spraw, które w tym dziale są realizowane. Jest też wskazanie na konieczność działalności informatycznej.

W 2003 rozporządzeniem Rady Ministrów utworzono ministerstwo nauki i informatyzacji. Jeden z departamentów miał za zadanie m.in. opracowywanie systemów informatycznych dla administracji. Nowe ministerstwo przygotowało strategię informatyzacji państwa, tworzono program Wrota Polski, w tym wrota regionów. 

- Pierwsza ustawa z 2005 o informatyzacji podmiotów realizujących zadaniapubliczne wprowadziła  informatyzację w działaniu administracji publicznej i znaczne zmiany do Kodeksu postępowania administracyjnego – mówiła prof. Ura. Inne ustawy regulujące informatyzację to z 2002 o świadczeniu usług drogą elektroniczną, ustawa z 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej, zmieniona 15 czerwca w Senacie.

Dostęp do informacji

Kwestię informatyzacji regulują też m.in. ustawa o dostępie o informacji publicznej z 2001 r. i ustawa o ochronie danych osobowych z 1997 r. w części aktualna, a także nowa ustawa z maja 2010 r. Ponadto m.in. ustawa o dowodach osobistych, ewidencji ludności, aktach stanu cywilnego i działalności leczniczej. Dział informatyzacja był w MSWiA potem przekazano go do Min. Cyfryzacji.

Obecnie opracowany jest program zintegrowanej informatyzacji państwa, przepisy dotyczące planów zostały uchylone, przedstawiono program zintegrowanej informatyzacji państwa. 

Prof. Stanisław Pieprzny z Uniwersytetu Rzeszowskiego podkreślił, że to w samorządzie mamy największy styk obywatela z informatyzacją. Jak zaznaczył, jest w Polsce 1600 gmin małych, gdzie możliwości informatyzacji są najmniejsze.

- Zasoby informatyczne państwa były niejednokrotnie zamknięte dla obywateli a zarządzanie systemami jest zdecentralizowane i rozporoszone, te same dane są powielane, środki na informatyzację są nieracjonalnie wykorzystywane - wyjaśnił. Jak ocenił, kontakt obywateli z administracja przez internet plasuje się na poziomie 30 proc.

Według profesora jedynie 1,64 proc. osób posiada profil zaufany. Dodatkowo zauważył problem niewystarczających kwalifikacji urzędników szczególnie w małych gminach.

Konferencję „Informatyzacja w samorządach jako istotny element dobrej administracji” zorganizowała senacka komisja samorządu terytorialnego.